Σχέδιο Ανάκαμψης: Η “ελπίδα του αιώνα” με άξονες μεταρρυθμίσεων, έργα και “γκρίζα” σημεία

Με κεντρικό ζητούμενο, τα πώς οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης θα «μπολιάσουν» αποτελεσματικά την οικονομία και την αναμόρφωση της παραγωγικής βάσης και δε θα κατασπαταληθούν με λογικές πελατειακών σχέσεων, κάτι που έγινε σε πολλές περιπτώσεις στο παρελθόν με κοινοτικούς πόρους, παρουσιάζεται στο Υπουργικό Συμβούλιο το τελικό κείμενο του Σχεδίου Ανάκαμψης.

Πρόκειται,μαζί με το νέο ΕΣΠΑ, για τη μεγάλη «ελπίδα» της τρέχουσας συγκυρίας, τον οδικό χάρτη για την επόμενη μέρα της ελληνικής οικονομίας όπου περιλαμβάνονται 118 έργα, που όμως με συμπληρώσεις αναμένεται να φτάσουν τα 250,αλλά και 64 μεταρρυθμίσεις εστιασμένες σε σειρά τομέων πολιτικής όπως π.χ. το ασφαλιστικό, τα εργασιακά, τη φορολογία και άλλους κλάδους δημόσιας πολιτικής. Συνολικά οι δράσεις που περιγράφονται είναι συνολικού προϋπολογισμού περίπου 18 δισ. ευρώ.

Οι μεταρρυθμίσεις

Με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα 13 είναι οι κομβικές μεταρρυθμίσεις του Σχεδίου:

1. Κίνητρα για επενδύσεις ενεργειακής αποδοτικότητας (κατοικίες, επιχειρήσεις και Δημόσιος Τομέας)
2. Ηλεκτρικές διασυνδέσεις των ελληνικών νησιών και επενδύσεις ενεργειακής αποθήκευσης
3. Εθνικό σχέδιο αναδάσωσης και επενδύσεις στη βιοποικιλότητα
4. Υποδομές 5G, υποδομή οπτικών ινών σε κτίρια, ψηφιακή διασύνδεση των ελληνικών νησιών
5. Ψηφιακός μετασχηματισμός του Δημόσιου Τομέα (Υγεία, Παιδεία, Δικαιοσύνη κ.λπ.), συμπεριλαμβανομένης υποδομής και υπηρεσίας κεντρικού υπολογιστικού νέφους, ψηφιακή διαλειτουργικότητα εντός της Γενικής Κυβέρνησης και Ολοκληρωμένη Διαχείριση Συναλλασσόμενων (CRM) με τη Γενική Κυβέρνηση
6. Πλήρης ψηφιοποίηση των φορολογικών αρχών, νέες έξυπνες μέθοδοι καταπολέμησης της φοροδιαφυγής (έλεγχοι με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης, on-line παρακολούθηση της μεταφοράς αγαθών κ.λπ.), εισαγωγή διασυνδεδεμένων ταμειακών μηχανών και POS, ηλεκτρονική τιμολόγηση για το σύνολο του ιδιωτικού τομέα
7. Μεταρρυθμίσεις για την απλοποίηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, διευκόλυνση του επιχειρείν και υποστήριξη των επενδύσεων
8. Ισχυρά κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις (πράσινος, ψηφιακός μετασχηματισμός ΜμΕ, “έξυπνες” βιομηχανικές επενδύσεις, εξωστρέφεια, καινοτομία/έρευνα και ανάπτυξη)
9. Συμπράξεις Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα σε νέα, μεγάλα έργα υποδομών (αρδευτικά έργα, εκσυγχρονισμός του σιδηροδρομικού δικτύου κ.λπ.)
10. Επενδύσεις στους τομείς του πολιτισμού, του τουρισμού και της αγροδιατροφής ως κινητήριους μοχλούς ανάπτυξης
11. Μεταρρύθμιση της εργατικής νομοθεσίας (εκσυγχρονισμός και απλοποίηση), μεταρρύθμιση ενεργητικών και παθητικών πολιτικών απασχόλησης, μεγάλες επενδύσεις στην κατάρτιση και επανακατάρτιση του εργατικού δυναμικού (έμφαση στις ψηφιακές δεξιότητες)
12. Επενδύσεις στην κοινωνική ενσωμάτωση ευάλωτων ομάδων, υποβοήθηση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας για άτομα με αναπηρία, διευκόλυνση της δημιουργίας μονάδων φροντίδας παιδιών στις εγκαταστάσεις ιδιωτικών εταιριών. Πρόσθετες αντίστοιχες επενδύσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα
13. Μεταρρύθμιση του συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, εκσυγχρονισμός νοσοκομείων και κέντρων Υγείας και εφαρμογή του Εθνικού Προγράμματος Δημόσιας Υγείας και Πρόληψης Ασθενειών

Κύρια χαρακτηριστικά

Βασικό χαρακτηριστικό του σχεδίου είναι ότι δίνει βάρος στη χρηματοδότηση των ιδιωτικών επενδύσεων, στη βάση τραπεζικών κριτηρίων επιλεξιμότητας. Παράλληλα προτάσσεται η εμπροσθοβαρής χρηματοδότηση, με τα επενδυτικά έργα να αξιολογούνται στη βάση προτεραιότητας και ωρίμανσης των έργων. Σύμφωνα, δηλαδή, με όσα έχουν αναφερθεί από το οικονομικό επιτελείο, για να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος, αλλά και το μομέντουμ για το ΑΕΠ, τα έργα θα ξεκινήσουν με εθνική χρηματοδότηση, δηλαδή με κεφάλαια από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, και στη συνέχεια θα καλυφθούν αναδρομικά με πληρωμές από το Ταμείο Ανάκαμψης. Άμεσα, έτσι, αναμένεται να αρχίσουν να υλοποιούνται τα πρώτα προγράμματα κατάρτισης του υπουργείου Εργασίας, ύψους 200-300 εκατ. ευρώ, δράσεις ενεργειακής αναβάθμισης ή στήριξης των λιγνιτικών περιοχών.

Όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά, η αποδέσμευση τους θα γίνεται:

• Αποκλειστικά με κριτήρια της αγοράς
• Μέγιστη κρατική χρηματοδότηση 50% της αξίας του έργου, μειώνοντας το κεφαλαιακό και δημοσιονομικό κόστος
• Χρηματοδοτική συμμετοχή τραπεζών και επενδυτών (τουλάχιστον 30% και 20% αντιστοίχως)

Στην αιχμή του σχεδίου, όπου θα πρέπει να «πατούν» τα έργα, βρίσκονται τομείς όπως:

• Πράσινη μετάβαση
• Ψηφιακή μετάβαση
• Εξωστρέφεια
• Καινοτομία
• Οικονομίες κλίμακος μέσω επιχειρηματικών συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων

Αφού το όλο σχέδιο θα παρουσιαστεί στο υπουργικό συμβούλιο, στη συνέχεια, εντός της εβδομάδας, θα δημοσιοποιηθεί από τον ίδιο τον πρωθυπουργό και ακολούθως θα συζητηθεί στη Βουλή.

Σύμφωνα με όσα είπε μιλώντας στον Αντ1 και την εκπομπή «Πρωινοί Τύποι» ο αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης η κατάθεση του σχεδίου στις Βρυξέλλες, θα γίνει στις αρχές Απριλίου και θα ακολουθήσει διάστημα περίπου 100 ημερών μέχρι να αξιολογηθεί και να εγκριθεί από τις αρμόδιες ευρωπαϊκές Αρχές. «Αυτό σημαίνει ότι Ιούλιο με Αύγουστο αναμένουμε ποσό περίπου 4 δισεκατομμυρίων ευρώ», σημείωσε, εξηγώντας ότι τα χρήματα αυτά αφορούν αποκλειστικά επενδύσεις και δεν επιτρέπουν προσλήψεις ή επαναλαμβανόμενες δαπάνες.

Δηλαδή, μετά από δυο μήνες από την υποβολή του Σχεδίου στις Βρυξέλλες, η Κομισιόν οφείλει να κάνει τις παρατηρήσεις της, να το βαθμολογήσει κι εν συνεχεία να το προωθήσει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο θα πρέπει να το εγκρίνει εντός ενός μήνα.

Έτσι, εκτός απροόπτων και καθυστερήσεων, η τελική έγκριση του ελληνικού Σχεδίου θα έχει γίνει το αργότερο στις 10 Ιουλίου και αν όλα πάνε καλά, ως τον Αύγουστο, η Ελληνική Δημοκρατία θα έχει υπογράψει τη σχετική Σύμβαση και θα εκταμιευθεί η προκαταβολή που υπολογίζεται σε περίπου 4 δισ ευρώ.

Ο κ. Σκυλακάκης διευκρίνισε, μάλιστα, ότι δεν προβλέπεται στην παρούσα φάση αύξηση των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, εκτίμησε ότι δεν θα υπάρξουν καθυστερήσεις, παρά τις κινήσεις της Γερμανίας, καθώς είναι τεράστια η πολιτική πίεση που υπάρχει στην Ε.Ε., προσθέτοντας ότι «το “κλειδί” του Ταμείου Ανάκαμψης είναι η ύπαρξη νέων θέσεων εργασίας, με κατάρτιση των εργαζομένων, με σταθερότητα και με καλές αποδοχές».

«Το σχέδιο αυτό, υπηρετεί δύο κατευθύνσεις: απαντά στα τρέχοντα ζητούμενα της συγκυρίας με κυρίαρχη την προστασία και την τόνωση της απασχόλησης, αλλά ταυτόχρονα είναι και μία ευκαιρία για μια ριζική μεταστροφή της εθνικής οικονομίας προς ένα αναπτυξιακό μοντέλο εξωστρεφές, καινοτόμο, το οποίο θα σηματοδοτεί επί της ουσίας την Ελλάδα του μέλλοντος», είχε σημειώσει πρόσφατα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την κατάθεση του προσχεδίου στις Βρυξέλλες, προσθέτοντας ότι η Ελλάδα ανήκει στις πιο ευνοημένες χώρες της συμφωνίας, καθώς οι εισροές που θα λάβει θα είναι από τις υψηλότερες στην Ευρωζώνη ως ποσοστό του Α.Ε.Π.

Τα “καυτά” σημεία

Είναι ξεκάθαρο πάντως ότι οι πόροι αυτοί στους οποίους ποντάρει πολλά η Ελλάδα δεν έχουν παραλληλίες με τις διαδικασίες του ΕΣΠΑ αλλά έχουν πολύ πιο αυστηρά περιγράμματα και χρόνους. Επίσης είναι ξεκάθαρο ότι οι πόροι, χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων, θα δίνονται με αυστηρές διαδικασίες ενώ προβλέπεται όταν τα ορόσημα και οι στόχοι δεν εκπληρώνονται, να μπαίνει κόφτης στις εκταμιεύσεις. Κάτι που παραπέμπει και σε λογικές μνημονιακών αξιολογήσεων, αλλά κι ενός παιχνιδιού ενδοευρωπαϊκών συμφερόντων.

Ένα άλλο σημείο που εστιάζουν πολλοί την κριτική τους, καθώς είναι το πλέον σημαντικό πρόγραμμα των τελευταίων χρόνων για την πορεία της χώρας και απαιτείται δημόσιος διάλογος, διαφάνεια και οικοδόμηση εμπιστοσύνης για την υλοποίησε του, είναι το θέμα του ανοικτού διαλόγου για το όλο σχέδιο. Η Αντιπολίτευση ήδη έχει εστιάσει τα «πυρά» της αναδεικνύοντας ένα έλλειμμα ενημέρωσης ενώ βέβαια το μείζον είναι οι πόροι «να πιάσουν» τόπο σε δράσεις με υψηλή εθνική υπεραξία και με απλή μεταφορά αξίας στις ισχυρές οικονομίες του ευρωπαϊκού βορρά.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις