Σύννεφα ύφεσης πάνω από την Ευρώπη – Εντείνονται οι απειλές για την ελληνική οικονομία

Πληθαίνουν τα “σύννεφα” της ύφεσης πάνω από την Ευρώπη που αναζητεί κοινό βηματισμό στο μέτωπο της αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης. Μπορεί, δε, με βάση τις δηλώσεις των Ευρωπαίων ηγετών, μετά την Άτυπη Σύνοδο της Πράγας, να υπάρχει μια αχτίδα αισιοδοξίας για την διαμόρφωση κοινών δράσεων για τη μείωση του ενεργειακού βάρος στις Ευρωπαϊκές οικονομίας, ωστόσο οι απειλες για την ανάπτυξη παραμένουν.

Ειδικότερα, όπως δήλωσε ο Κ. Μητσοτάκης μετά το τέλος της Συνόδου Κορυφής, “διαμορφώνεται κοινός τόπος στο Συμβούλιο ότι πρέπει να υπάρξει μια κοινή δραστική παρέμβαση για να πέσουν οι τιμές στο φυσικό αέριο”. “Είμαι αισιόδοξος ότι μπορεί στο επόμενο Συμβούλιο και αφού γίνει η σχετική επεξεργασία σε επίπεδο υπουργών να αποφασίσουμε μια τέτοια παρέμβαση. Χαίρομαι γιατί μετά από επίπονη ελληνική προσπάθεια οι συνθήκες έχουν ωριμάσει. Εστω και καθυστερημένα πρέπει να κινηθούμε για να μειωθούν οι τιμές και να διασφαλίσουμε παράλληλα την επάρκεια τροφοδοσίας” , επεσήμανε ο Πρωθυπουργός. Η Ελλάδα άλλωστε επενδύει σε μια τέτοια εξέλιξη ώστε να βρει λύσεις στο “γρίφο” των χρηματοδοτήσεων των κρατικών επιδοτήσεων στην ενέργεια, που αποτελούν βασικές μεταβλητές στην προσπάθεια για διατήρηση της δημοσιονομικής ισορροπίας αλλά και βέβαια της κοινωνικής συνοχής.

Ο Χρήστος Σταϊκούρας

Όπως χαρακτηριστικά είπε χθες βράδυ ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, στα εγκαίνια της πολυκλαδικής έκθεσης Thessaly Expo, η οποία θα διαρκέσει έως τις 9 του μηνός, στις Καπναποθήκες Καρδίτσας, “δεν είναι εύκολη συγκυρία, δεν είναι εύκολη στιγμή, ούτε το 2023 θα είναι εύκολο. Δεν έχουμε απεριόριστους οικονομικούς πόρους, έχουμε συγκεκριμένους οικονομικούς πόρους. Αυτούς που προέρχονται από εσάς. Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών διαχειρίζεται τα δικά σας χρήματα. Και προσπαθούμε αυτά να τα κατανείμουμε στην κοινωνία με οικονομικά αποτελεσματικό τρόπο και κοινωνικά δίκαιο” τόνισε ο υπουργός Οικονομικών που σημείωσε ότι δεν υπάρχει περίπτωση κανένα κράτος μέλος της ευρωζώνης να μπορέσει να καλύψει το σύνολο των απωλειών, αν δεν υπάρξουν οριζόντιες ευρωπαϊκές λύσεις. Ο κ. Σταϊκούρας δεν παρέλειψε να τονίσει πως η συγκυρία είναι εξαιρετικά δύσκολη, “ακούμε την αγωνία σας, ακούμε τον προβληματισμό σας και προσπαθούμε κάθε φορά να επικαιροποιήσουμε τις δυνατότητες που έχει η πολιτεία, μέσα από πολιτικές και πρωτοβουλίες, για να βρεθούμε όσο γίνεται πιο κοντά σας.”

Οι δυνατότητες στήριξης και η πορεία του ΑΕΠ

Πάντως πολλά σε σχέση με τα περιθώρια στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, όπως είπε και ο κ. Σταϊκούρας, θα κριθούν από το πόσο δυναμική θα είναι η ανάπτυξη και πόσο δημοσιονομικό χώρο θα δημιουργήσει. Ωστόσο στα μέτωπα αυτά τα “καμπανάκια κινδύνου” ήδη ηχούν. Συγκεκριμένα, με βάση ανάλυση της Deutsche Bank η παγκόσμια οικονομία που κινείται σε στασιμοπληθωριστική κατεύθυνση θα αναπτυχθεί με ρυθμό μόλις 2,2% το 2023, πολύ κάτω δηλαδή από τη μακροπρόθεσμη τάση (+3,5%), εκτιμά η Deutsche Bank. Ειδικά για την Ευρωζώνη η Γερμανική τράπεζα σημειώνει ότι το 2023 βαθιά ύφεση (-2,2%), με βαθύτερη στη Γερμανία (-3,5%) ενώ αναφέρει ότι οι οι ΗΠΑ θα εισέλθουν σε ύφεση στο β΄ εξάμηνο του επόμενου χρόνου για να κλείνουν τη χρονιά με ανάπτυξη μόλις 0,6%.

Παράλληλα και άλλοι αναλυτές χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, όπως η Morgan Stanley προβλέπουν υφεσιακή πορεία για την Ευρωπαϊκή οικονομία. Συγκεκριμένα, ύφεση 0,5% το 2023 προβλέπει για ευρωζώνη η Morgan Stanley, καθώς πολλά κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ δείχνουν ήδη σημάδια κάμψης στις οικονομίες τους.

Όλα αυτά βέβαια επηρεάζουν την Ελλάδα που έχει άμεση αναφορά, είτε για τις εξαγωγές της, είτε για τον τουρισμό της αυτές τις χώρες. Είναι ενδεικτικό ότι η ING προβλέπει για την ελληνική οικονομία, ότι έπειτα από ένα ισχυρό 2022 όπου η ανάπτυξη θα κυμανθεί στο 5,5% θα βρεθεί το 2023 σε τεχνική ύφεση (δύο συνεχόμενα τρίμηνα συρρίκνωσης του ΑΕΠ), με τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ να διαμορφώνεται τελικά στο σύνολο του έτους στο -0,2%.

H Fitch

Ακόμη και ο οίκος Fitch που χθες βράδυ διατήρησε την ελληνική πιστοληπτική αξιολόγηση στο ΒΒ, δυο βαθμίδες κάτω από την επενδυτική, διατηρώντας και το θετικό outlook προέβλεψε πρωτογενές έλλειμμα τόσο φέτος όσο και το 2023 (-2,2% και -0,9% του ΑΕΠ, αντίστοιχα). Πλεόνασμα βλέπει, έστω και οριακό, μόνο το 2024. Μάλιστα η Fitch σημειώνει ότι οι υψηλότερες από τις αναμενόμενες τιμές ενέργειας θα οδηγήσουν σε περαιτέρω αυξήσεις επιδοτήσεων, ιδίως ενόψει των εκλογών που θα πραγματοποιηθούν έως τον Ιούλιο του 2023.

Παράλληλα ενώ αναφέρει ότι η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε με έντονο ρυθμό το πρώτο εξάμηνο του έτους, με το πραγματικό ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 8,4% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους, τονίζει ότι οι μακροοικονομικές προοπτικές έχουν χειροτερέψει απότομα τους τελευταίους μήνες. Σημειώνει ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία επιδεινώνει την άνοδο των τιμών ενέργειας και να επηρεάζει την εμπιστοσύνη, ενώ ο υψηλός πληθωρισμός πλήττει τα πραγματικά εισοδήματα και τη δυναμική της κατανάλωσης.

Ο οίκος πλέον υποθέτει πλήρη ή σχεδόν πλήρη διακοπή του ρωσικού αγωγού αερίου προς την Ευρώπη. Παρά την επιβράδυνση της δραστηριότητας το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ φέτος στην Ελλάδα θα είναι 5,5%.

Η οικονομική δραστηριότητα θα παραμείνει στάσιμη το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους, προτού επιταχυνθεί το δεύτερο εξάμηνο. Το ασθενές αποτέλεσμα μεταφοράς συνεπάγεται αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης για το ΑΕΠ το 2023 (-0,2%). Η ανάκαμψη αναμένεται να εδραιωθεί περισσότερο το 2024, με σταθερή ανάπτυξη καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, υποδηλώνοντας ετήσια αύξηση 1,8%.

Υπενθυμίζεται ότι Ανάπτυξη 2,1% με πληθωρισμό 3% και πρωτογενές πλεόνασμα 0,7% του ΑΕΠ προβλέπει το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού για το 2023 που κατατέθηκε στη Βουλή. Ειδικότερα, για το 2022 προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης 5,3%, έναντι 4,5% που είχε προβλεφθεί στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2022 και 3,1% που είχε εκτιμηθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας του Απριλίου 2022,

Οι αβεβαιότητες

Υπενθυμίζεται ότι τον πορβλημστισμό του έχει ήδη καταθέσει ακόμη και το Υπουργείο Οικονομικών στο Προσχέδιο του Προϋπολογισμού. Σε σχέση με το ΑΕΠ και το Υπ. Οικονομικών παραδέχεται ότι “οι προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας προβλέπεται να επιδεινωθούν το 2023, καθώς ο επίμονα υψηλός πληθωρισμός, οι αυστηρότερες χρηματοπιστωτικές συνθήκες και οι διαταράξεις από την πλευρά της προσφοράς επηρεάζουν την οικονομική δραστηριότητα. Το πραγματικό ΑΕΠ της παγκόσμιας οικονομίας μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στα τέλη Φεβρουαρίου του 2022, αναθεωρείται καθοδικά με ασύμμετρες επιπτώσεις μεταξύ των οικονομιών.” Βέβαια καταγράφει πιο αισιόδοξες προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωζώνη, σε σχέση με τους αναλυτές.

Με βάση όσα, δε, αναφέρονται στο Προσχέδιο, “η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις οικονομικές προβλέψεις της (Ιούλιος 2022) εκτιμά ρυθμό ανάπτυξης για την ΕΕ 2,7% και 1,5% και για την Ευρωζώνη 2,6% και 1,4% το 2022 και το 2023 αντίστοιχα. Οι προοπτικές της οικονομίας της Ευρωζώνης και της ΕΕ επιβαρύνονται ιδιαίτερα από τις επιπτώσεις του πολέμου, οι οποίες διαχέονται κυρίως μέσω της περαιτέρω αύξησης των διεθνών τιμών των ενεργειακών προϊόντων, των τροφίμων και άλλων βασικών προϊόντων, των αυστηρότερων χρηματοπιστωτικών συνθηκών, αλλά και δευτερογενώς μέσω της επιβράδυνσης της παγκόσμιας ζήτησης.” αναφέρει το Υπ. Οικονομικών.

Αβεβαιότητες “βλέπει” και το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή σε σχέση με το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού του 2023. Η επίτευξη του φετινού δημοσιονομικού στόχου είναι σχετικά ασφαλής, υπάρχουν ωστόσο σημαντικές αβεβαιότητες για τον στόχο του επόμενου έτους που προέρχονται τόσο από τις μακροοικονομικές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας όσο και από τις τιμές των καυσίμων και ιδιαίτερα του φυσικού αερίου, αναφέρει το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλη στη Γνώμη του για το Προσχέδιο Κρατικού Προϋπολογισμού 2023 που δημοσίευσε πριν λίγες μέρες.

Ειδικότερα, όπως αναφέρει, “υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα όσον αφορά την προβλεπόμενη άνοδο της ιδιωτικής κατανάλωσης (1,3%), των επενδύσεων (16%) και των εξαγωγών (1,8%). Και οι τρεις συνιστώσες μπορεί να επηρεαστούν αρνητικά από την ενδεχόμενη συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος, την περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων δανεισμού και τις πιθανές απώλειες αγοραστικής δύναμης στους εμπορικούς εταίρους, είτε λόγω επιβράδυνσης/ύφεσης είτε λόγω πληθωρισμού. Αν ο ρυθμός μεγέθυνσης είναι χαμηλότερος του αναμενόμενου, θα υπάρξουν αρνητικές συνέπειες στα δημόσια έσοδα, φορολογικά και ασφαλιστικά.

Πιο σημαντικός, ωστόσο, είναι ο κίνδυνος από υψηλότερες του αναμενόμενου αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων και του ηλεκτρικού ρεύματος που θα εντείνουν τις ανάγκες εισοδηματικών ενισχύσεων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να ανατρέψει τις σχετικές προβλέψεις δαπανών και να επιδεινώσει το δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Θα πρέπει, συνεπώς, να υπάρχει ετοιμότητα ώστε, εάν προκύψουν πρόσθετες ανάγκες δαπανών πλέον του 1 δις του ειδικού αποθεματικού, να ληφθούν αντισταθμιστικά μέτρα που θα διασφαλίζουν τον δημοσιονομικό στόχο.

Τέτοια μέτρα μπορούν είτε να είναι γενικά, όπως μια μείωση δαπανών ή αύξηση εσόδων σε άλλες κατηγορίες, είτε ειδικά στην αγορά ενέργειας, όπως μια αύξηση της φορολογίας των κερδοφόρων επιχειρήσεων ή, ισοδύναμα, μια μείωση στο πλαφόν της χονδρικής αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος. Πρέπει να τονιστεί ότι ο υψηλός πληθωρισμός λειτουργεί και ευνοϊκά, τόσο στα δημόσια έσοδα όσο και στη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους. Ωστόσο, η ανοδική πορεία των επιτοκίων θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά το κόστος δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου και να δυσχεράνει την υλοποίηση της συνεχούς εκδοτικής παρουσίας στις διεθνείς αγορές κεφαλαίων. Σε κάθε περίπτωση, οι κίνδυνοι και οι αβεβαιότητες που δημιουργούν οι διεθνείς συνθήκες καθιστούν ιδιαίτερα κρίσιμη τη διατήρηση της δημοσιονομικής αξιοπιστίας της χώρας μας ώστε να αποφύγει τις χειρότερες συνέπειες της διεθνούς οικονομικής αναταραχής” αναφέρει το ΓΠΚΒ.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις