Τα λάθη που θέλει να διορθώσει ο νέος “νόμος Κατσέλη”

Το οικονομικό επιτελείο και οι εμπορικές τράπεζες συνεργάζονται για τις λεπτομέρειες πια του σχεδίου για την συνέχιση της προστασίας της πρώτης κατοικίας μετά το τέλος του μήνα, οπότε και παύει η ισχύς του νόμου Κατσέλη Σταθάκη.

Το νέο πλαίσιο θα πρέπει να παρέχει επαρκή προστασία σε όσους πραγματικά κινδυνεύουν να χάσουν την πρώτη κατοικία τους, να μην επιβραδύνει την προσπάθεια μείωσης των κόκκινων δανείων  και, κυρίως, να μην επιβαρύνει την κεφαλαιακή θέση των Τραπεζών.

Σε αυτήν την κατεύθυνση κινείται και το πλαίσιο που έχει κατ’ αρχήν συμφωνηθεί, το οποίο φιλοδοξεί να διορθώσει τον -χρήσιμο- νόμο Κατσέλη σε επτά σημεία:

1 Την διαφάνεια. Μόλις ολοκληρωθούν τα κριτήρια επιλογής και οι συνθήκες ελέγχου, όποιος πληροί τα κριτήρια θα ελεγχθεί εξονυχιστικά. Αυτός ο ex ante έλεγχος θα αποκλείει στρατηγικούς κακοπληρωτές από το να εκμεταλλεύονται ευνοϊκές ρυθμίσεις. Ο νόμος Κατσέλη, παρ’ότι θεμελίωσε την δυνατότητα προστασίας της πρώτης κατοικίας, έγινε καταφύγιο και των στρατηγικών κακοπληρωτών, οι οποίοι άρχισαν να αποκαλύπτονται, με την θεσμοθέτηση της άρσης του τραπεζικού απορρήτου που υιοθετήθηκε στο τέλος του 2018. Επιπλέον, η ηλεκτρονική πλατφόρμα, μέσω της οποίας θα γίνεται η αίτηση, θα δίνει την δυνατότητα παρακολούθησης της εξυπηρέτησης των δανείων.

2 Την ταχύτητα. Όσοι πληρούν τα κριτήρια, θα παίρνουν έγκριση και θα ρυθμίζουν άμεσα το δάνειο τους. Στο νόμο Κατσέλη, οι δανειολήπτες έπρεπε να περιμένουν να δικαστεί η υπόθεση από 3 έως και 9 χρόνια πριν ρυθμίσουν οριστικά το δάνειο τους.

3 Το κόστος. Ο δανειολήπτης δεν θα επωμίζεται δικαστικά έξοδα που συνεπάγεται η εκδίκασή της υπόθεσης του. Το σημείο αυτό, σε κάποιες περιπτώσεις είχε οδηγήσει δανειολήπτες οι οποίοι δεν μπορούσαν να καλύψουν τα έξοδα να μένουν εντελώς ακάλυπτοι ακόμη και για την πρώτη κατοικία τους η οποία κινδύνευε με πλειστηριασμό.

4 Την λύση που θα δίνεται. Όσοι υπάγονται στο νόμο θα έχουν και επιδότηση της δόσης κατά τουλάχιστον 30% και – υπό προϋποθέσεις – κούρεμα του κεφαλαίου του δανείου, που, όμως, θα αποφασίζεται από τις Τράπεζες μετά την εξόφληση της τελευταίας δόσης της ρύθμισης. Η επιδότηση της δόσης δανείου προβλέπονταν και στο νόμο Κατσέλη αλλά δεν ενεργοποιήθηκε ποτέ. Το δε κούρεμα του κεφαλαίου του δανείου γίνονταν μόνο σε ακραίες περιπτώσεις, πλήρους ένδειας, του δανειολήπτη.

5 Το εύρος προστασίας. Η νέα φιλοσοφία του πλαισίου θα επικεντρώνεται στο υπόλοιπο του δανείου και όχι στην αξία του ακινήτου. Αυτό θα βοηθήσει στο να καλυφθεί τουλάχιστον το 90% των δανείων σε καθυστέρηση. Αν το όριο κάλυψης, σε όρους οφειλής, είναι λίγο πάνω από τα 100.000, είναι πιθανό να καλύπτονται και δανειολήπτες με κόκκινα δάνεια, που κινδυνεύουν να χάσουν πρώτη κατοικία ακόμη και πάνω από 200.000 ευρώ. Παράλληλα, με αμοιβαία συμφωνία Κυβέρνησης και Τραπεζιτών θα καλυφθούν από το νέο πλαίσιο και οφειλές επιχειρηματιών από δάνεια με προσημείωση πρώτης κατοικίας που υπολογίζονται κοντά στο 1 δις ευρώ.

6 Την ταχύτητα εκκαθάρισης των κόκκινων δανείων. Ο νόμος Κατσέλη έχει σήμερα συσσωρευμένες περίπου 130.000 υποθέσεις, που έχουν εγκλωβίσει στεγαστικά δάνεια ύψους 16 δισ. ευρώ, που περιμένουν να δικαστούν. Το νέο πλαίσιο θα ρυθμίζει αυτόματα δάνεια τα οποία θα “πρασινίζουν” ελαφρύνοντας και τους δανειολήπτες αλλά και τους ισολογισμούς των τραπεζών.

7 Την πρόνοια για την αποφυγή νέας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Με το νόμο Κατσέλη οι τράπεζες είχαν εγκλωβιστεί στις δικαστικές υποθέσεις χωρίς να μπορούν να διαχειριστούν με κάποιο τρόπο τα κόκκινα δάνεια του νόμου Κατσέλη. Με το νέο πλαίσιο, η εκκαθάριση θα προχωρά ομαλότερα, χωρίς καθυστερήσεις. Μέρος του κεφαλαίου, που θα χαθούν από το κούρεμα των δανείων, θα αναπληρωθεί από την έμμεση επιδότηση των δόσεων των δανείων από το δημόσιο. Το ποσό που θα διατεθεί θα ξεκινά από τα 200 εκατ. ευρώ με προοπτική να αυξηθεί στα 250 εκατ. ευρώ, ανάλογα με την εξέλιξη των ρυθμίσεων. Στο νόμο Κατσέλη δεν υπήρχε ανάλογη πρόνοια.