Τα μέτρα και τα αντίμετρα της συμφωνίας της Μάλτας

Καλύτερη «στα σημεία» από ό,τι αναμενόταν είναι η προκαταρκτική συμφωνία, που πέτυχε η ελληνική αποστολή στην Μάλτα, αφού γλύτωσε το βάρος του εργασιακού και επιβεβαίωσε την δυνατότητα για αντισταθμιστικά μέτρα. Από την άλλη, έχει να αντιμετωπίσει δημοσιονομικά μέτρα και τον κίνδυνο αυτά να εφαρμοστούν σε μια δόση από το 2019.

Αναλυτικότερα, η προκαταρκτική συμφωνία που θα ανοίξει το δρόμο, για την τελική συμφωνία για αξιολόγηση, αντίμετρα (ταυτόχρονη νομοθέτηση), χρέος και πρωτογενή πλεονάσματα, προβλέπει μέτρα σε δυο δόσεις συνολικής δημοσιονομικής απόδοσης 2% του ΑΕΠ (3,6 δις δις ευρώ) τα οποία -όπως σε ότι αφορά την πραγματική επιβάρυνση μισθωτών και κυρίως, συνταξιούχων- θα φτάσουν τα 4,5 δισ. ευρώ ευρώ, αφού θα πρέπει να καλυφθούν και επιμέρους απώλειες σε εισφορές και φόρους.

Το 2019, θα πρέπει να γίνει προσαρμογή 1% του ΑΕΠ (1,8 δισ. ευρώ) η οποία θα φτάσει σε πραγματικούς όρους τα 2,2 δισ. ευρώ (1,2% του ΑΕΠ) κυρίως από περικοπή συντάξεων. Παράγοντες του υπουργείου Εργασίας, τόνιζαν την Πέμπτη ότι εξετάζεται η ταυτόχρονη κύριων και επικουρικών, ώστε να μην υπάρξουν μεγάλες περικοπές στις κύριες συντάξεις.

Το βασικό σενάριο προβλέπει ότι αν διασφαλιστεί η «ασυλία» των συντάξεων της τάξης των 500 -550 ευρώ, θα πρέπει στα αμέσως επόμενα κλιμάκια να αναμένουμε μειώσεις, που θα ξεκινούν από το 8%.

Το 2020 θα πρέπει να γίνει άλλη μια προσαρμογή της τάξης του 1% του ΑΕΠ (1,8 δις ευρώ), που θα προέλθει κυρίως μείωση του αφορολόγητου από μισθωτούς και συνταξιούχους . Και εδώ η πραγματική επιβάρυνση θα φτάσει τα 2,2 δις ευρώ και θα προκύψει από την μείωση του αφορολόγητου για άγαμους και συνταξιούχους από το 8636 ευρώ που είναι σήμερα στα 5600 ευρώ.

Αυτό σημαίνει ότι η έκπτωση φόρου θα μειωθεί δραστικά από τα 1900 ευρώ που είναι σήμερα στα 1236 ευρώ. Θα υπάρχει μέριμνα για λίγο αυξημένο αφορολόγητο σε οικογένειες με παιδιά με το ταβάνι όμως να μην ξεπερνά τα 5900 ευρώ. Και σε αυτούς η έκπτωση φόρου από τα 2100 ευρώ που είναι σήμερα θα φτάσει τα 1300 ευρώ .

Ο όρος που προστέθηκε για να ικανοποιηθούν οι αντιρρήσεις του ΔΝΤ είναι ότι ο χρόνος εφαρμογής των μέτρων μπορεί να αλλάξει . Με άλλα λόγια αν η Ελλάδα εμφανίζει το 2018 απόκλιση από τον στόχο για επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% τότε το σύνολο των μέτρων θα εφαρμοστούν από το 2019.

Τα θετικά της συμφωνίας

Το πρώτο πολύ θετικό σημείο της συμφωνίας είναι η αντιμετώπιση του εργασιακού. Σύμφωνα με τις δηλώσεις, που έκανε ο υπουργός οικονομικών κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος, συμφωνήθηκε κατ’ αρχήν η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων από το δεύτερο εξάμηνο του 2018.

Παράλληλα βγήκαν από το τραπέζι της διαπραγμάτευσης, το αίτημα για αλλαγή καθεστώτος στις ομαδικές απολύσεις (για τις οποίες οι δανειστές ζητούσαν από αύξηση του ποσοστού μέχρι και απελευθέρωση) οι αλλαγές για τον συνδικαλιστικό νόμο και η επαναφορά του επαχθούς μέτρου της ανταπεργίας.

Στο θέμα των εργασιακών πάντως ακόμη και το ΔΝΤ, τόνιζε δια των εκπροσώπων του ότι «υπάρχει χρόνος να συζητηθούν και αργότερα μόλις κλείσουμε τα δημοσιονομικά».

Επίσης θετικό είναι ότι οι δανειστές επικύρωσαν την απόφαση της 20ης Φεβρουαρίου, ότι η Ελλάδα θα μπορεί αν πετυχαίνει τους δημοσιονομικούς στόχους να ενεργοποιεί αντισταθμιστικά μέτρα.

Μάλιστα, έγινε αποδεκτό τελικά στο πακέτο των αντίμετρων να ενταχθεί και η μείωση της συμμετοχής στα φάρμακα για τους συνταξιούχους και η επιδότηση 150.000 παιδιών για την παρακολούθηση παιδικών σταθμών

Στα αντισταθμιστικά μέτρα περιλαμβάνονται ακόμα:

*Η μείωση του πρώτου συντελεστή στα φυσικά πρόσωπα από το 22% στο 20%

*Η μείωση του φόρου στις επιχειρήσεις από το 29% σήμερα στο 26%

*Η μικρή μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά περίπου 200 εκ ευρώ που θα επιτρέψει σε νοικοκυριά κοντά στο όριο της φτώχειας να απαλλαγούν από το φόρο .

*Η επανεξέταση των ασφαλιστικών εισφορών για ελεύθερους επαγγελματίες . Ασαφαλώς θετικό μπορεί να χαρακτηριστεί και η επανάληψη της δέσμευσης . για την συζήτηση της ελάφρυνσης του χρέους και των πρωτογενών πλεονασμάτων αμέσως μετά το οριστικό κλείσιμο της τεχνικής συμφωνίας που έδωσε νωρίτερα σήμερα ο κ. Γερούν Νταϊσλεμπλούμ

Οι “Γκρίζες Ζώνες”

Υπάρχουν και κάποια θολά σημεία στη συμφωνία. Το πρώτο είναι το πότε και το πώς θα εφαρμοστούν τα «αντίμετρα», καθώς ο πρόεδρος του Eurogroup είπε ότι η Αθήνα μπορεί να εφαρμόσει αντισταθμιστικά μέτρα αν υπερβεί το στόχο για τα πρωτογενή πλεονάσματα.

Αυτό σημαίνει ότι για να έχει την ενεργοποίηση αντισταθμιστικών μέτρων ύψους 1% του ΑΕΠ το 2019, θα πρέπει να έχει επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018 και η πρόβλεψη για το 2019 στην οποία θα πρέπει να συμφωνούν όλοι οι θεσμοί, θα είναι ότι η Ελλάδα θα πρέπει να πετύχει πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ.

Ο κ. Τσακαλώτος λίγο αργότερα επέμενε ότι σε κάθε περίπτωση μέτρα και αντίμετρα θα είναι ισόποσα και θα ενεργοποιηθούν σταδιακά από το 2019. Δηλαδή θα υπάρξουν αντισταθμιστικά μέτρα 1% το 2019 και 1% του ΑΕΠ το 2020.

Το δεύτερο σκοτεινό σημείο είναι ο μηχανισμός πρόβλεψης της δημοσιονομικής επίδοσης της Ελλάδας. Το ΔΝΤ δεν δείχνει να πολυεμπιστεύεται τις προβλέψεις της Eurostat και η ΕΕ δεν θέλει να χάσει την εξουσία στις προβλέψεις των κρατών μελών της .

Το θέμα θα συνεχίσει να συζητείται και τους επόμενους μήνες αφού υπάρχει άτυπη συμφωνία ότι θα πρέπει να κλείσει πριν το τέλος του χρόνου.