Τα παζάρι για τα πλεονάσματα και τα κέρδη των ομολόγων – Πού έχουν αντιρρήσεις οι Ευρωπαίοι

Η έκθεση της ΕΕ για την πέμπτη 5η αξιολόγηση που δίνεται σήμερα, Τετάρτη, στη δημοσιότητα θα είναι σε γενικές γραμμές θετική. Θα επιβεβαιώνει την επίτευξη τω δημοσιονομικών στόχων αλλά και την προώθηση μεταρρυθμίσεων από πλευράς της Ελλάδας. Παράλληλα θα θέτει και την ατζέντα για την έκτη κρίσιμη αξιολόγηση που θα γίνει τον επόμενο μήνα και συνδέεται με την εκταμίευση άλλης μιας δόσης ύψους 650 εκατ. ευρώ προς την Ελλάδα. Κρισιμότερο είναι ότι με βάση το αποτέλεσμα της έκτης αξιολόγησης, θα κριθεί αν θα επιτραπεί η χρήση των 4,2 δισ. ευρώ που πρόκειται να λάβει η Ελλάδα ως το 2022 από κέρδη ομολόγων για επενδύσεις.

Προς το παρόν και ο Ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για τα οικονομικά και νομισματικά θέματα κ. Πάολο Τζεντιλόνι από την Αθήνα αλλά και ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρούνο Λε Μερ ήταν κατηγορηματικοί ότι θα εγκριθεί για την Ελλάδα η αφαίρεση δαπανών περίπου 280 εκατ. ευρώ, οι οποίες μπορεί να αποδειχθούν ότι έγιναν για να καλυφθούν πρόσφυγες και μετανάστες. Δεν είναι όμως τόσο κατηγορηματικοί για την αλλαγή της χρήσης των κερδών από ομόλογα…

Τούτο παρότι στη συμφωνία του 2018 υπήρχε η πρόβλεψη ότι τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για επενδύσεις, οι οποίες όμως θα έπρεπε να συμφωνηθούν με τους θεσμούς.

Παρόλα αυτά το πρώτο πρόβλημα που εντοπίζεται από τους θεσμούς είναι ότι η Ελλάδα ζητά στην ουσία περισσότερα κονδύλια για επενδύσεις, ενώ δεν μπορεί να εκτελέσει εδώ και τέσσερα χρόνια το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Ακόμη και στην πρόταση που έχει κάνει η ελληνική πλευρά για την χρήση των χρημάτων αυτών για ΣΔΙΤ σε μεγάλα έργα, οι εταίροι και δανειστές φέρνουν ως αρνητικό παράδειγμα τους μεγάλους αυτοκινητόδρομους οι οποίοι παρότι είναι στην ουσία ΣΔΙΤ έχουν καθυστερήσει την ολοκλήρωσή τους πάνω από 10 χρόνια.

Το ίδιο επιφυλακτικοί είναι οι θεσμοί και στις υπόλοιπες προτάσεις που έχει κάνει το οικονομικό επιτελείο: Τη μείωση της προκαταβολής φόρου ή την απόσβεση κατά 200% του ύψους της επένδυσης για τις επιχειρήσεις που θα θελήσουν να επεκταθούν. Τούτο διότι θα πρέπει και οι επενδύσεις θα πρέπει να είναι συμβατές με τις προτεραιότητες της ΕΕ αλλά και ο έλεγχος των επιχειρήσεων που ευεργετούνται από το μέτρο αυτό θα πρέπει να περνάει και από την Ευρώπη. Όλα αυτά θα απαιτήσουν άλλο ένα μηχανισμό ελέγχου για την Ελλάδα ο οποίος σήμερα δεν υπάρχει.

Η μείωση των πλεονασμάτων

Η τρίτη και πιο δύσκολη – παρότι δίκαια – απαίτηση της ελληνικής πλευράς είναι να μειωθούν οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα τουλάχιστον μέχρι και το 2022. Σε αυτό το θέμα δεν υπάρχει επίσημη θέση από τους εταίρους μας καθώς δεν υπάρχει και επίσημο αίτημα από την Ελλάδα.

Το αίτημα αυτό αναμένεται να γίνει μέσα στην άνοιξη με όπλα τη μείωση τους κόστους δανεισμού του Δημοσίου αλλά και την επιτάχυνση της ανάπτυξης.

Εντός της Ελλάδας καλλιεργούνται υπερβολικές προσδοκίες για μείωση των πλεονασμάτων ακόμη και στο 2% του ΑΕΠ από 3,5% του ΑΕΠ που είναι ως το 2022. Σε πιο απλά ελληνικά, κάποιοι υπολογίζουν σε μεγαλύτερο δημοσιονομικό χώρο που μπορεί να φτάσει στα 2,5-2,7 δισ. ευρώ. Ωστόσο σχετικά πρόσφατα ο αρμόδιος υφυπουργός Οικονομικών κ. Θόδωρος Σκυλακάκης “γείωσε” αυτές τις προσδοκίες θυμίζοντας ότι ως ελάχιστο αποδεκτό όριο πρωτογενούς πλεονάσματος έχει συμφωνηθεί μέχρι και το 2022 το 2,6% του ΑΕΠ.

Το θέμα της μείωσης των πλεονασμάτων έχει ήδη συναντήσει τις πολιτικές αντιρρήσεις των πέντε χωρών (Γερμανία, Φιλανδία, Αυστρία, Ολλανδία, Σλοβακία) που θα πρέπει να περάσουν ένα αντίστοιχο αίτημα από τα κοινοβούλιά τους.