Ταμείο Ανάκαμψης: Παρασκήνιο και κόντρες δισεκατομμυρίων

Πριν καλά καλά οριστικοποιηθούν τα ποσά που προτείνει η Κομισιόν να δοθούν σε κάθε χώρα που θα ευεργετηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης, το παρασκήνιο έχει πάρει φωτιά.

Οι τέσσερις χώρες (Ολλανδία, Αυστρία, Σουηδία, Δανία) που βρέθηκαν απέναντι και στην Γαλλογερμανική πρόταση για το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και στην χθεσινή πρόταση των 750 δισ. ευρώ από την Κομισιόν, ετοιμάζουν ήδη τις άμυνές τους.

Το μεγάλο τους όπλο είναι ότι στην ΕΕ και για τόσο μεγάλα θέματα οι αποφάσεις λαμβάνονται μόνο με ένα τρόπο: Ομόφωνα. Το δικαίωμα βέτο κάθε μιας χώρας μπορεί να ανατρέψει μια πρόταση ανεξάρτητα από το πόσο ψηλά έρχεται ή ακόμη και αν συμφωνεί μαζί της η απόλυτη πλειοψηφία. Σε ένα non paper που διέρευσε μέσα στο Σαββατοκύριακο, οι 4 τάσσονται ενάντιοι της όποιας προσπάθειας αμοιβαιοποίησης του χρέους (όπως π.χ. να αντλήσει από τις αγορές η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κεφάλαια για όλες τις χώρες), αλλά και λύσεων που αφορούν την βοήθεια μόνο με επιχορηγήσεις. Επίσης, δήλωναν αντίθετοι σε κάθε προσπάθεια μεγάλης αύξησης του Πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027.

Το θετικό της υπόθεσης είναι ότι οι “Ευρωτσιγκούνηδες” περιέγραφαν καθαρά τη διαφωνία τους, αλλά δεν έβαζαν σε χαρτί τις δικές τους προτάσεις σε κάθε επιμέρους θέμα. Το σημείο αυτό θεωρείται θετικό, αφού δείχνει ότι είναι έτοιμοι για μια διαπραγμάτευση χωρίς προαπαιτούμενα από την πλευρά τους.

Δύο τα σημεία στα οποία ήταν πιο ξεκάθαροι

Το πρώτο σημείο διαφωνίας ήταν ότι τάσσονταν υπέρ της συνέχισης των “διορθωτικών μηχανισμών” (rebates), που κρατούν χαμηλά την καθαρή συνεισφορά τους στο ΠΔΠ. Τούτο με δεδομένο ότι και οι τέσσερις αυτές χώρες, παρότι μικρές σε έκταση, είναι καθαρές δότριες στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Με τα rebates, όμως, καταφέρνουν και ανακτούν μέρος από την συνεισφορά τους.

Το δεύτερο θέμα στο οποίο ήταν ξεκάθαροι ήταν ότι όσοι θα ευεργετηθούν από το νέο ταμείο θα πρέπει να αντιμετωπίσουν και κάποιας μορφής αιρεσιμότητα. Όπως τονίζεται, οι χρηματοδοτήσεις θα πρέπει να συνοδεύονται από “ισχυρή δέσμευση σε μεταρρυθμίσεις και στο δημοσιονομικό πλαίσιο” της Ε.Ε.

Αυτά είναι και τα δύο σημεία τα οποία μπορούν όχι μόνο να τους καθίσουν στο τραπέζι, αλλά να φτάσουν τα πράγματα και σε μια κατάσταση συμφωνίας.

Όλα κατά την Γερμανική Προεδρία

Το καλό και κακό μαζί είναι ότι οι διαπραγματεύσεις για το νέο ταμείο θα γίνουν στην ουσία στο εξάμηνο της Γερμανικής Προεδρίας. Το καλό σε αυτό είναι ότι όπως φάνηκε αυτή τη φορά η Γερμανία πρωτοστατεί στη δημιουργία του ταμείου, προτείνοντας μαζί με την Γαλλία την χρηματοδότηση του ταμείου με 500 δισ. ευρώ, που θα δοθούν ως επιχορηγήσεις. Μάλιστα, σε αυτό προσυπέγραψε και ο πιο μανιώδης λάτρης της Ευρωπαϊκής Λιτότητας. Ο άσπονδος φίλος της Ελλάδας, τέως υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας κ. Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε.

Το αρνητικό είναι ότι η Γερμανία έχει ξεκαθαρίσει από την θέση της ότι παρά τη βοήθεια που θα δοθεί, το Ταμείο Ανάκαμψης θα είναι μικρής διάρκειας με αποκλειστικό σκοπό να παρέχει ρευστότητα για την οριστική υπέρβαση των συνεπειών της πανδημίας.

Επίσης, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να γλυτώσει κάποιο κράτος μέλος που θα χρησιμοποιήσει χρήματα από το συγκεκριμένο ταμείο από κάποιου είδους αιρεσιμότητα με ένα πακέτο μεταρρυθμίσεων, που θα πρέπει να φέρει σε πέρας με τα χρήματα του ταμείου.

Όπως είπε και την Τετάρτη (27/05) ο υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας, το οικονομικό επιτελείο περιμένει να έχει ολοκληρωθεί ο κύκλος των διαπραγματεύσεων μέχρι και το τέλος του καλοκαιριού με προοπτική η ροή των χρημάτων να ξεκινήσει τουλάχιστον προς το τέλος του χρόνου.

Αν όντως επιτευχθεί αυτή η προθεσμία, όπως είπε την Τετάρτη στον ΣΚΑΙ ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Μαργαρίτης Σχοινάς, και σε αυτό το πρόγραμμα δεν χρειάζεται να ψηφιστούν και τα νομικά κείμενα και να περάσουν από τα εθνικά κοινοβούλια. Όπως ανέφερε με την έγκριση των παραμέτρων του ταμείου τα κράτη μέλη – και η Ελλάδα – θα μπορούν να κάνουν άμεσα πρόδρομες δαπάνες τις οποίες θα διεκδικήσουν εκ των υστέρων μόλις αρχίσει η ροή των χρημάτων.