Κυριάκος Φιλίνης: Τι μπορεί να αλλάξει με τη “μεγάλη παραίτηση”;

Την περίοδο της πανδημίας καταγράφηκε στις ΗΠΑ -και όχι μόνο- η τάση παραίτησης των νέων, κυρίως, εργαζομένων με σκοπό την εύρεση ποιοτικότερων θέσεων εργασίας.

Την τάση αυτή περιέγραψε ο Anthony Klotz (Πανεπιστήμιο του Τέξας) ως την «μεγάλη παραίτηση». Η μαζική παραίτηση των εργαζομένων, σε συνδυασμό με την επαναλειτουργία επιχειρήσεων, των οποίων η δραστηριότητα είχε διακοπεί λόγω της πανδημίας, είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των κενών θέσεων εργασίας.

Τι δείχνουν τα στοιχεία για την Ελλάδα;

Το πρώτο δεκάμηνο του 2021 καταχωρήθηκαν στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ περισσότερες από 806.000 οικειοθελείς αποχωρήσεις εργαζομένων από τις θέσεις εργασίας τους, οι οποίες αντιστοιχούσαν στο 45% των συνολικών αποχωρήσεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι την αντίστοιχη περίοδο του 2019 οι αποχωρήσεις ανέρχονταν σε 884.000 και αντιστοιχούσαν στο 39% των συνολικών αποχωρήσεων.

Παράλληλα, οι κενές θέσεις εργασίας στην Ελλάδα κατέγραψαν εντυπωσιακή αύξηση το δεύτερο και το τρίτο τρίμηνο του 2021. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το δεύτερο τρίμηνο του 2021 οι κενές θέσεις εργασίας αυξήθηκαν κατά 117,8% σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 2020, ενώ το τρίτο τρίμηνο του 2021 οι κενές θέσεις εργασίας αυξήθηκαν κατά 56,2% σε σχέση με το τρίτο τρίμηνο του 2021.

Τι αναζητούν οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα;

Το 62% των εργαζομένων που συμμετείχαν  σε πρόσφατη έρευνα της Randstad στην Ελλάδα επιθυμεί να αλλάξει εργασία, καθώς θεωρεί ότι δεν αμείβονται ικανοποιητικά τα προσόντα τους.

Τα βασικότερα κριτήρια επιλογής εργασίας/νέας εργασίας είναι οι αποδοχές-παροχές, η ασφάλεια του εργασιακού περιβάλλοντος, η φήμη του εργοδότη και το αντικείμενο της εργασίας.  Οι αποδοχές και οι προοπτικές εξέλιξης είναι με διαφορά οι δύο σημαντικότεροι λόγοι για τους οποίους αποχωρούν οικειοθελώς οι εργαζόμενοι από τις επιχειρήσεις που εργάζονται, σύμφωνα και με έρευνα της Adecco.

Πώς ανταποκρίνονται οι επιχειρήσεις;

Παρά την αβεβαιότητα που προκαλεί η εξέλιξη της πανδημίας, οι επιχειρήσεις φαίνονται αισιόδοξες ως προς την απασχόληση. Το 37% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν σε πρόσφατη έρευνα του ΣΕΒ εκτιμά ότι θα αυξήσει τις θέσεις εργασίας τον επόμενο χρόνο και το 52,2% ότι θα τις διατηρήσει σταθερές, ενώ το 2020 τα ποσοστά αυτά ανέρχονταν σε 18,7% και 70,3% αντίστοιχα.

Οι επιχειρήσεις ανταποκρινόμενες στην έντονη κινητικότητα στην οποία βρίσκεται η αγορά εργασίας, επικεντρώνουν πλέον τις προσπάθειές τους στη διακράτηση των ταλέντων, πολύ περισσότερο απ’ ότι στο παρελθόν. Το employer branding και η εμπειρία των εργαζομένων (employee experience) αποτελούν τις βασικές πρακτικές προσέλκυσης ταλέντων, ιδίως των μεγάλων επιχειρήσεων.

Τι μπορεί να αφήσει η πανδημία;

Η πανδημία μπορεί να οδηγήσει στην ουσιαστική αναβάθμιση του περιβάλλοντος της εργασίας, καθοδηγούμενη από την μεγαλύτερη επιλεκτικότητα της προσφοράς εργασίας. Η πρόσκαιρη και υψηλή αμοιβή της αδήλωτης της εργασίας δεν είναι πλέον ελκυστική. Το ανθρώπινο δυναμικό αναζητά καλά αμειβόμενες, αλλά και ποιοτικές θέσεις εργασίας, οι οποίες τους προσφέρουν προοπτικές εξέλιξης και ανάπτυξης των δεξιοτήτων τους.

Οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι πλέον ελκυστικότεροι εργοδότες, καθώς μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτές απαιτήσεις του ανθρώπινου δυναμικού. Όμως, η  «μεγάλη παραίτηση» δημιουργεί πιέσεις προς τις μικρότερες επιχειρήσεις για καλύτερες αμοιβές – παροχές και  προοπτικές ανάπτυξης και εξέλιξης του ανθρώπινου δυναμικού τους.

Αυτό, μεταξύ άλλων προϋποθέτει νέες οργανωτικές δομές, ξεκάθαρους ρόλους και εξατομικευμένα πλάνα εξέλιξης και ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού τους. Ωστόσο, είναι αμφίβολη η ικανότητα των μικρών επιχειρήσεων να εφαρμόσουν τέτοιου είδους πρακτικές, ενώ η ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση εξακολουθεί να μην είναι διαδεδομένη στην Ελλάδα.

Η μεγαλύτερη επιλεκτικότητα του ανθρώπινου δυναμικού και η προσφορά ποιοτικότερων θέσεων εργασίας μπορούν να συμβάλλουν στην αποτελεσματικότερη σύζευξη της προσφοράς με τη ζήτηση εργασίας,  αμβλύνοντας τα κίνητρα αποδοχής και προσφοράς υπερεκπαιδευμένων θέσεων απασχόλησης. 

Παράλληλα, ο μετασχηματισμός αυτός της αγοράς εργασίας πιθανώς θα ωφελήσει και τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας, στους οποίους μπορούν να στραφούν οι επιχειρήσεις -εάν δεν το κάνουν ήδη- για την κάλυψη των κενών θέσεων εργασίας τους, επενδύοντας παράλληλα στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους.

*Ο Κυριάκος Φιλίνης είναι Policy Analyst του ΣΕΒ