Τι πραγματικά συμβαίνει με το κινεζικό κραχ και πόσο επηρεάζει την Ελλάδα;

Παγκόσμια “ρήγματα” στις αγορές προκαλεί η δραματική πτώση των κινεζικών μετοχών τον τελευταίο ένα μήνα, γεγονός που οδηγεί ήδη σε πτώση στους δείκτες Τιμών σε αμερικανικά, ευρωπαϊκά και ασιατικά χρηματιστήρια, κρίση στην αγορά παραγώγων, εξωθεί το ρούβλι σε ιστορικά χαμηλά και προκαλεί αναπόφευκτα ερωτηματικά τόσο για το μέλλον των αγορών, όσο και ειδικά για την κινεζική πραγματική οικονομία που αποτελεί το Νο 1 εξαγωγέα καταναλωτικών προϊόντων σε παγκόσμιο επίπεδο.

Νωρίτερα, το υψηλόβαθμο στέλεχος της UBS Wealth Management Χόρχε Μαρισκάλ, με αρμοδιότητα στις αναδυόμενες αγορές εκτίμησε πως “αν συνεχισθεί η ίδια κατάσταση, μπορεί να πληγούν οι επενδύσεις, η κατανάλωση και ο ρυθμός των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων από το Πεκίνο”. Στα ίδια μήκη κύματος, η BNP Paribas, εξήγησε ότι η πτώση των κινεζικών μετοχών “συνεπάγεται μείωση του πλούτου των καταναλωτών, αλλά και της εμπιστοσύνης και επομένως πτώση της κατανάλωσης”.

Στην περίπτωση αυτή, η κινεζική οικονομία ενδέχεται να αναπτυχθεί φέτος με ρυθμό κάτω από 7%, ποσοστό που σε κινεζικά ιδεογράμματα μεταφράζεται σε πρωτοφανές πλήγμα.

Εξάλλου, σε μία πρώτη ενδεικτική εικόνα, το Χρηματιστήριο Αθηνών στο άνοιγμά του σήμερα Δευτέρα, δέχθηκε ισχυρές πιέσεις τόσο λόγω πολιτικών εξελίξεων, όσο και λόγω της επιβράδυνσης του κινεζικού ρυθμού ανάπτυξης, με τον Γενικό Δείκτη Τιμών να διαμορφώνεται στις 11.00 στις 612,48 μονάδες, σημειώνοντας πτώση 3,59%. Η αξία των συναλλαγών ανήλθε στα 2,68 εκατ. ευρώ.

Στον απόηχο του πρωτοφανούς καταποντισμού των τιμών στα διεθνή “ταμπλό”, το NEWS 247 επικοινώνησε με τον καθηγητή Χρηματοοικονομικής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς Μιχάλη Γκλεζάκο , προκειμένου να διαπιστώσουμε την έναρξη και τις βαθύτερες αιτίες της κινεζικής κρίσης, αλλά και να δούμε ποιες μπορεί να είναι οι άμεσες επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία. Μάς επηρεάζει ή όχι η “χρηματοπιστωτική βουτιά του Πεκίνου”;

Ας επιχειρήσουμε να ξετυλίξουμε το κουβάρι των περίπλοκων και αλληλένδετων διεθνών αγορών, αλλά και των αντανακλαστικών τους απέναντι στους εντεινόμενους τεκτονικούς κραδασμούς στα χρηματιστήρια της Κίνας που από την έναρξη της πτώσης στις 12 Ιουνίου μέχρι και την Κυριακή, αφαίρεσαν 3 τρισ. δολάρια από το σύνολο της αξίας των κινεζικών αγορών.

– Ποια η αιτία της κινεζικής κρίσης που κλυδωνίζει τα χρηματιστήρια σε όλο τον κόσμο;

Η Κίνα είναι η δεύτερη οικονομική δύναμη στον κόσμο, μετά τις ΗΠΑ. Κάθε χρόνο αναπτύσσεται με ρυθμό λίγο παραπάνω από 7% και παράγει επιπλέον ΑΕΠ περίπου 1 τρισ. δολάρια (12 τρισ. δολάρια ετήσιο ΑΕΠ). Από αυτό και μόνο, μπορούμε να καταλάβουμε το μέγεθος της οικονομίας και της ανάπτυξής της. Η οικονομία της Κίνας λειτουργεί πολλά χρόνια σε αυτούς τους φρενήρεις ρυθμούς και κάπου εδώ πλέον έχει επέλθει μία κόπωση, την οποία η αγορά την περίμενε, καθώς υπήρχαν ήδη σημάδια. Αυτός είναι και ένας παράγοντας που οδήγησε άλλωστε την τιμή του πετρελαίου κάτω από τα 40 δολάρια/βαρέλι.

Πιο συγκεκριμένα, με τον όρο “κόπωση” εννοούμε ότι το κόστος των προϊόντων αυξάνεται και επομένως, η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, περιορίζεται. Δηλαδή με δεδομένο ότι η οικονομία της Κίνας κάθε χρόνο διογκώνεται, διογκώνονται ταυτόχρονα και οι απαιτήσεις της σε εργατικό δυναμικό, πρώτες ύλες, ενέργεια, κεφάλαια και γενικά σε συντελεστές παραγωγής. Όμως όσο αυξάνεται η ζήτηση των συντελεστών παραγωγής, τόσο αυξάνεται το κόστος των προϊόντων. Για παράδειγμα, όταν η Κίνα ξεκίνησε την ανοδική της πορεία, ένα δολάριο αποτελούσε ικανοποιητικό μεροκάματο. Τώρα όμως δεν είναι έτσι. Το κόστος του ημερομισθίου πενταπλασιάστηκε, ανεβαίνοντας ή ξεπερνώντας τα 5 δολάρια. Και ναι μεν το κόστος εργασίας ακόμη και σε αυτά τα επίπεδα είναι χαμηλό, ωστόσο δεν παύει να έχει αυξηθεί σημαντικά.

Γενικά όμως, οι αντιδράσεις των αγορών και αυτό που συνέβη σήμερα δεν αφορά στο παρελθόν και τη μεταβολή του κόστους των προϊόντων, αλλά κυρίως στο πώς αυτή η προϊούσα απώλεια ανταγωνιστικότητας θα επηρεάσει το μέλλον της κινεζικής οικονομίας.

Ένας πρόσθετος λόγος της έναρξης της “κρίσης” που παρατηρείται στην Κίνα, είναι το επισφαλές τραπεζικό σύστημα, λόγω της μεγάλης επέκτασης του εμπορικού και επιχειρηματικού τομέα που δημιούργησε “κόκκινα δάνεια”. Και το τρίτο, ότι έχει δημιουργηθεί μία ” χρηματιστηριακή φούσκα” με την υπερεκτίμηση των μετοχών του κινεζικού χρηματιστηρίου, η οποία αναπόφευκτα θα διορθωθεί.

Όσο για το εάν επηρεάζει τον υπόλοιπο κόσμο και πώς η κρίση αυτή, η απάντηση είναι “ναι τον επηρεάζει σημαντικά”, τόσο εξαιτίας του μεγέθους της κινεζικής οικονομίας, όσο και λόγω των διεθνών συναλλαγών της με ΗΠΑ, Ευρώπη, Ασία και Αφρική.

– Είναι πρώιμο να μιλάμε για “κρίση” στην Κίνα;

Η οικονομική επιβράδυνση της Κίνας και η απότομη πτώση των χρηματιστηρίων της χώρας δεν σηματοδοτούν ακόμη μια κρίση, αλλά μια “απαραίτητη” προσαρμογή για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Οι ρυθμοί ανάπτυξης ήταν πολύ έντονοι και μια προσαρμογή κρίνεται απαραίτητη. Βέβαια με τη μορφή που παίρνει σήμερα στις χρηματιστηριακές αγορές, αποτελεί σίγουρα ένα σοκ. Όμως απλώς οι αγορές υπεραντιδρούν κατά τη διαδικασία ενσωμάτωσης των προσδοκιών τους για το μεσο – μακροπρόθεσμο μέλλον.  Και σε αυτή την περίπτωση προεξοφλείται η επιβράδυνση της οικονομίας.

– Ποιο το διαφαινόμενο μέλλον της πραγματικής οικονομίας της Κίνας;

Είναι σίγουρο ότι η ανταγωνιστικότητα της κινεζικής οικονομίας αρχίζει να περιορίζεται σταδιακά. Επομένως, θα περιοριστεί και ο ρυθμός ανάπτυξής της. Κάτι που σίγουρα θα επηρεάσει και τις παγκόσμιες αγορές. Όμως αυτό δεν θα συμβεί άμεσα.

– Πώς μπορεί να επηρεάσει την Ευρώπη η πτώση των κινεζικών και ασιατικών χρηματιστηρίων;

Ευρώπη και Κίνα έχουν πολύπλευρες εμπορικές σχέσεις και σαφώς, αλληλοεξαρτώμενες. Γιατί μη ξεχνάμε ότι η Κίνα αποτελεί έναν μεγάλο προμηθευτή της Ευρώπης και ταυτόχρονα ένα σημαντικό πελάτη της, αλλά και επενδυτή. Επομένως οι όποιες εξελίξεις που συνδέονται με την οικονομία της Κίνας, συνδέονται ταυτόχρονα και με την ευρωπαϊκή οικονομία.

– Η εικόνα του Χρηματιστηρίου Αθηνών, οφείλεται σε κάποιο βαθμό στην κατάσταση των κινεζικών αγορών;

Η σημερινή εικόνα του Χρηματιστηρίου Αθηνών, δεν οφείλεται αποκλειστικά στις εξελίξεις που συμβαίνουν στην Κίνα. Το ελληνικό χρηματιστήριο έχει να λύσει τόσα θέματα από μόνο του, που δεν…. χρειάζεται καμία άλλη αναταραχή για να ακολουθήσει καθοδική πορεία. Π.χ., το Grexit, με το οποίο τόσο έντονα “φλερτάραμε” και το οποίο δεν έχει ακόμη αποκλεισθεί, έχει αφήσει τα σημάδια του. Επίσης, η πολιτική αβεβαιότητα προκαλεί καθημερινά αρνητικές παρενέργειες. Ακόμη, η λιτότητα που θα μας συντροφεύει μέχρι το 2020 και η ύφεση για το 2015 – 2016, αποτελούν τους σημαντικούς παράγοντες που κρατούν το Χρηματιστήριο μας χαμηλά.

– Τι θα συμβεί με τις κινεζικές εταιρίες επί ελληνικού εδάφους; Και ποιο τελικά το εμπορικό μέλλον τους;

Η εκτιμώμενη επιβράδυνση στην κινεζική οικονομία, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι (όταν συμβεί) θα επηρεάσει έντονα όλες τις κινεζικές επιχειρήσεις και μάλιστα σε όσες λειτουργούν εκτός κινεζικού εδάφους. Για παράδειγμα, η Cosco που εκμεταλλεύεται μέρος του λιμανιού του Πειραιά, έχει ικανοποιητική δραστηριότητα και έσοδα που δεν φαίνεται να επηρεάζονται προς το παρόν από όσα διαδραματίζονται στην έδρα της.

Ίσως πρέπει να τονίσουμε και πάλι ότι δεν μιλάμε ακόμη για ύφεση στην Κίνα. Μιλάμε για αναμενόμενη επιβράδυνση στο ρυθμό ανάπτυξής της. Αν δηλαδή από το 7,5%, η ανάπτυξη για φέτος διαμορφωθεί στο 6,5%, ουσιαστικά μιλάμε για απώλεια 1 τρισ. δολαρίων. Ίσως να δούμε ένα “Rebound”, δηλαδή να φτάσει η πτώση λίγο πιο κάτω και μετά να ακολουθήσει μια ανοδική διορθωτική (σε ένα βαθμό) πορεία.

Ερωτηματικό αποτελεί ο χρηματοοικονομικός τομέας. Γιατί εκεί δεν υπάρχει διαφάνεια, όπως π.χ. στον Ελληνικό τραπεζικό τομέα, που γνωρίζουμε με ικανοποιητική προσέγγιση τις κεφαλαιακές του ανάγκες (τώρα, για παράδειγμα, ξέρουμε ότι έχει “τρύπα” 15 δισ. Ευρώ).

Εκεί δεν μπορεί ακόμη να υπολογιστεί το μέγεθος του προβλήματος και το πώς θα επηρεάσει σε πρώτη φάση την κινεζική οικονομία και στη συνέχεια την παγκόσμια οικονομία. Όμως, όταν έχει κανείς ερωτηματικά, προεξοφλεί το χειρότερο. Αυτό συμβαίνει σήμερα στην Κίνα.

Τα νούμερα – βουτιά και η Κίνα στο “μάτι του κυκλώνα” και το 2008

Η κεντρική τράπεζα της Κίνας προχώρησε στη μεγαλύτερη υποτίμηση του γουάν εδώ και δύο δεκαετίες.

Η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας υποτίμησε το νόμισμά της εξαιτίας της επιβράδυνση της οικονομίας της. Στο πρώτο και στο δεύτερο τρίμηνο η κινεζική οικονομία αναπτύχθηκε με ετήσιο ρυθμό 7%, τον χαμηλότερο τα τελευταία έξι χρόνια.

 Οι εξαγωγές της υποχώρησαν κατά 8,3% τον Ιούλιο ενώ οι οικονομολόγοι περίμεναν πτώση μόλις 1,5%.

Τα νομίσματα Αυστραλίας, Μαλαισίας και Νότιας Κορέας κινήθηκαν πτωτικά μετά την υποτίμηση. Σύμφωνα με την Morgan Stanley μια αθροιστική διολίσθηση κατά 15% του γουάν μακροπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσει σε υποχώρηση από 5% έως 7% τα νομίσματα άλλων ασιατικών αγορών.

Όμως εκτός από την πραγματική οικονομία η Κίνα έχει να αντιμετωπίσει και την κρίση στην χρηματιστηριακή της αγορά αλλά και στο χρηματοπιστωτικό της σύστημα.

Ο κίνδυνος κατάρρευσης του σκιώδους τραπεζικού συστήματος της Κίνας που χρηματοδότησε σε μεγάλο βαθμό την αγορά μετοχών με δανεικά δημιουργώντας ακόμη μία φούσκα, δεν φαίνεται να βρίσκει διέξοδο.

Σημειώνεται ωστόσο, ότι η τωρινή κρίση της κινέζικης οικονομίας δεν είναι η μοναδική. Το 2008 βρέθηκε πάλι στην δίνη της, αλλά τότε τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά σε σχέση με σήμερα. Τα περιθώρια παρεμβάσεων ήταν σημαντικά μεγαλύτερα και το μείγμα της κεϋνσιανικής πολιτικής που εφάρμοσε επέτρεψε την απογείωση των εξαγωγών και της παραγωγής. Σήμερα, όμως η Κίνα έχει πολύ λιγότερο χώρο για ελιγμούς.

Το 2008, οι κρατικές επιχειρήσεις ήταν υπό τον άμεσο έλεγχο της κυβέρνησης, το 2015, πολλές είναι σχεδόν ανεξάρτητες. Το 2008, οι έλεγχοι κεφαλαίων εμπόδισαν ξένες επενδύσεις να φύγουν από την χώρα, το 2015, ακόμα και τα κινεζικά κεφάλαια έχουν πολλούς δρόμους για να φύγουν. Η Κίνα μπορεί ακόμα να δανειστεί για να βρει τον δρόμο της έξω από το πρόβλημα, όπως έκανε και το 2008, αλλά το πολιτικό κλίμα είναι πλέον ασθενές για μεγάλα δημόσια σχέδια, και η απελευθέρωση έχει κάνει την οικονομία πολύ περισσότερο ανοιχτή από ό, τι ήταν πριν.