Το νέο πλαίσιο για το Airbnb – Οι δυναμικές και οι στόχοι

Με ενεργές τις αντιδράσεις του τουρισμού η κυβέρνηση, πριν λίγες μέρες, στη διυπουργική συνέντευξη για την εξειδίκευση των μέτρων της ΔΕΘ εξειδίκευσε τα μέτρα που, όπως, τόνισε, κύρια έχουν στόχο την ισόρροπη και ποιοτική ανάπτυξη του τουρισμού και τη διασφάλιση έργων που θα βελτιώσουν υποδομές στους ανά τη χώρα προορισμούς, αλλά και θα διασφαλίζουν την ορθή λειτουργία των βραχυχρόνιων μισθώσεων.

Πιο συγκεκριμένα, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης και η υπουργός Τουρισμού, Όλγα Κεφαλογιάννη δημοσιοποίησαν τα ποσά των νέων επιβαρύνσεων για κρουαζιέρα και διαμονή.

Πιο συγκεκριμένα, η αύξηση του τέλους ανθεκτικότητας για την κλιματική κρίση, για την περίπτωση των Airbnb αυξάνεται από 0,5 ευρώ στα 2 ευρώ για τους χειμερινούς μήνες και από 1,5 ευρώ στα 8 ευρώ για τους καλοκαιρινούς μήνες. Η συγκεκριμένη αύξηση στην περίπτωση των Airbnb θα γίνεται καθ όλη την διάρκεια του έτους, χωρίς να ισχύει περίοδος υψηλής και χαμηλής ζήτησης, όπως για τα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια, που η υψηλή ζήτηση αφορά τους μήνες Απρίλιο μέχρι και Οκτώβριο.

Όπως είπε, εξειδικεύοντας, η κα Κεφαλογιάννη, το τέλος ανθεκτικότητας για τη “χαμηλή περίοδο” σε μια προσπάθεια τόνωσης της ζήτησης αλλά και στήριξης των ορεινών προορισμών, θα παραμένει στα ίδια επίπεδα με πέρυσι. Μάλιστα, όπως είπε προστίθεται ακόμα ένας μήνας στην χαμηλή περίοδο και δη ο Μάρτιος. Για τους λοιπούς μήνες θα υπάρξει αύξηση ανά τύπο καταλύματος.

Συγκεκριμένα όπως ανέφερε ο κ. Χατζηδάκης για τους μήνες Απρίλιο έως Οκτώβριο το τέλος ανθεκτικότητας:

• Για τα ξενοδοχεία 1 και 2 αστεριών θα αυξάνεται κατά 0,5 ευρώ και θα διαμορφώνεται στα 2 ευρώ από 1,5 ευρώ που ήταν πριν.
• Για τα ξενοδοχεία 3 αστέρων θα αυξάνεται κατά 2 ευρώ και θα διαμορφώνεται στα 5 ευρώ από 3 ευρώ που ήταν πριν
• Για τα ξενοδοχεία 4 αστέρων θα αυξηθεί κατά 3 ευρώ και θα πάει στα 10 ευρώ από 7 ευρώ που ήταν πριν.
• Τέλος για τα πεντάστερα και τις βίλες θα διαμορφώνεται στα 15 ευρώ τους μήνες αιχμής

Επίσης, όπως είπε η υπουργός Τουρισμού, μέρος των εσόδων από το τέλος θα εγγράφεται στον προϋπολογισμό του υπουργείου Τουρισμού για να καλύπτει δαπάνες πρόληψης και αποκατάστασης φυσικών καταστροφών και δαπάνες βελτίωσης υποδομών του τουριστικού προϊόντος.

Επιπλέον επανέλαβε ότι για την περίπτωση του κέντρου των Αθηνών και συγκεκριμένα στο 1ο, 2ο και 3ο δημοτικό διαμέρισμα από 1/1/25 και για ένα έτος, δεν θα επιτρέπεται νέα βραχυχρόνια μίσθωση. Το συγκεκριμένο μέτρο μάλιστα υπάρχει δυνατότητα να παραταθεί εάν κριθεί απαραίτητο.

Πάντως, όπως τονίστηκε, πέρα από τα μέτρα για τις μισθώσεις τύπου Airbnb που είχαν προαναγγελθεί από τον πρωθυπουργό, το υπουργείο Τουρισμού επεξεργάζεται αυτή την περίοδο και ένα σχέδιο, ώστε να θεσπιστεί σύντομα ένα «μίνιμουμ» λειτουργικών προδιαγραφών και προδιαγραφών ασφαλείας που θα πρέπει να ισχύουν ώστε να λειτουργούν οι βραχυχρόνιες μισθώσεις.

Προδιαγραφές στα Airbnb και υψηλότερο τέλος

«Το υπουργείο Τουρισμού επεξεργάζεται το πλαίσιο λειτουργίας των βραχυχρόνιων μισθώσεων» ανέφερε χαρακτηριστικά η υπουργός Τουρισμού, Όλγα Κεφαλογιάννη, επισημαίνοντας ότι εν ευθέτω «θα θεσπιστούν λειτουργικές προδιαγραφές και προδιαγραφές ασφαλείας αλλά και ένα εργαλείο ελέγχου τήρησης του πλαισίου αυτού» ώστε η εν λόγω δραστηριότητα να αναπτύσσεται προς όφελος του κλάδου συνολικά.

Οι διαφορετικές ταχύτητες

Κι όλα αυτά την ώρα, που με ταχύτερο ρυθμό ανάπτυξης από όλους τους άλλους κλάδους αναπτύσσεται η αγορά της βραχυχρόνιας μίσθωσης στην Ελλάδα, καταγράφοντας αύξηση της τάξης του 28% ετησίως τα τελευταία 5 χρόνια. Ο ρυθμός αύξησης των κλινών που διατίθενται μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης μάλιστα, έχει καταφέρει να προσεγγίσει αυτόν των κλινών των ξενοδοχείων, ενώ ανά περιοχές όπως για παράδειγμα σε αυτήν της Αττικής, έχει καταφέρει να τον ξεπεράσει.

Ακόμη και με τα νέα δεδομένα η συνθήκη δεν δείχνει να αλλάζει, καθώς το όφελος που απορρέει για τους ιδιοκτήτες ακινήτων από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις έναντι των μακροχρόνιων είναι πολλαπλάσιο. Σε αυτό το πλαίσιο, φορείς του ξενοδοχειακού κλάδου τονίζουν ότι θα πρέπει να θεσπιστούν μέτρα ελέγχου της αγοράς, ώστε να μετριαστεί ο κοινωνικός και περιβαλλοντικός αντίκτυπός της και να μην κινδυνεύσει ο κλάδος από το φαινόμενο του κορεσμού περιοχών.

Η ανάπτυξη της αγοράς την τελευταία πενταετία

Σημειώνεται ότι τα ακίνητα που κατευθύνονται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις έφτασαν το 2023 τις 193,1 χιλιάδες από 117,3 χιλ. που ήταν την προπανδημική χρονιά του 2019, σημείωσαν δηλαδή αύξηση μέσα σε μια πενταετία της τάξης του 64%.

Αντίστοιχα οι κλίνες που διατίθενται μέσω βραχυχρόνιων μισθώσεων διπλασιάστηκαν, φτάνοντας την προηγούμενη χρονιά τις 857,8 χιλ. έναντι 427,9 χιλ. που ήταν το 2019, όταν οι κλίνες των ξενοδοχείων το προηγούμενο έτος έφτασαν τις 886,15 χιλ. από 856,35 χιλ. που ήταν το 2019. Μέσα σε μια πενταετία δηλαδή – από το 2019 έως το 2023 – οι κλίνες της οικονομίας διαμοιρασμού αυξήθηκαν κατά 100% όταν οι κλίνες των ξενοδοχειακών μονάδων μόλις κατά 3,5%, όπως επισημαίνει μελέτη της Grant Thornton για τις βασικές τάσεις, και τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της βραχυχρόνιας μίσθωσης που παρουσιάστηκε χθες.

Περισσότερα Airbnb από ότι ξενοδοχεία στην Αττική

Σε επίπεδο Ελλάδας οι κλίνες της οικονομίας διαμοιρασμού προσεγγίζουν πλέον αυτές των ξενοδοχείων – 886,15 των ξενοδοχείων έναντι 857,8 χιλ. της οικονομίας διαμοιρασμού. Υπάρχουν και περιοχές ωστόσο που τα διαθέσιμα Airbnb φαίνεται να έχουν ξεπεράσει σε αριθμό τα δωμάτια των ξενοδοχείων. Μια εξ αυτών και η περιφέρεια Αττικής όπου οι διαθέσιμες κλίνες μέσω Airbnb φτάνουν τις 113,99 χιλ. όταν οι κλίνες των ξενοδοχείων αριθμούς τις 67,80 χιλ.

Αντίστοιχα και στην περιοχή των Αθηνών ο αριθμός των κλινών Airbnb είναι σχεδόν διπλάσιος από αυτόν των κλινών των ξενοδοχείων, συγκεκριμένα φτάνει τις 63,22 χιλ. όταν οι κλίνες των ξενοδοχείων φτάνουν τις 34,95 χιλ.

Μάλιστα η ανάπτυξη της αγοράς ξεφεύγει πλέον από τα στενά όρια του κέντρου των Αθηνών, και παρατηρείται και σε περιοχές που μέχρι πρότινος δεν θεωρούνταν παραδοσιακές. Για παράδειγμα αύξηση κατά 11,6% και 11,9% παρουσίασε το πλήθος των καταχωρήσεων οικονομίας διαμοιρασμού στο Κουκάκι και στο Θησείο αλλά άνοδο 15,1% και 10,1% καταγράφηκε την τελευταία πενταετία και στις καταχωρήσεις σε Νέο Κόσμο και Καλλιθέα. Αντίστοιχα κατά 6,9% αυξήθηκαν οι καταχωρήσεις της οικονομίας διαμοιρασμού στην Ηλιούπολη, ενώ αύξηση της τάξης του 23,3% και του 7% παρατηρήθηκε στην περιοχή των Ελληνορώσων και στη Δάφνη.

Πολλαπλάσια τα κέρδη από την βραχυχρόνια μίσθωση

Η ανάπτυξη της συγκεκριμένης κατηγορίας της τουριστικής αγοράς είναι ανακόλουθη με αυτή των ξενοδοχειακών μονάδων και ξενοδοχειακών κλινών κυρίως λόγω του εσόδου που προκύπτει για τους ιδιοκτήτες της βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Βάσει της μελέτης της Grand Thorthon που διενεργήθηκε για λογαριασμό του ΞΕΕ ένας ιδιοκτήτης που νοικιάζει το κατάλυμά του μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης στη Δάφνη κερδίζει κατά 340% περισσότερα έναντι μιας μακροχρόνιας μίσθωσης. Η αναλογία τιμής βραχυχρόνιας έναντι μακροχρόνιας μίσθωσης φτάνει στο +500% για την περιοχή του Κεραμεικού και στο +480% για το Κουκάκι, ενώ 350% περισσότερα κερδίζει περίπου ένας ιδιοκτήτης που στρέφεται στη βραχυχρόνια μίσθωση έναντι της μακροχρόνιας αν έχει σπίτι στην περιοχή του Αγίου Κωνσταντίνου/ Πλατεία Βάθης ή στη Δάφνη. Αξίζει να σημειωθεί ωστόσο ότι η βραχυχρόνια μίσθωση δεν έχει την ίδια διάρκεια με την μακροχρόνια μίσθωση. Τα Airbnb νοικιάζονται για λιγότερους μήνες τον χρόνο έναντι μιας μακροχρόνιας μίσθωσης γεγονός που θα πρέπει να συνυπολογιστεί στην εξίσωση.

Η προαναφερθείσα άνοδος της συγκεκριμένης αγοράς, σύμφωνα με τους ξενοδόχους, έχει έντονο περιβαλλοντικό αλλά και κοινωνικό αποτύπωμα, οδηγώντας σε έλλειψη σπιτιών σε ορισμένες περιοχές αλλά και σε μεγάλο όγκο απορριμμάτων και υψηλή ενεργειακή κατανάλωση, δεδομένης της παλαιότητας των ακινήτων στη χώρα μας και της χαμηλής ενεργειακής τους κλάσης. «Η έλλειψη περιβαλλοντικών προτύπων στα ακίνητα βραχυχρόνιας μίσθωσης και η απουσία σύγχρονων συστημάτων διαχείρισης απορριμμάτων οδηγούν σε αυξανόμενη περιβαλλοντική επιβάρυνση, ιδιαίτερα καθώς το πλήθος των ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης αυξάνεται διαχρονικά» επεσήμανε χαρακτηριστικά ο κ. Παναγιώτης Πρότζας της Grand Thornton κατά την συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε για την παρουσίαση της έρευνας.

«Η βραχυχρόνια μίσθωση έτσι όπως έχει αφεθεί ανεξέλεγκτη τα τελευταία 12 χρόνια οδηγεί σε υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, σε αλλοίωση των περιοχών, στην εκτόξευση των τιμών των ενοικίων καθιστώντας τα σπίτια δυσεύρετα», ανέφερε από πλευράς του ο Πρόεδρος του ΞΕΕ, Αλέξανδρος Βασιλικός. Επισημαίνοντας ότι φαινόμενο δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό, υπογράμμισε ότι άλλες χώρες σε πολλές περιοχές της Ευρώπης και της Αμερικής έχουν ήδη λάβει μέτρα, ανά περιπτώσεις ριζικά, κάτι που πρέπει να γίνε και στην περίπτωση της χώρας μας. ««Η σύγχρονη επιχειρηματικότητα οφείλει να εργάζεται για ένα θετικό κοινωνικό αποτύπωμα στην κοινωνία που δραστηριοποιείται. Αυτό ο ξενοδοχειακός κλάδος το έχει αποδείξει με πράξεις και διαχρονική προσφορά. Γι’ αυτό και όταν η συζήτηση περί «υπερτουρισμού» έτσι όπως γίνεται σήμερα μπορεί να καταλήξει στον αντιτουρισμό, είμαστε υποχρεωμένοι να βάλουμε τα πράγματα στη σωστή θέση τους» προσέθεσε χαρακτηριστικά.

Τόσο ο κ. Βασιλικός όσο και ο κ. Πρότζας επεσήμαναν δε ότι θα πρέπει πλέον ο χειρισμός και η ρύθμιση να μην περιορίζεται στην φορολογία και να επεκταθεί και στον περιορισμό και των κοινωνικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Σε αυτό το πλαίσιο ο πρόεδρος του ΞΕΕ επανέλαβε την δέσμη μέτρων που έχει προτείνει εδώ και καιρό το επιμελητήριο, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται ο χρονικός περιορισμός των βραχυχρόνιων μισθώσεων, ανάλογα με την εκάστοτε περιοχή και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της αλλά και η οριζόντια ρύθμιση των λειτουργικών προδιαγραφών κατά την ενοικίαση τέτοιου τύπου καταλυμάτων ώστε να επιχειρούμε με ασφάλεια στον τουρισμό και να μην μιλάμε για άνισο ανταγωνισμό με τα ξενοδοχεία».