Το “θαύμα” της Τήλου και το μοντέλο πολιτισμού “zero waste”

Στην Τήλο πριν από λίγες δεκαετίες ένας οραματιστής “ξενομπάτης”, όπως λέγεται ο μη γηγενής στις ντοπιολαλιές του Νότιου Αιγαίου, και της Κρήτης, γιατρός και μετέπειτα Δήμαρχος ο Τάσος Αλιφέρης έκανε ένα μικρό νησι στην αγκαλιά της Μ.Ασίας σε πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης και κοινωνικής ευημερίας. Είχε τότε το λαμπρό αυτό «πείραμα» ονομαστεί ως «θαύμα», καθώς είχε δώσει πληθυσμιακή τόνωση και υψηλούς δείκτες ανάπτυξης, οικονομικής και όχι μόνο, στο νησί αυτό της άγονης γραμμής με τον μοναδικό παλαιοντολογικό πλούτο.

Η νέα πορεία

Τώρα, η Τήλος και πάλι πρωτοπορεί. Επτά χρόνια νωρίτερα από το καθορισμένο χρονοδιάγραμμα η Τήλος καταφέρνει όχι μόνο να “εκπληρώσει” τους ευρωπαϊκούς στόχους ανακύκλωσης και ανάκτησης υλικών αλλά να γίνει και τόπος όπου τα απόβλητα πλέον από βάρος γίνονται χρήσιμη ύλη.

Ουσιαστικά, με 86% ποσοστό ανακύκλωσης και σταθερή πορεία προς το 90% η Τήλος έχει “εξαφανίσει” του χώρους απόθεσης υπολειμμάτων και πλέον αποτελεί πανευρωπαϊκό πρότυπο. Έτσι ένα νησί στην εσχατιά του Αιγαίου, χωρίς Πλέον ΧΥΤΑ η ΧΥΤΥ, γίνεται παράδειγμα προς μίμηση μέσα από τη σύμπραξη μιας ιδιωτικής εταιρείας, της Polygreen, με τη δημοτική αρχή και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.

Χωρίς απόβλητα

Μοχλός για να γίνουν όλα αυτά είναι το πρόγραμμα Just Go Zero Tilos, το οποίο «τρέχει» η Polygreen και παρουσιάστηκε την Τρίτη το απόγευμα παρουσία του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα και του υπουργού Επικρατείας, Άκη Σκέρτσου.

Το Just Go Zero Tilos παρουσιάστηκε στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κυρία Κατερίνα Σακελλαροπούλου καθώς και σε Υπουργούς της Κυβέρνησης, βουλευτές, επικεφαλής φορέων και δημοσιογράφους από τον Ιδρυτή και Πρόεδρο της Polygreen, Αθανάσιο Πολυχρονόπουλο.

Επίσης στο πλαίσιο επίσημης επίσκεψής της στην Τήλο, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας επισκέφθηκε το νέο Κέντρο Κυκλικής Καινοτομίας – 3Κ, που αντικατέστησε τον παλιό ΧΥΤΑ του νησιού, όπου μεταφέρονται τα απόβλητα για να γίνει η απαραίτητη προετοιμασία τους για την περαιτέρω κυκλική τους διαχείριση.

Το όλο πρόγραμμα βασίζεται στην κινητοποίηση των κατοίκων, απότοκο της καινοτόμου προσέγγισης της Polygreen, που προβλέπει την άμεση επαφή σε συνεχή βάση αλλά και την σωστή εκπαίδευση κατοίκων της Τήλου στη σωστή ανακύκλωση και την συλλογή και αξιοποίηση των οικιακών αποβλήτων.

Νέο πολιτιστικό παράδειγμα

“Στο Αιγαίο, κοιτίδα μεγάλων πολιτισμών, χτίζουμε σήμερα ένα νέο, που βασίζεται σε νεα βιώσιμα πρότυπα” τόνισε χαρακτηριστικά ο Θανάσης Πολυχρονόπουλος, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Polygreen, περιγράφοντας το όραμά του και την μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο πολιτισμού.

«Θα σταματήσουμε να μιλάμε για απόβλητα και θα περάσουμε στο στάδιο της επαναχρησιμοποίησης. Όλα αυτά με τη βοήθεια της κυβέρνησης θα ξεκινήσουν από εδώ», σημείωσε ο κ. Πολυχρονόπουλος ενώ αναφέρθηκε στον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα του προγράμματος και στη συμβολή των κατοίκων, η οποία ήταν καίριας σημασίας για την επιτυχία του εγχειρήματος.

Παράλληλα ο κ. Πολυχρονόπουλος αναφέρθηκε στο Πρόγραμμα ως παράδειγμα εφαρμοσμένης λύσης και τεχνογνωσίας που θα μπορούσε να μεταφερθεί και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, να αλλάξει ριζικά την αντίληψη και τις πρακτικές πολιτών και επιχειρήσεων και τελικά να συμβάλλει στην εξάλειψη της έννοιας του αποβλήτου όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.

Οι ευρωπαϊκοί στόχοι

«Τον στόχο που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το 2030 το πέτυχε το 2022 ένα μικρό νησί χάρη σε τρεις οραματιστές, τον κ. Θανάση Πολυχρονόπουλο, τον Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου και τη Δήμαρχο της Τήλου», ανέφερε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας. Όπως τόνισε, σύσσωμο το ελληνικό κοινοβούλιο προσπαθεί να κάθε τρόπο να στηρίξει τα ελληνικά νησιά ενώ επεσήμανε δεδομένων των αποκλίσεων που καταγράφει η Ελλάδα στην ταφή και στην ανακύκλωση σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο θα πρέπει να γίνουν πολλά βήματα προόδου για να επιτευχθεί σύγκλιση.

“Η Τήλος στέλνει μηνύματα προς όλο τον κόσμο”

«Η Τήλος στέλνει μηνύματα προς όλη την Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο», σημείωσε ο υπουργός Επικρατείας, Άκης Σκέρτσος ενώ ανέφερε ότι «η Ελλάδα έχει χάσει πολλά τρένα τα προηγούμενα χρόνια όσον αφορά στους στόχους μείωσης απορριμμάτων. Το μυστικό της επιτυχίας όπως σημείωσε είναι η δυνατότητα μέτρησης των αποτελεσμάτων, κάτι που συνέβη και στην Τήλο, ενώ υπογράμμισε την ανάγκη συνεργασίας ανεξαρτήτως πολιτικών ή ιδεολογικών αντιλήψεων προκειμένου να βρεθούν λύσεις που δουλεύουν, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε.

“Μοντέλο η Τήλος”

Η περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου ήταν πρωταθλήτρια στα περιβαλλοντικά πρόστιμα στην Ελλάδα αλλά η Τήλος αποτελεί απτό παράδειγμα μιας τεχνικής λύσης η οποία σχεδιάστηκε σωστά από ανθρώπους που ξέρουν, σημείωσε μιλώντας στην εκδήλωση παρουσίασης του προγράμματος «Just Go Zero Tilos», ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος. Ο περιφερειάρχης σημείωσε ότι το πρόβλημα της διαχείρισης αποβλήτων, το οποίο γιγαντώθηκε τα προηγούμενα χρόνια αλλά αποκλιμακώνεται σταδιακά (το 40% των προστίμων στην Ελλάδα αφορούσαν στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αλλά τώρα το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί κατά 75% σε σχέση με τα νούμερα που ίσχυαν πριν από δύο χρόνια), παραμένει και απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας από ένα ποσοστό του πληθυσμού. Η συνεργασία μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και τοπικής κοινωνίας αποτελούν το κλειδί για την θετική έκβαση τέτοιων εγχειρημάτων όπως αποτυπώνονται στις παρεμβάσεις που γίνονται όχι μόνο στην Τήλο αλλά και στην Αστυπάλαια και τη Χάλκη. «Δεν μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον, μπορούμε όμως να το συνδιαμορφώσουμε. Αυτό το υπέροχο παράδειγμα (της Τήλου) είναι ελληνικό και πρέπει να πάει και σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Το φως της Τήλου πρέπει να φθάσει και σε άλλα νησιά», σημείωσε σχετικά.

Το μήνυμα από τα μικρά νησιά

«Οι πρωτοπόροι στα πρωτοσέλιδα δεν ξεκινούν μόνο από το κέντρο αλλά και η περιφέρεια και ιδιαίτερα τα μικρά νησιά μπορούν να γίνουν πρωτοπόροι. Σήμερα επιχειρούμε να μετατρέψουμε την Τήλο στο πρώτο νησί μηδενικών αποβλήτων», δήλωσε η κ. Μαρία Καμμά-Αλειφέρη, δήμαρχος της Τήλου αναφερόμενη στην πρωτοβουλία Just Go Zero Tilos και στα υψηλά ποσοστά ανακύκλωσης οικιακών αποβλήτων που καταγράφει το νησί. Αναλύοντας την «πράσινη» πορεία του νησιού, η κ. Καμμά σημείωσε ότι η Τήλος, ένα ξεχασμένο νησί της άγονης πέτυχε τα τελευταία χρόνια να βγει από την αφάνεια, να καταγράψει διψήφιους αριθμούς ανάπτυξης, να καταστεί πρωτοπόρος στις ΑΠΕ, να διακριθεί για τη διαχείριση περιβαλλοντικών ζητημάτων αλλά και άλλων θεμάτων όπως είναι το μεταναστευτικό και να ξεχωρίσει ως τουριστικός προορισμός στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.

Η Τήλος και οι στόχοι του 2030

Στη απόκλιση που κατέγραφε πριν από δύο χρόνια η Ελλάδα στα επίπεδα ταφής και ανακύκλωσης σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο αναφέρθηκε ο Γενικός Γραμματέας Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος. Όπως σημείωσε η Ελλάδα καταγράφει αρνητική πρωτιά τόσο στην ταφή όπου σημείωνε ποσοστό 80% όσο και στην ανακύκλωση όπου το ποσοστό ανέρχεται σε 20% σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι 50%. «Ο στόχος για το 2030 είναι από το 80% να φθάσουμε στο 10. Σήμερα, στην Τήλο, αυτούς τους στόχους τους πετύχαμε και τους ξεπεράσαμε», υπογράμμισε ενώ αναφερόμενος στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου εκτίμησε ότι κατάφερε από ουραγός να καταγράψει πρόοδο σε όλους τους τομείς. Το ζήτημα στο εξής, όπως σημείωσε, είναι το πώς θα μεταφερθεί το παράδειγμα της Τήλου και σε άλλες περιοχές αλλά και το πώς θα συνεχιστεί. «Έχετε βάλει τη βάση για τη νέα τιμολογιακή πολιτική στη χώρα του πληρώνω όσο πετάω», τόνισε ο γενικός γραμματέας ΥΠΕΝ απευθυνόμενος στους επικεφαλής του εγχειρήματος.

Το πρότυπο πρόγραμμα

Σημειώνετσαι ότι το πρόγραμμα, που υλοποιείται από τον Δήμο Τήλου, τον Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) Νοτίου Αιγαίου και την εταιρεία Polygreen, ξεκίνησε τον περασμένο Δεκέμβριο με εντυπωσιακά έως τώρα αποτελέσματα. Οι βασικοί στόχοι του έργου είναι η μεγιστοποίηση της ανακύκλωσης και της ανάκτησης υλικών και η απαλλαγή του νησιού από την ανάγκη ταφής αποβλήτων με την οριστική διακοπή λειτουργίας του χώρου υγειονομικής ταφής.

Η συλλογή των αποβλήτων γίνεται σε ειδικούς συλλέκτες που έχουν τοποθετηθεί στις κατοικίες, τις επιχειρήσεις και τα υπόλοιπα κτίρια του νησιού (δημοτικές υπηρεσίες, σχολεία κλπ), τα οποία διαχωρίζονται στην πηγή σε τρία ρεύματα:

• Βιοαπόβλητα.
• Ανακυκλώσιμα υλικά.
• Μη ανακυκλώσιμα υλικά.

Στη συνέχεια μεταφέρονται στον χώρο όπου τα ανακυκλώσιμα υλικά διαχωρίζονται σε συγκεκριμένες κατηγορίες, δεματοποιούνται και προωθούνται προς ανακύκλωση. Από την έναρξη του έργου τον περασμένο Δεκέμβριο, το ποσοστό ανακύκλωσης έχει αυξηθεί εντυπωσιακά καθώς αγγίζει το 80%. Τα οφέλη του προγράμματος είναι σημαντικά και συνοψίζονται ως εξής:

• Κλείνουν οι χώροι ταφής απορριμμάτων. Το πρόγραμμα συμβάλλει στην επίτευξη του εθνικού στόχου για το 2030 που προβλέπει τον περιορισμό της υγειονομικής ταφής στο 10%.
• Με τη χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων και την κομποστοποίηση εμπλουτίζονται τα εδάφη που απειλούνται με ερημοποίηση.
• Εξασφαλίζεται πολύ υψηλό ποσοστό ανάκτησης και ανακύκλωσης.
• Εξοικειώνονται οι κάτοικοι, οι μαθητές και οι επιχειρήσεις του νησιού με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.
• Προάγεται ένα νέο, πιο πράσινο και πιο βιώσιμο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις