Εκατομμύρια τουρίστες κατακλύζουν πλέον την Αθήνα – Πώς κινήθηκαν τα ξενοδοχεία της το ‘23

Με οριακή μείωση στις πληρότητες αλλά με μεγάλη άνοδο στις τιμές των δωματίων και στα έσοδα, ολοκληρώθηκε η χρονιά του 2023 για τα ξενοδοχεία της Αττικής, σε σχέση με το έτος ρεκόρ του 2019. Την ίδια ώρα, το 2023 αποτέλεσε έτος «ορόσημο» για τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών αφού καταγράφηκαν περισσότερες από 7 εκατομμύρια διεθνείς αφίξεις κατοίκων εξωτερικού, σε σύγκριση με 6,4 εκατομμύρια το 2019 (+10%) το οποίο ήταν και το προηγούμενο έτος αναφοράς.

Ο προορισμός Αθήνα αναπτύσσεται σημαντικά τα τελευταία 10 χρόνια, με το αεροδρόμιο της πόλης να σπάει κάθε ρεκόρ. Η αύξηση της τουριστικής κίνησης στην πρωτεύουσα δεν έχει επηρεάσει αρνητικά την συνολική εμπειρία των τουριστών. Αντίθετα, η ικανοποίηση των τουριστών έχει αυξηθεί την τελευταία δεκαετία, από τη χαμηλότερη βαθμολογία 7,7 το 2017 σε 8,4 το 2022 και το 2023.

Η Ένωση Ξενοδόχων Αθηνών – Αττικής και Αργοσαρωνικού (ΕΞΑΑΑ) σε συνεργασία με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ) και την GBR Consulting, παρουσίασαν τα αποτελέσματα της «Ετήσιας Έρευνας Ικανοποίησης Επισκεπτών», που προέρχονται από δύο διαφορετικές ετήσιες έρευνες, συνδυάζονται, αναλύονται και προκύπτουν πλήθος σημαντικά συμπεράσματα για το προφίλ και την προέλευση των επισκεπτών, για τις ανάγκες, τις επιθυμίες, τις προσδοκίες, τις προτιμήσεις τους, για τα θετικά και τα αρνητικά του προορισμού. 

Οι επιδόσεις των ξενοδοχείων της Αθήνας

Η χρονιά που μας πέρασε, έκλεισε με μέση πληρότητα 76,2%, έναντι 68,8% του 2022 στο +10,8% και 77,4% του 2019 στο -1,5%. Στο 12μηνο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2023, η μέση πληρότητα της Αθήνας σημείωσε τη μεγαλύτερη μείωση της τάξης του (-)2.9% έναντι του 2019 (*), στα ξενοδοχεία 4* και στα ξενοδοχεία μικρότερων κατηγοριών (-)1,1%, ενώ καλύτερη πληρότητα σημειώθηκε στα ξενοδοχεία 5* (-)0,6% έναντι του 2019 (*). Οι καλές επιδόσεις έτους και κυρίως τους μήνες Ιούνιο (93% πληρότητα) και Σεπτέμβριο (93,7% πληρότητα οφείλονται στη δημοφιλία του προορισμού, σε έναν σημαντικό αριθμό διεθνών συνεδρίων που πραγματοποιήθηκαν το 2023 στην Αθήνα αλλά και στην δυναμική επιστροφή της κρουαζιέρας, αναδεικνύοντας την αξία και τα οφέλη της ‘τουριστικής κανονικότητας’ για έναν τουριστικό προορισμό όπως η Αθήνα.

Σε ό,τι αφορά στην ‘μέση τιμή δωματίου/ADR’, το 2023 σημειώθηκε αύξηση της τάξης του 12,8% έναντι του 2022 και του 29% έναντι του 2019. Πιο συγκεκριμένα, έφτασε τα 137,05 ευρώ (έναντι των 121,46 ευρώ του 2022 και των 106,20 ευρώ του 2019, αντίστοιχα).  Στο ‘Έσοδο ανά διαθέσιμο Δωμάτιο (RevPar) παρατηρήθηκε θετική μεταβολή κατά 25% και κατά 27% έναντι του 2022 και του 2019 αντίστοιχα και  έφτασε τα 104,48 ευρώ, (έναντι 83,58 ευρώ του 2022 και 82,20 ευρώ του 2019).

Από ποιες χώρες προήλθαν οι επισκέπτες της Αθήνας

Από την έρευνα προκύπτει ότι, ο μεγαλύτερος αριθμός επισκεπτών της Αθήνας προήλθε από τις παραδοσιακές αγορές – ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία -, ενώ σημαντικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι σταθερά θετική πορεία παρουσίασαν και αγορές, όπως οι Ελβετία, Ολλανδία, Βέλγιο, Τουρκία, Ρουμανία, οι οποίες προπανδημικά θεωρούνταν ως μη κύριες / παραδοσιακές. Παράλληλα, υπερπόντιοι προορισμοί / αγορές, όπως η Αυστραλία και η Κίνα, κλειστές το 2022 λόγω των περιορισμών της πανδημίας ανέκαμψαν με ταχείς ρυθμούς. Σε ό,τι αφορά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου, παρατηρήθηκε αυξημένη επισκεψιμότητα και κατά τους μήνες εκτός αιχμής.

Σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της επιβατικής κίνησης το 2023, η Αθήνα κατατάσσεται στις κορυφαίες θέσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε σχέση με το 2019 εμφανίζοντας αναπτυξιακή πορεία τη στιγμή που ο κλάδος των ευρωπαϊκών αεροδρομίων βρίσκεται ακόμα σε στάδιο ανάκαμψης.

Αυξήθηκαν τα ξενοδοχεία στην Αθήνα

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, ο αριθμός των ξενοδοχείων και των δωματίων ξενοδοχείων στην Αττική αυξήθηκε κατά 5% και 9% αντίστοιχα, ενώ, με βάση τα στοιχεία της ΞΕΕ/ΙΤΕΠ έως τον Οκτώβριο 2023, σημαντική ανάπτυξη σημείωσε ο Κεντρικός Τομέας Αθηνών με 26% και 21% αντίστοιχα. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφηκαν στις κατηγορίες 4 και 5 αστέρων, ενώ το ξενοδοχειακό δυναμικό των 3 αστέρων αυξήθηκε σε μονάδες, αλλά παρέμεινε σχετικά σταθερό σε αριθμό δωματίων. Το μερίδιο των ξενοδοχείων κατηγορίας 1 & 2 αστέρων μειώθηκε.

Οι ξενοδόχοι της Αθήνας επενδύουν και αναβαθμίζουν τις μονάδες τους, νέα concepts εισέρχονται στην αγορά, τοπικές και εθνικές αλυσίδες επεκτείνονται και διεθνείς επενδυτές μπαίνουν στον κλάδο, συχνά σε συνδυασμό με διεθνή ξενοδοχειακά brands. Παράλληλα, η αγορά βραχυχρόνιας μίσθωσης έχει αυξηθεί την τελευταία δεκαετία σε 14.000 ενεργές μονάδες το 2023 -μόνο στο κέντρο- σε σύγκριση με τα 18.000 δωμάτια ξενοδοχείων στην ίδια περιοχή.

Πώς κινήθηκε ο ανταγωνισμός της Αθήνας

Η Αθήνα το 2023 σε σχέση με τους ανταγωνιστές της μπόρεσε να καταφέρει παρόμοια με αυτούς επίπεδα πληρότητας. Πιο συγκεκριμένα μέσα σε ένα πλαίσιο πληρότητας 2023 μεταξύ 65,2% (min) που κατέγραψε η Κωνσταντινούπολη και 78.3% (max) που κατέγραψε η Βαρκελώνη, η Αθήνα κατάφερε Μέση Πληρότητα 76,2%. Υστερεί στην ‘μέση τιμή δωματίου’, καθώς με ‘ADR’ που φτάνει στα 137,05 ευρώ απέχει κατά πολύ από ‘ADR’ της τάξης των 332,17 ευρώ (Παρίσι) των 233,54 ευρώ (Ρώμη), των 172,72 ευρώ (Βαρκελώνη), ακόμη και των 143,46 ευρώ (Κωνσταντινούπολη).

Το δε Έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο (RevPar) στα 104,48 ευρώ για την Αθήνα το 2023, θεωρείται μια καλή επίδοση που ξεπέρασε τις φετινές αποδόσεις της Βιέννης (92,76 ευρώ), του Βερολίνου (85,80 ευρώ) και της Κωνσταντινούπολης (93,54 ευρώ). Απέχει ωστόσο σημαντικά και από τα 252.45 ευρώ του Παρισιού και από τα 167.68 ευρώ της Ρώμης, και από τα 135,24 ευρώ της Βαρκελώνης, αλλά και τις εντυπωσιακές αυξήσεις που πέτυχαν οι ανταγωνίστριες πόλεις τα προηγούμενα χρόνια.

Οι επισκέπτες της Αθήνας επιλέγουν όλων των τύπων τα καταλύματα

Από την έρευνα προκύπτει ότι, η «ψαλίδα» μεταξύ αφίξεων επισκεπτών στην Αθήνα και αφίξεων στα ξενοδοχεία εξακολουθεί να παραμένει ανοικτή κυρίως λόγω της (υπέρ) προσφοράς καταλυμάτων εκτός ξενοδοχείων, νόμιμων αλλά και παράνομων, άλλοτε φθηνών, άλλοτε πολύ ακριβών, στα οποία προφανώς και κατευθύνεται μεγάλη μερίδα επισκεπτών. Από τα στοιχεία σαφώς καταδεικνύεται πως στην Αθήνα υφίσταται ένας ικανός αριθμός ‘τουριστικών’ κλινών (σε καταλύματα εκτός ξενοδοχείου), ο οποίος παραμένει απροσδιόριστος, ασαφής, και υπολογίζεται κατά προσέγγιση – με όλες τις γνωστές συνέπειες, κοινωνικές και οικονομικές.

Η ΕΞΑΑ, υποστηρίζει ότι τα επόμενα χρόνια θα προστεθούν ξενοδοχειακές κλίνες στον ξενοδοχειακό χάρτη της πόλης, είτε συγκεκριμένων έργων, είτε καταλυμάτων που θα επαναλειτουργήσουν, είτε απολύτως καινούργιων μονάδων, αλλά αυτό, συνυπάρχει με την συνεχή και ανεξέλεγκτη αύξηση τουριστικών κλινών σε άλλου τύπου καταλύματα -που έως σήμερα δεν είναι καν καταγεγραμμένες. «Στο σημείο αυτό, οφείλουμε να επισημάνουμε πως αναμένουμε να λάβουν υπόσταση μια σειρά από σημαντικές πολιτειακές εξαγγελίες για τις (αναγκαίες) θεσμικές αλλαγές που δρομολογούνται ειδικά για το περιβάλλον της λεγόμενης ‘βραχυχρόνιας μίσθωσης’, όπως και μια σειρά από συστηματικούς ελέγχους που θα καταγράψουν και θα διευθετήσουν την υφιστάμενη κατάσταση». 

Θετικά αξιολογούν την Αθήνα οι επισκέπτες της

Τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν ότι η Αθήνα τα έχει όλα και έχει γίνει μια ελκυστική πόλη για κάθε τύπο ταξιδιώτη: Αρχαιόφιλους, Φιλότεχνους, Δραστήριους, Διερχόμενους, Νυχτόβιους, Αγοραστές, Καλοφαγάδες, Θαλασσινούς, Ανθρωποκεντρικούς, Επαγγελματίες, αλλά και αυτούς που δεν κατατάσσονται σε κάποιο από τα συγκεκριμένα προφίλ,  αλλά επιθυμούν να την επισκεφθούν.

Τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια, τα μπαρ και οι εμπορικές εγκαταστάσεις έχουν υψηλή βαθμολογία, ενώ η εμπειρία εμπλουτίζεται περαιτέρω με τη συμμετοχή σε δραστηριότητες όπως διάφορες μορφές οργανωμένων περιηγήσεων στα αξιοθέατα, νυχτερινή ζωή, επισκέψεις σε μια πλούσια επιλογή από μουσεία, επίσκεψη στις διάφορες γειτονιές, στις παραλίες. αλλά στα νησιά της Αθήνας, που έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια όσον αφορά την αναγνώριση και την επισκεψιμότητα.

Έχει ενδιαφέρον ότι κατά τον προγραμματισμό του ταξιδιού στην Αθήνα, 43% των επισκεπτών δεν λαμβάνουν υπόψη τα θέματα αειφορίας. Περίπου ένα 34% του δείγματος των ερωτηθέντων επισκεπτών σχεδιάζει με βάση την αειφορία, αλλά με την προϋπόθεση ότι δεν του δημιουργεί κάποια δυσκολία. Μόνο το 23%, δηλαδή 1 στους 4, λαμβάνει σοβαρά υπόψη περιβαλλοντικά θέματα και τη βιωσιμότητα. Σχετικά με τα θέματα της ασφάλειας και της δημόσιας καθαριότητας, η ικανοποίηση των τουριστών έχει μειωθεί με βαθμολογίες 7,4 και 6,4 αντίστοιχα, ενώ η αξιολόγηση σχετικά με την  κατάσταση στις πλατείες και τα πεζοδρόμια παρέμεινε σταθερή στο 6,9. Ωστόσο, αυτές οι αξιολογήσεις είναι ένας μέσος όρος και εξαρτώνται σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό από τις τοποθεσίες των ξενοδοχείων. Από την έρευνα προκύπτει ότι ορισμένες περιοχές στο κέντρο της Αθήνας έχουν σοβαρά προβλήματα και χρειάζονται άμεσες δράσεις για τη βελτίωση της ασφάλειας, της καθαριότητας και των πεζοδρομίων.