Τι θα κάνουμε με τον υπερτουρισμό; Το παράδειγμα της Βαλέτα

O τουρισμός είναι εδώ και πολλές δεκαετίες μια από τις σημαντικές πηγές εσόδων της Ελλάδας. Τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί στην κεντρική πηγή -αν όχι τη μόνη-, πράγμα το οποίο σταδιακά μεταλλάσσει μια μεγάλη μερίδα του εργατικού δυναμικού της χώρας σε προσωπικό εξυπηρέτησης των τουριστών: ξενοδόχοι, εστιάτορες, υποστηρικτικό προσωπικό σε καφέ, εστιατόρια και μπαρ.

Παράλληλα με αυτές τις σημαντικές αλλαγές στον χάρτη επιχειρήσεων της χώρας, έχουν αναδυθεί και πολύ σημαντικές αλλαγές στον τρόπο και την ποιότητα ζωής των κατοίκων τόσο των αστικών κέντρων όσο και των παραθεριστικών προορισμών, δημιουργώντας εντάσεις οι οποίες είναι σε άμεση συνάρτηση με τον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό τουριστών.

Κρουαζιερόπλοια τα οποία κουβαλούν αριθμητικά περισσότερα άτομα από τους κατοίκους των νησιών που επισκέπτονται, πανάκριβα διαμερίσματα, δυνατή μουσική και τραπεζοκαθίσματα παντού, μεγάλες ποσότητες απορριμμάτων στους κάδους και στους δρόμους, ασθενοφόρα που δεν χωρούν να περάσουν λόγω των κατειλημμένων πεζοδρομίων.

Πώς μπορεί ένας κάτοικος να κινηθεί σε μια πόλη που έχει ξεχειλίσει από τουρίστες; Πώς μπορεί να γίνει και να παραμείνει μια πόλη βιώσιμη για όσους και όσες κατοικούν σε αυτή, ποιο το τίμημα μιας πόλης γεμάτης από τουρίστες και, τελικώς, ποιο είναι το πολιτιστικό και ψυχαγωγικό αποτύπωμα μιας περιοχής χωρίς τους κατοίκους της;

Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που αντιμετωπίζει αντίστοιχα προβλήματα. Στη Βαλέτα της Μάλτας -μια πόλη μέχρι πρόσφατα θεωρείτο νεκρή και πλέον έχει κατακλυστεί από επισκέπτες- η δημόσια συζήτηση έχει ανοίξει. Σε κεντρικά σημεία της πόλης έχουν τοποθετηθεί πομποί/ κάμερες που καταγράφουν και παρακολουθούν τη ροή των επισκεπτών και των οχημάτων, ενώ παράλληλα διεξάγονται έρευνες με τους κατοίκους αποσκοπώντας να καταγραφεί η δική τους οπτική και οι δικές τους προσλαμβάνουσες ζώντας στη συγκεκριμένη πόλη την παρούσα χρονική στιγμή. Διεξάγονται, επίσης, εθνογραφικές μελέτες και συνεντεύξεις με ιδιοκτήτες καταστημάτων, ξενοδοχείων και σημείων εστίασης -πάντα σε συνεργασία με τον Οργανισμό Τουρισμού της Μάλτας- στοχεύοντας στην θέσπιση κανονισμών, πλαισίου αδειοδοτήσεων, και, τελικώς, μιας πολιτικής προκειμένου να υποστηριχθεί η βιωσιμότητα και η ευζωία των κατοίκων της πόλης.

Και αν όλα τα παραπάνω ακούγονται πολύπλοκα για αρχή σε μια πόλη των 5 εκατομμυρίων όπως η Αθήνα, θα μπορούσαμε άραγε να τα εφαρμόσουμε σε νησιωτικούς προορισμούς όπως οι Κυκλάδες;

Μέρος της γοητείας της χώρας μας -πέρα από τη φυσική της ομορφιά- είναι η κουλτούρα και ο τρόπος ζωής των ίδιων των κατοίκων. Αν αυτή χαθεί από τα τουριστικά κέντρα, αστικά και μη, θα χαθεί μαζί της κι ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα αυτής της τόσο κρίσιμης πηγής του Εθνικού Ακαθάριστου Προϊόντος της χώρας.

* Η Γαβριέλλα Τριανταφύλλη είναι διευθύντρια Προγραμματισμού και Παραγωγής στο ΚΠΙΣΝ.