Τράπεζες: Γιατί οι οφειλέτες θα μπουν στο νέο εξωδικαστικό μηχανισμό

Βεβαιότητα ότι ο νέος εξωδικαστικός μηχανισμός που τέθηκε σε ισχύ από τις 14 Απριλίου θα βρεθεί άμεσα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των πάσης φύσεως οφειλετών και θα αποτελέσει ένα ουσιαστικό εργαλείο ρύθμισης οφειλών επικρατεί στις τάξεις του τραπεζικού συστήματος.

Λίγες ώρες πριν την έναρξη της ανανεωμένης πλατφόρμας του εξωδικαστικού μηχανισμού, τόσο τις τάξεις των τραπεζών όσο και σε αυτές των Εταιρειών Διαχείρισης Κόκκινων Δανείων (Servicers) επικρατεί η βεβαιότητα ότι «οι δανειολήπτες θα σπεύσουν να κάνουν χρήση του νέου εργαλείου καθώς, εφόσον πληρούν τα νέα διευρυμένα όρια, εξασφαλίζουν ότι η ρύθμιση που θα παραχθεί αυτόματα από τον αλγόριθμο του εξωδικαστικού μηχανισμού θα γίνει υποχρεωτικά δεκτή από όλους τους πιστωτές».

Υπενθυμίζεται ότι σε πολλές περιπτώσεις στο πρόσφατο παρελθόν όταν κάποιος δεν ήταν σίγουρος ότι η παραγόμενη από τον αλγόριθμο πρόταση για την τακτοποίηση των οφειλών του θα γίνει δεκτή από τους πιστωτές, δίσταζε να υποβάλει την αίτηση, καθώς αντιμετώπιζε τον κίνδυνο να αρθεί το τραπεζικό και φορολογικό του απόρρητο και τελικά όχι μόνο να μην ρυθμίζει τις οφειλές του, αλλά και να βρίσκεται υπό τον άμεσο κίνδυνο πλειστηριασμού της περιουσίας του.

Πλέον με τις αλλαγές στη νομοθεσία όμως αυτό το ρίσκο δεν θα υφίσταται για την πλειονότητα των δανειοληπτών.

Το νέο πλαίσιο

Όπως έχει γράψει το NEWS247 με το νέο πλαίσιο διπλασιάζοντας τα εισοδηματικά και περιουσιακά όρια που έως σήμερα ίσχυαν μόνο για ευάλωτους οφειλέτες.
Πρακτικά, πλέον, οι περισσότεροι φορολογούμενοι που επιθυμούν να ρυθμίσουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τράπεζες, servicers και Δημόσιο, θα μπορούν να το κάνουν χωρίς να απαιτείται η έγκριση των πιστωτών. Η αίτηση θα γίνεται δεκτή αυτόματα, εφόσον πληρούνται τα νέα κριτήρια.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, το νέο θεσμικό πλαίσιο δίνει τη δυνατότητα αυτόματης ρύθμισης στο 85% των πολιτών που υποβάλλουν αίτηση, όταν με το προηγούμενο καθεστώς μόνο το 7% των αιτήσεων πληρούσε τα κριτήρια που ίσχυαν για τους ευάλωτους, καθιστώντας τον μηχανισμό σχεδόν αναποτελεσματικό.

Δεύτερη ευκαιρία

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόβλεψη του νόμου για όσους είχαν ήδη υποβάλει αίτηση ρύθμισης στο παρελθόν και είχε απορριφθεί, επειδή δεν πληρούσαν τα τότε ισχύοντα – στενά – εισοδηματικά ή περιουσιακά κριτήρια. Οι οφειλέτες αυτοί έχουν πλέον το δικαίωμα να καταθέσουν νέα αίτηση, με βάση τα διευρυμένα όρια.

Η νέα αίτηση πρέπει να υποβληθεί εντός δύο μηνών από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δηλαδή έως τα μέσα Ιουνίου 2025. Πρόκειται για ένα σαφές “παράθυρο δεύτερης ευκαιρίας”, που στόχο έχει να απορροφήσει χιλιάδες πολίτες που είχαν μείνει εκτός της διαδικασίας λόγω παλαιότερων αυστηρών περιορισμών.

Η δυνατότητα αυτή αφορά αποκλειστικά σε υφιστάμενες οφειλές – τα λεγόμενα «κόκκινα» δάνεια. Δεν καλύπτει χρέη που θα δημιουργηθούν μετά την ενεργοποίηση του νέου πλαισίου.
Σημειώνεται ότι για την αυτόματη ένταξη σε ρύθμιση, ο συνολικός όγκος των μη εξυπηρετούμενων τραπεζικών οφειλών (σε τράπεζες ή διαχειριστές δανείων) δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 300.000 ευρώ.

Η ρύθμιση μπορεί να περιλαμβάνει δόσεις έως και 240 μηνών για χρέη σε Δημόσιο και 420 μηνών για στεγαστικά δάνεια. Προβλέπονται παράλληλα και μειώσεις τόκων και επιτοκίων, με στόχο την εξυγίανση του χρέους χωρίς δικαστικές διαδικασίες.

Τα νέα εισοδηματικά κριτήρια

Με τις αλλαγές που θεσπίστηκαν, τόσο τα εισοδηματικά όσο και τα περιουσιακά όρια αυξάνονται σημαντικά, ανοίγοντας τον δρόμο για ρύθμιση σε ευρύτερα στρώματα της κοινωνίας. Εισοδηματικά όρια (ετήσιο εισόδημα):
Άγαμος: από 7.000 → 14.000 ευρώ
Δύο μέλη (π.χ. ζευγάρι): από 10.500 → 21.000 ευρώ
Τρία μέλη ή μονογονεϊκή με 1 ανήλικο: από 14.000 → 28.000 ευρώ
Τέσσερα μέλη ή μονογονεϊκή με 2 ανήλικα: από 17.500 → 35.000 ευρώ
Πέντε και άνω μέλη ή μονογονεϊκή με 3+ ανήλικα: από 21.000 → 42.000 ευρώ

Περιουσιακά όρια (αξία ακινήτων):
Άγαμος: από 120.000 → 240.000 ευρώ
Δύο μέλη: από 135.000 → 270.000 ευρώ
Τρία μέλη ή μονογονεϊκή με 1 ανήλικο: από 150.000 → 300.000 ευρώ
Τέσσερα μέλη ή μονογονεϊκή με 2 ανήλικα: από 165.000 → 330.000 ευρώ
Πέντε και άνω μέλη ή μονογονεϊκή με 3+ ανήλικα: από 180.000 → 360.000 ευρώ
Οι καταθέσεις που διατηρούνται από τους αιτούντες εξετάζονται σωρευτικά με τα παραπάνω στοιχεία. Το ύψος τους δεν πρέπει να υπερβαίνει το 25% των νέων περιουσιακών ορίων.

11 δις ρυθμίσεις

Μέχρι σήμερα έχουν υποβληθεί στην πλατφόρμα του εξωδικαστικού μηχανισμού 94.510 αιτήσεις που αντιστοιχούν σε οφειλές ύψους 44,17 δισ. ευρώ. Από αυτές, οι 33.432 που αφορούν σε αρχικές οφειλές κοντά στα 11 δισ. ευρώ, χαρακτηρίζονται ως επιτυχείς.

Σημαντικό ρόλο για την αύξηση του αριθμού των αιτήσεων έπαιξε η μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου το Δεκέμβριο του 2023, μέσω της οποίας οι δανειολήπτες μπορούν να εξασφαλίσουν επιπλέον κούρεμα έως 28% επί των χρεών τους, καθώς βελτιώθηκε υπέρ τους ο σχετικός αλγόριθμος. Προς την ίδια κατεύθυνση συνέβαλε και το γεγονός ότι εφαρμόζεται σε όλες τις ρυθμίσεις σταθερό επιτόκιο 3% για τα πρώτα τρία χρόνια.

Τα κουρέματα

Από τα στατιστικά στοιχεία που δημοσιεύει η Γενική Γραμματεία Χρηματοοικονομικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού χρέους σε μηνιαία βάση, προκύπτει ότι η διάρκεια αποπληρωμής κατά μέσο όρο φτάνει τα 16 έτη στα χρέη προς το Δημόσιο, τα 26 έτη στα στεγαστικά δάνεια, τα 19 στα επιχειρηματικά δάνεια και τα 14 στα καταναλωτικά δάνεια.

Το μέσο κούρεμα επί της αρχικής οφειλής φτάνει έως σήμερα το 15% για οφειλές προς το δημόσιο και το 30,4% προς χρηματοπιστωτικούς φορείς.

Τα μεγαλύτερα ποσοστά διαγραφών εντοπίζονται στα καταναλωτικά δάνεια με 35,45%, ακολουθούν τα επιχειρηματικά με 30,56% και έπονται οι οφειλές προς το δημόσιο με 14,96% και τα στεγαστικά δάνεια με 14%. Μάλιστα, σχεδόν οι μισές ρυθμίσεις δανείων έλαβαν κούρεμα μεγαλύτερο του 30%.