Τράπεζες: Κρίνεται η προστασία της α΄ κατοικίας

Στις επαφές που θα έχει τη Δευτέρα και την Τρίτη η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών με τους επικεφαλής των θεσμών αναμένεται να ξεκαθαρίσουν το θέμα του νέου πτωχευτικού νόμου, καθώς και η επίλυση των διαφορών που χωρίζουν την κυβέρνηση με τους θεσμούς σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα-γέφυρα για την προστασία της πρώτης κατοικίας.

Το πρόγραμμα-γέφυρα θα καλύψει για εννιά μήνες τους τόκους των στεγαστικών δανείων για όσα νοικοκυριά πλήττονται από την κρίση και κυριάρχησε την Παρασκευή στην τηλεδιάσκεψη που είχαν οι διευθύνοντες σύμβουλοι των ελληνικών τραπεζών με τους επικεφαλής των θεσμών.

Στη τηλεδιάσκεψη συζητήθηκαν μεταξύ άλλων τα θέματα ρευστότητας στην οικονομία μέσω των εργαλείων που έχει ενεργοποιήσει η κυβέρνηση, το «πάγωμα» των δόσεων για τα δάνεια επιχειρήσεων και νοικοκυριών που πλήττονται από την κρίση και οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη των κόκκινων δανείων μετά τη λήξη του μέτρου «παγώματος».

Οι διαφωνίες για το πρόγραμμα – γέφυρα

Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα-γέφυρα οι διαπραγματεύσεις σήμερα και αύριο θα γίνουν υπό το πρίσμα της διαφωνίας που υπάρχει για το κατά πόσον η επιδότηση της δόσης του στεγαστικού δανείου θα καλύψει όλα τα νοικοκυριά που πλήττονται από την κρίση, όπως προτείνει η ελληνική πλευρά ή θα καλύψει πιο ευάλωτες κατηγορίες, βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων για την αξία της προστατευόμενης πρώτης κατοικίας και το ύψος της οφειλής, όπως προτείνουν οι θεσμοί.

Με βάση την πρόταση του υπουργείου Οικονομικών η επιδότηση θα είναι οριζόντια ανεξαρτήτως δηλαδή αξίας προστατευόμενης κατοικίας και θα καλύψει 330.000 νοικοκυριά. Θα κλιμακώνεται ωστόσο ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται κάθε δάνειο, επιβραβεύοντας με το ανώτατο ποσοστό επιδότησης που θα φθάνει το 90% της δόσης, όσους ήταν συνεπείς στην αποπληρωμή του δανείου τους έως ότου ξεσπάσει η πανδημική κρίση.

Η επιδότηση θα ισχύσει για 9 μήνες και θα βαίνει μειούμενη ανά 3μηνο. Θα τεθεί σε εφαρμογή από τον Αύγουστο με την προσδοκία ότι σταδιακά εντός του επόμενου εννεαμήνου η οικονομία θα επανέλθει στην κανονικότητα.

Η πρόταση της κυβέρνησης

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, το σχήμα επιδότησης της κυβέρνησης στα δάνεια με προσημείωση/υποθήκη στην πρώτη κατοικία δανειοληπτών που πλήττονται από την πανδημική κρίση, προβλέπει τα εξής:

Καταρχάς, η κατηγοριοποίηση των δανειοληπτών γίνεται σε τρία επίπεδα:

α) δανειολήπτες με δάνεια που εξυπηρετούνται κανονικά (ως τέτοια θεωρούνται τα δάνεια που δεν έχουν καθυστέρηση 90 ημερών και άνω),

β) δανειολήπτες με δάνεια σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών, τα οποία θεωρούνται μη εξυπηρετούμενα

και γ) δάνεια καταγγελμένα.

Α) Για την πρώτη κατηγορία δανειοληπτών, με δάνεια που εξυπηρετούνται, το πρόγραμμα – γέφυρα προβλέπει τα εξής: –

Αξία πρώτης κατοικίας 300.000 ευρώ

-Ποσό ανεξόφλητου δανείου 300.000 ευρώ

-Εισόδημα 24.000 – 57.000 ευρώ (αναλόγως των μελών της οικογένειας)

-Σύνολο καταθέσεων και επενδυτικών προϊόντων 40.000 ευρώ

-Συνολική αξία ακίνητης περιουσίας 600.000 ευρώ

Για την κατηγορία των δανειοληπτών με εξυπηρετούμενα δάνεια, η κρατική επιδότηση της μηνιαίας δόσης ανέρχεται σε 90% για το πρώτο τρίμηνο, 80% για το δεύτερο και 70% για το τρίτο τρίμηνο. Το πλαφόν της επιδότησης ορίζεται σε 600 ευρώ.

Β) Για τη δεύτερη κατηγορία δανειοληπτών, με δάνεια μη εξυπηρετούμενα, το πρόγραμμα – γέφυρα προβλέπει τα εξής:

-Αξία πρώτης κατοικίας 250.000 ευρώ

-Ποσό ανεξόφλητου δανείου 250.000 ευρώ

-Εισόδημα 17.000 – 45.000 ευρώ (αναλόγως των μελών της οικογένειας)

-Σύνολο καταθέσεων και επενδυτικών προϊόντων 25.000 ευρώ

-Συνολική αξία ακίνητης περιουσίας 450.000 ευρώ

Για την κατηγορία των δανειοληπτών με μη εξυπηρετούμενα δάνεια, η κρατική επιδότηση της μηνιαίας δόσης ξεκινά από 80% για το πρώτο τρίμηνο και μειώνεται σε 70% για το δεύτερο και 60% για το τρίτο τρίμηνο. Το ανώτατο ύψος της επιδότησης ορίζεται σε 500 ευρώ.

Γ) Τέλος, για την κατηγορία των δανειοληπτών με δάνεια σε μεγαλύτερη καθυστέρηση, τα οποία έχουν καταγγελθεί από τις τράπεζες, το πρόγραμμα – γέφυρα προβλέπει τα εξής:

-Αξία πρώτης κατοικίας 200.000 ευρώ

-Ποσό ανεξόφλητου δανείου 130.000 ευρώ

-Εισόδημα 12.500 – 36.000 ευρώ (αναλόγως των μελών της οικογένειας)

-Σύνολο καταθέσεων και επενδυτικών προϊόντων 15.000 ευρώ

-Συνολική αξία ακίνητης περιουσίας 280.000 ευρώ –

Για τους συνοφειλέτες και τους εγγυητές των δανείων αυτών ορίζονται ως κριτήρια: εισόδημα 12.500 ευρώ, αξία ακίνητης περιουσίας 280.000 ευρώ και προϋπόθεση ότι και αυτοί έχουν πληγεί από τις επιπτώσεις της πανδημικής κρίσης.

Για τα δάνεια αυτά η κρατική επιδότηση της μηνιαίας δόσης θα ξεκινά από 70% για το πρώτο τρίμηνο και θα μειώνεται σε 50% για το δεύτερο και 30% για το τρίτο τρίμηνο. Το ανώτατο ύψος της επιδότησης ορίζεται σε 300 ευρώ.

Τα “αγκάθια” για τον Πτωχευτικό

Σε ό,τι αφορά τον νέο πτωχευτικό νόμο, αγκάθι της διαπραγμάτευσης αποτελεί η φυσιογνωμία που θα έχει ο φορέας που θα παρεμβαίνει αγοράζοντας τα σπίτια όσων οφειλετών έχουν στεγαστικό δάνειο με υποθήκη την πρώτη τους κατοικία και δεν εξυπηρετούν το δάνειό τους.

Οι θεσμοί ζητούν να διασφαλιστεί ότι ο φορέας θα λειτουργεί με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και ότι δεν θα αποτελέσει καταφύγιο όσων δεν πληρώνουν το στεγαστικό τους δάνειο. Για τον λόγο αυτό ζητούν ο φορέας να είναι ιδιωτικός ή σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.

«Αγκάθι» αποτελεί επίσης η δυνατότητα ενός φυσικού προσώπου να ρυθμίσει τα χρέη του εξωδικαστικά μέσω ειδικής πλατφόρμας που θα δημιουργηθεί. Το σχέδιο του νέου πτωχευτικού κώδικα δίνει αυτή τη δυνατότητα τόσο για τα φυσικά όσο και για τα νομικά πρόσωπα, αλλά η πρόβλεψη αυτή βρίσκει αντίθετες τις τράπεζες, που θεωρούν ότι μπορεί να λειτουργήσει καταχρηστικά από στρατηγικούς κακοπληρωτές προκειμένου να κερδίζουν χρόνο πριν από την πτώχευση.

Σύμφωνα με τις τράπεζες, κρίσιμο σημείο είναι η πτωχευτική διαδικασία να μη ματαιώνει, καθυστερεί ή αναβάλλει το δικαίωμα του εμπραγμάτως ασφαλισμένου δανειστή να επισπεύδει αναγκαστική εκτέλεση, όπως συνέβη στο παρελθόν με τον νόμο Κατσέλη, που αξιοποιήθηκε προκειμένου ο οφειλέτης να κερδίσει χρόνο.

Σοβαρές επιφυλάξεις διατυπώνονται από την πλευρά των τραπεζών και σε ό,τι αφορά τις προϋποθέσεις για να κηρυχθεί ένα φυσικό πρόσωπο σε πτώχευση, καθώς σύμφωνα με το νομοσχέδιο θα πρέπει να βρίσκεται σε αδυναμία να εξυπηρετήσει το 40% των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του. Οι τράπεζες θεωρούν ότι το ποσοστό αυτό είναι χαμηλό και εισηγούνται να αυξηθεί στο 60%.

Σημαντικό αγκάθι παραμένει τέλος η αυτόματη και πλήρη απαλλαγή του οφειλέτη από το χρέος με την κήρυξη της πτώχευσης. Σημειώνεται ότι η κυβέρνηση έχει προτείνει η απαλλαγή του οφειλέτη από το χρέος να γίνεται αυτόματα με τη ρευστοποίηση της περιουσίας του και σε 1 χρόνο από την κήρυξη της πτώχευσης, αυτός να μπορεί να επανέλθει στην οικονομική δραστηριότητα.

Οι τράπεζες είχαν αντιπροτείνει διάστημα 5ετίας και η τελική συζήτηση γίνεται για διάστημα 2 – 3 ετών. Οι τράπεζες ζητούν, ωστόσο, μέχρι ο οφειλέτης να επανέλθει ξανά στην οικονομική δραστηριότητα και στο διάστημα που θα παραμένει υπό “επιτήρηση”, εφόσον έχει εισοδήματα, πέραν των αναγκαίων για την κάλυψη των εύλογων δαπανών, να καταβάλλει στους πιστωτές του για την κάλυψη τυχόν υπολειπόμενου χρέους (μετά τη ρευστοποίηση της περιουσίας του).