Τράπεζες: Οι 3+1 προκλήσεις του 2024

Μπορεί οι διοικήσεις των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων να επέστρεψαν ουσιαστικά από χθες στα καθήκοντά τους, καθώς τα υπερκέρδη του 2023 έδωσαν ευκαιρίες ξεκούρασης τις φετινές Γιορτές, ωστόσο η στρατηγική για την νέα χρονικά έχει ήδη τεθεί επί τάπητος με βασικό άξονα την διαχείριση τεσσάρων σημαντικών προκλήσεων.

Κορυφαίος τραπεζίτης επισημαίνει στο NEWS 24/7 ότι μπορεί το 2023 η έκρηξη των επιτοκίων να συνοδεύτηκε από την αντίστοιχη της κερδοφορίας καθώς οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι θα καταγράψουν κέρδη της τάξης των 4 δισ. ευρώ, ωστόσο οι προκλήσεις παραμονεύουν». Για παράδειγμα, προσθέτει η ίδια πηγή, η αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων, η διατήρηση της κερδοφορίας και μετά την αποκλιμάκωση των επιτοκίων, ιδιαίτερα στο δεύτερο εξάμηνο του 2024, το στοίχημα της απορρόφησης των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και σε δεύτερο λόγο η κεφαλαιακή θωράκιση μέσω των ομολογιακών εκδόσεων, είναι ζητήματα που δεν επιτρέπουν εφησυχασμό».

Στα 11,7 δις. τα κόκκινα δάνεια

Παρά την εντυπωσιακή μείωσή τους τα τελευταία χρόνια, τα κόκκινα δάνεια εξακολουθούν να προβληματίζουν τόσο τις τράπεζες όσο και την ΤτΕ, καθώς οι σχετικοί δείκτες εξακολουθούν να υπολείπονται έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου, ενώ παράλληλα η διατήρηση των επιτοκίων στα υψηλά τρέχοντα επίπεδα επαναφέρει τον κίνδυνο για ενίσχυση των επισφαλειών.

Αναλυτικά το «κόκκινο» απόθεμα για το σύνολο του τραπεζικού τομέα ανέρχεται στα 11,7 δισ. ευρώ και σύμφωνα με την ΤτΕ, ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων διαμορφώθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο στο 7,9% από 8,7% στα τέλη του 2022. Ειδικά για τις συστημικές τράπεζες το απόθεμα υπολογίζεται σε περίπου οκτώ δισ. ευρώ και συγκεκριμένα 1,1 δισ. ευρώ για την Εθνική Τράπεζα, 2,1 δισ. ευρώ για τη Eurobank, δύο δισ. ευρώ για την Τράπεζα Πειραιώς και 2,7 δισ. ευρώ για την Alpha Bank. Όσον αφορά στη διάρθρωση των «κόκκινων» δανείων, αυτή έχει ως εξής: 66% επιχειρηματικά, 25% στεγαστικά και 9% καταναλωτικά δάνεια. «Κατά τη διάρκεια του εννεαμήνου του 2023 παρατηρήθηκε καθαρή εισροή νέων ΜΕΔ σε όλα τα χαρτοφυλάκια δανείων. H στενή παρακολούθηση της ποιότητας του χαρτοφυλακίου δανείων είναι αναγκαία, καθώς το περιβάλλον αυξημένων επιτοκίων και το ενδεχόμενο επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας δύνανται να ασκήσουν αυξητικές πιέσεις στο δείκτη ΜΕΔ», σημειώνεται στην έκθεση της ΤτΕ.

Στα 4 δις τα κέρδη του 2023

Μπορεί οι ανακοινώσεις των οικονομικών αποτελεσμάτων για το 2023 να έχουν πανηγυρικό τόνο καθώς μετά τα κέρδη των 3,6 δις. ευρώ του 2022 θα έρθουν να προστεθούν επιπλέον 4 δις. ευρώ, ωστόσο μια από πιο δύσκολες «εξισώσεις» που θα κληθούν να λύσουν φέτος οι Έλληνες τραπεζίτες είναι η διατήρηση των συγκεκριμένων επιδόσεων. Και αυτό γιατί όπως αναμένει το σύνολο των αναλυτών μέσα στο 2024 θα εκκινήσει η διαδικασία αποκλιμάκωσης των επιτοκίων. Υπενθυμίζεται ότι τα κέρδη του 2023 στηρίχθηκαν κατά κύριο λόγο στη διεύρυνση του επιτοκιακού περιθωρίου, με τις διοικήσεις των συστημικών ομίλων να έχουν ήδη δεσμευτεί προς τους επενδυτές για καθαρά κέρδη πέριξ του ενός δισ. ευρώ σε βάθος τριετίας ανεξαρτήτως των όποιων μειώσεων στα επιτόκια.

Ο γρίφος του ΤΑ

Αναμφίβολα οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και η αποτελεσματική διαχείρισή τους αποτελεί μεγάλη ευκαιρία για το εγχώριο πιστωτικό σύστημα και την ελληνική οικονομία συνολικά. Προφανώς και η ταχεία απορρόφηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης συνδέεται με πιστωτική επέκταση των τραπεζών και κατ’ επέκταση των εσόδων από τόκους που θα καταγράψουν. Μέχρι σήμερα έχουν υπογραφεί 244 δανειακές συμβάσεις ύψους 3,6 δισ. ευρώ, οι οποίες αντιστοιχούν σε επενδύσεις αξίας 8,6 δισ. ευρώ. Ωστόσο οι αντικειμενικές δυσκολίες, όπως το ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης μέχρι τα μέσα του 2026 και τα projects σε κλάδους της ελληνικής οικονομίας που το τραπεζικό σύστημα υστερεί (π.χ digital) παραμένουν.

5,5 δις ομολογιακές εκδόσεις στη διετία

Σε ένα περιβάλλον αυστηροποίησης των νομισματικών και χρηματοπιστωτικών συνθηκών διεθνώς, η συνέχιση των εκδόσεων ομολόγων με σκοπό την κάλυψη της Ελάχιστης Απαίτησης Ιδίων Κεφαλαίων και Επιλέξιμων Υποχρεώσεων (MREL) από τις τράπεζες δεν θα μπορούσε να είναι μια ακόμη πρόκληση. Λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία του Ενιαίου Συμβουλίου Εξυγίανσης στο τέλος Ιουνίου 2023 (SRB MREL Dashboard) και τις επιπλέον εκδόσεις ομολόγων εντός του 2023, απομένουν περίπου 5,5 δισ. ευρώ που οι ελληνικές τράπεζες πρέπει να καλύψουν από αντίστοιχες ομολογιακές εκδόσεις το 2024 και το 2025.