Τράπεζες: Οι επτά προκλήσεις που φέρνει ο κορονοϊός

Αντιμέτωπες με μια σειρά από σημαντικές προκλήσεις θα βρεθούν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα οι ελληνικές τράπεζες, ως αποτέλεσμα της βαθιάς κρίσης που προκαλεί η επέλαση της πανδημίας του κορονοϊού στην οικονομία.

Χωρίς αμφιβολία την τρέχουσα χρονιά οι έλληνες τραπεζίτες την είχαν σχεδιάζει εντελώς διαφορετικά. Μετά την πολυετή κρίση της ελληνικής οικονομίας και τις τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις των ελληνικών τραπεζών, η επιστροφή στην κανονικότητα με αργούς αλλά σταθερούς ρυθμούς, έδειχνε θέμα χρόνου.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον ο σχεδιασμός των ελληνικών τραπεζών για την τριετία 2020 – 2022 είχε ως βασικές προτεραιότητες την ενίσχυση της κερδοφορίας τους, με βασικό μοχλό την αύξηση των νέων δανείων στην πραγματική οικονομία και την περαιτέρω εξυγίανση του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων έτσι ώστε ο σχετικός δείκτης να μειωθεί σε μονοψήφια ποσοστά στο τέλος του 2022.

Η εμφάνιση όμως του κορονοϊού το πρώτο τρίμηνου του 2020 αλλάζει άρδην το σκηνικό, όπου πλέον οι προοπτικές της εγχώριας οικονομίας επηρεάζονται από την εντεινόμενη αβεβαιότητα. Η ύφεση είναι πλέον δεδομένη και η αρνητική επίπτωση της πανδημίας του κορωνοϊού στο ρυθμό μεταβολής του εγχώριου ΑΕΠ αναμένεται να καθοριστεί – μεταξύ άλλων παραγόντων – από το μέγεθος και τη διάρκεια του φαινομένου.

Οι προκλήσεις

Έτσι και ενώ η χρονιά ξεκίνησε με θετικούς οιωνούς για τις ελληνικές τράπεζες, η συνέχεια του 2020 περιλαμβάνει μια σειρά από σημαντικές προκλήσεις:

• Από τον πρώτο κιόλας μήνα της οικονομικής κρίσης που προκαλεί η πανδημία του κορονοϊού, τα στοιχεία δείχνουν τριπλασιασμό του ρυθμού εισροών κόκκινων δανείων, προμηνύοντας το τσουνάμι εκτόξευσης αθετήσεων που πρόκειται να υπάρξει το προσεχές διάστημα, καθώς θα κορυφώνεται η οικονομική κρίση. Πρόκειται για μια ιδιαιτέρως αρνητική εξέλιξη που προεξοφλεί τη δημιουργία μιας νέας γενιάς κόκκινων δανείων, που θα προστεθεί στον μεγάλο όγκο των μη εξυπηρετούμενων δανείων ύψους περίπου 60 δισ. ευρώ που έχουν στους ισολογισμούς τους οι τέσσερις συστημικές τράπεζες.

• Το εγχώριο πιστωτικό σύστημα καλείται να λειτουργήσει μέσα σε μακροοικονομικές συνθήκες βαθιάς ύφεσης, από τις υψηλότερες δυνητικά στην Ευρώπη, αφού η εγχώρια οικονομία στηρίζεται σε τομείς όπως τουρισμός, μεταφορές και υπηρεσίες. Επί του παρόντος και με δεδομένο το θετικό σενάριο που θέλει την πανδημία να ελέγχεται μέχρι το τέλος Μαΐου, ο ρυθμός του ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα έχει τη μορφή μίας οικονομικής διαταραχής σε σχήμα V, ιδίως κατά το πρώτο και το δεύτερο τρίμηνο του 2020, κυρίως λόγω της εξασθένησης της εξωτερικής ζήτησης, της αναδυόμενης εγχώριας αβεβαιότητας και ενός “shock” από την πλευρά της προσφοράς, ως αποτέλεσμα της αναστολής λειτουργίας πολλών επιχειρήσεων σε ορισμένους κλάδους της οικονομίας.

• Μια ακόμη ανησυχία που προστίθεται στα τραπεζικά επιτελεία είναι η διαφαινόμενη χαμένη, μέχρι στιγμής, ευκαιρία για σημαντική αύξηση χορηγήσεων. Σύμφωνα με τον στρατηγικό σχεδιασμό που είχαν εκπονήσει οι συστιμικές τράπεζες στην αρχή της χρονιάς, βασικός μοχλός της ανάπτυξης εργασιών αναμένονταν να ήταν η πιστωτική επέκταση, καθώς τα υπόλοιπα των εξυπηρετούμενων δανείων στην Ελλάδα και συνολικά στις χώρες που οι τράπεζες διαθέτουν παρουσία στο εξωτερικό αναμένονταν ότι θα κατέγραφαν σημαντική αύξηση.

• Παράλληλα οι τράπεζες θα πρέπει να αντεπεξέλθουν στο δύσκολο έργο της διατήρησης της λειτουργίας τους σε συνθήκες ακραίας κρίσης, με μεγάλο μέρος του προσωπικού να εργάζονται από το σπίτι, ενώ πρέπει ταυτόχρονα να υποστηρίξουν τα υπάρχοντα εναλλακτικά δίκτυα, web banking – phone banking, ώστε να αξιοποιήσουν την μεγάλη αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Ερωτηματικό παραμένει εάν θα είναι σε θέση, υπ’ αυτές τις συνθήκες να προχωρήσουν στις απαιτούμενες επενδύσεις τεχνολογικής υποδομής προκειμένου να αναβαθμίσουν ριζικά τις υποδομές τους σύμφωνα με τις νέες ψηφιακές απαιτήσεις.

• Ήδη οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών ενημέρωσαν τους αναλυτές των ξένων Οίκων για την χρονική μετάθεση στα σχέδια μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs). Πρόκειται για εξέλιξη που συνεπάγεται, μεταξύ άλλων και πολύ αυξημένο ρίσκο, όταν τα σχέδια απομείωσης των NPEs επανέλθουν στο προσκήνιο προς το τέλος της χρονιάς.

• Στο τραπέζι επανήλθαν τις τελευταίες ημέρες μετά μάλιστα από μεγάλο χρονικό διάστημα πληροφορίες για πιθανές υποβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης του αξιόχρεου της χώρας. Το πρώτο crash test αναμένεται να πραγματοποιηθεί στις 24 Απριλίου όπου ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης Standard and Poor’s θα αξιολογήσει την ελληνική οικονομία. Ήδη πολλοί επενδυτικοί οίκοι προβλέπουν ότι η ύφεση στην Ευρώπη θα είναι της κλίμακας του -6% με -8% σε μέσους όρους, ενώ αντίστοιχες είναι οι μέσες εκτιμήσεις και για την Ελλάδα

• Αναταραχή θα προκαλέσει στις τράπεζες και η αγορά του real estate όπου έπειτα από δύο χρόνια που η αγορά κινήθηκε ανοδικά αποτελώντας όπλο στη φαρέτρα των τραπεζών, επανέρχεται η ανησυχία για νέο γύρο πτώσης τιμών. Ήδη σε παρέμβασή του ο Ιωάννης Ρεβύθης, Μέλος ΔΣ Ομοσπονδίας Μεσιτών Ελλάδος και πρώην Πρόεδρος Ομοσπονδίας Μεσιτών Ελλάδος τόνισε ότι «εάν επιμηκυνθεί ο χρόνος των απαγορεύσεων, είναι σίγουρο ότι οι ζημιές θα είναι τεράστιες με μηδενικές αγοροπωλησίες και επενδύσεις».