Τράπεζες: Οι προβλέψεις των κορονοδανείων κρίνουν τα οικονομικά αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου

Στους ρυθμούς της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων για το πρώτο τρίμηνο του 2020 αρχίζει να κινείται το εγχώριο πιστωτικό σύστημα, σε μια χρονιά που οι έλληνες τραπεζίτες την είχαν σχεδιάσει εντελώς διαφορετικά και πλέον εξελίσσεται λόγω κορονοϊού εν μέσω βαθιάς ύφεσης και σφοδρής αβεβαιότητας.

Μετά την πολυετή κρίση της ελληνικής οικονομίας η επιστροφή στην κανονικότητα με αργούς αλλά σταθερούς ρυθμούς, έδειχνε θέμα χρόνου για το εγχώριο πιστωτικό σύστημα. Ο σχεδιασμός των ελληνικών τραπεζών για την τριετία 2020 – 2022 είχε ως βασικές προτεραιότητες την ενίσχυση της κερδοφορίας τους, με βασικό μοχλό την αύξηση των νέων δανείων στην πραγματική οικονομία και την περαιτέρω εξυγίανση του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων έτσι ώστε ο σχετικός δείκτης να μειωθεί σε μονοψήφια ποσοστά στο τέλος του 2022.

Η εμφάνιση όμως του κορωνοϊού το πρώτο τρίμηνου του 2020 άλλαξε άρδην το σκηνικό και πλέον οι προοπτικές της εγχώριας οικονομίας επηρεάζονται από την εντεινόμενη αβεβαιότητα. Η ύφεση είναι πλέον δεδομένη και η αρνητική επίπτωση της πανδημίας του κορονοϊού στο ρυθμό μεταβολής του εγχώριου ΑΕΠ αναμένεται να καθοριστεί – μεταξύ άλλων παραγόντων – από το μέγεθος και τη διάρκεια του φαινομένου. Έτσι και ενώ η χρονιά ξεκίνησε με θετικούς οιωνούς για τις ελληνικές τράπεζες, η συνέχεια του 2020 περιλαμβάνει ήδη:

• Μακροοικονομικές συνθήκες βαθιάς ύφεσης, από τις υψηλότερες δυνητικά στην Ευρώπη, αφού η εγχώρια οικονομία στηρίζεται σε τομείς όπως τουρισμός, μεταφορές και υπηρεσίες.

• Αυξημένους φόβους δημιουργίας νέας γενιάς κόκκινων δανείων και κακοπληρωτών στους τομείς που πλήττονται άμεσα από τα μέτρα προστασίας του πληθυσμού και την πανδημία.

• Χρονική μετάθεση στα σχέδια μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) και συνεπώς πολύ αυξημένο ρίσκο.

• Πιθανές υποβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης του αξιόχρεου της χώρας.

• Τέλος, διαφορετικές συνθήκες στην αγορά του real estate, οι οποίες μάλιστα από «όπλο στη φαρέτρα» των τραπεζών ενδεχομένως να αποτελέσουν εκ νέου την «αχίλλειο πτέρνα».

Υψηλές προβλέψεις

Μεγάλο ερωτηματικό και ταυτόχρονα σημείο κλειδί που θα κρίνει εν πολλοίς την τελική εικόνα των αποτελεσμάτων για το πρώτο τρίμηνο του 2020 είναι το ύψος των προβλέψεων που θα κληθούν να λάβουν οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών εν όψει των κόκκινων δανείων που θα δημιουργηθούν λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας του κορονοϊού. Οι ελληνικές τράπεζες παρακολουθούν στενά τον τρόπο που κινήθηκαν μέχρι στιγμής όλες οι μεγάλες διεθνείς τράπεζες στο θέμα των προβλέψεων και επεξεργάζονται το ενδεχόμενο να φέρουν νωρίτερα μέσα στη χρονιά τις προβλέψεις που μπορούν προς το παρόν να προϋπολογίσουν πως θα λάβουν για ολόκληρο το 2020.

Οι προβλέψεις που έλαβαν και οι τέσσερις συστιμικές τράπεζες το 2019 ήταν 2,5 δισ. ευρώ ενώ θεωρείται προφανές ότι για τo 2020 το ποσό αυτό θα είναι αρκετά μεγαλύτερο. Έμπειρα τραπεζικά στελέχη εκτιμούν το συνολικό ύψος των προβλέψεων για το 2020 σε επίπεδα σαφώς υψηλότερα των 3 δις. ευρώ και θεωρούν σχεδόν βέβαιο ότι τα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου θα είναι σαφώς επηρεασμένα από την πορεία των κορονοδανείων.

Η εξέλιξη των κόκκινων δανείων και άρα των προβλέψεων που θα απαιτηθούν θα είναι συνάρτηση της ύφεσης που θα εκδηλωθεί στο προσεχές χρονικό διάστημα γεγονός που κανένας δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια λόγω της άγνωστης πορείας της πανδημίας. Ωστόσο, επειδή η πορεία της ύφεση της χώρας μας συναρτάται από τον τουρισμό, θεωρείται πως σε καμία περίπτωση δεν θα είναι μικρή.

Στρατηγική πιστωτικής επέκτασης

Υπό το βάρος πάντως των αυξημένων προβλέψεων να απειλεί την έτσι και αλλιώς μικρή κερδοφορία, οι τράπεζες υλοποιούν μια συγκεκριμένη στρατηγική πιστωτικής επέκτασης που είναι μεν υποχρεωτική προκειμένου να θωρακιστεί η οικονομία αλλά ταυτόχρονα κρύβει και κινδύνους για νέα κόκκινα δάνεια και άρα νέες προβλέψεις.

-Την άμεση διοχετεύση ρευστότητας στις επιχειρήσεις που πλήττονται από την κρίση του κορονοϊού. Εντός των επομένων ημερών, οι τράπεζες αναμένουν και την ενεργοποίηση του προγράμματος της Αναπτυξιακής Τράπεζας για την παροχή εγγυήσεων στο 80% του ποσού δανείου που θα χορηγήσουν οι τράπεζες σε επιχειρήσεις για νέο κεφάλαιο κίνησης. Ήδη έχει ξεκινήσει η διάθεση δανείων κεφαλαίου κίνησης με πλήρη επιδότηση επιτοκίου προς μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, με τζίρο έως 50 εκατ. ευρώ.

-Την παροχή διευκολύνσεων και στα νοικοκυριά που πλήττονται από την πανδημική κρίση, έτσι ώστε να μπορέσουν να παραμείνουν συνεπή με τις δανειακές τους υποχρεώσεις.

Με το νέο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας να έχει παρατείνει για τρεις μήνες, την ισχύ του νόμου 4605/2019, οι τράπεζες θα επαναπροσεγγίσουν τους περίπου 90.000 δανειολήπτες με κόκκινα δάνεια που εκτιμάται ότι εμπίπτουν στα κριτήρια του νόμου για προστασία της πρώτης κατοικίας και ευνοϊκή ρύθμιση των οφειλών τους.

Παράλληλα, καθώς το νέο πλαίσιο προβλέπει και την προστασία της πρώτης κατοικίας ενήμερων δανειοληπτών που πλήττονται από τον κορονοϊό, οι τράπεζες θα διερευνήσουν όλες τις περιπτώσεις δανειοληπτών, με δάνεια σε ρύθμιση ή μη, τα οποία κινδυνεύουν να σταματήσουν να εξυπηρετούνται. Οι τράπεζες εκτιμούν ότι οι δανειολήπτες αυτοί κινούνται γύρω στις 300.000.