Τράπεζες: Πρωτοβουλίες για να ξεμπλοκάρει το “Σπίτι μου ΙΙ”

Με «Λερναία Ύδρα» χαρακτηρίζεται πλέον από όλο το φάσμα των εμπλεκομένων (υποψήφιοι αγοραστές, μεσίτες και τράπεζες) η διαδικασία εύρεσης και αγοράς κατοικίας μέσω του Προγράμματος Σπίτι μου ΙΙ καθώς στα ελάχιστα – κατάλληλα – ακίνητα, ήρθε να προστεθεί η έκρηξη έως και 30% των τιμών λόγω των στρεβλώσεων της αγοράς και η γραφειοκρατία που συνοδεύει την έκδοση της «απαραίτητης» ηλεκτρονικής ταυτότητας. 

Από τα μέσα Ιανουαρίου που τέθηκε σε ισχύ το «Σπίτι μου ΙΙ» και μέχρι σήμερα έχουν υποβληθεί περίπου 25.000 αιτήσεις εκ των οποίων σχεδόν το 80% ή 20.000 έχουν ήδη εξασφαλίσει προέγκριση. Ωστόσο, οι μέχρι σήμερα εγκρίσεις και δεσμεύσεις ποσών δεν ξεπερνούν τις 1.700 ή περίπου 200 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν τα μεγάλα μεσιτικά γραφεία στην διάθεσή τους, στην κατηγορία σπιτιών από 70 έως 150 τ.μ. στην Αττική προκύπτει ότι τα επιλέξιμα ακίνητα του νέου προγράμματος δεν ξεπερνούν το 23% του συνολικού αποθέματος των πωλούμενων κατοικιών στο λεκανοπέδιο. 

Επομένως είναι προφανές ότι η ζήτηση είναι πολλαπλάσια της προσφοράς» με χαρακτηριστικά παραδείγματα ολόκληρων περιοχών όπου τα διαθέσιμα προς πώληση ακίνητα δεν ξεπερνούν τα 30 και οι ενδιαφερόμενοι είναι 200, δημιουργώντας έτσι στρεβλώσεις, που ωθούν τις τιμές προς τα πάνω, ακόμη και σε σπίτια χαμηλής ποιοτικής στάθμης. Για παράδειγμα σε περιοχές του Λεκανοπεδίου που χαρακτηρίζονται από υψηλή ζήτηση και χαμηλή προσφορά, όπως π.χ. το Παγκράτι και το Μαρούσι, οι ανατιμήσεις, από τις αρχές του έτους και σε σύγκριση με την περίοδο που προηγήθηκε του προγράμματος, έχουν αγγίξει ακόμη και το 30%.

Όπως εξηγούν πηγές προερχόμενες από εταιρείες αξιοποίησης ακινήτων, «το πρόβλημα είναι ότι ειδικά στην Αττική διατίθενται πολύ λίγα ακίνητα έως 250.000 ευρώ, ιδίως όσα βρίσκονται και σε καλή κατάσταση. Τα περισσότερα επιλέξιμα σπίτια που είναι προς πώληση είναι πολύ μεγάλης ηλικίας, απαιτούν κάποια ανακαίνιση και ως εκ τούτου κρίνονται υπερτιμημένα με βάση τις ζητούμενες τιμές».

Το αγκάθι της ηλεκτρονικής ταυτότητας

Ωστόσο, ακόμη κι αν βρεθεί το κατάλληλο ακίνητο, εμφανίζονται λόγοι γραφειοκρατίας και τεχνικής φύσεως, βάζοντας στις περισσότερες περιπτώσεις τέλος στα όνειρα για την μεταβίβαση του ακινήτου και την απόκτηση στέγης. Ο συνηθέστερος και πλέον χρονοβόρος είναι η έκδοση της ηλεκτρονικής ταυτότητας ακινήτου η οποία και αγνοούνταν κατά την έναρξη του προγράμματος από τους περισσότερους πωλητές.

Οι τελευταίοι δεν φρόντισαν να έχουν εκδώσει την ταυτότητα πριν διαθέσουν το σπίτι τους για πώληση, με αποτέλεσμα στη συνέχεια, όταν και χρειάζονται διορθώσεις και τακτοποιήσεις, να μεγαλώνει σημαντικά το απαιτούμενο χρονικό διάστημα και ο δικαιούχος μέσω του προγράμματος να χάνει τελικά τις προθεσμίες ή να στρέφεται σε κάποιο άλλο ακίνητο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και σε ακίνητα χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα αυθαιρεσιών απαιτούνται περίπου 3-6 μήνες έως ότου συγκεντρωθούν τα απαιτούμενα έγγραφα.

Όλα τα παραπάνω προκαλούν έντονη δυσφορία και αγανάκτηση σε ενδιαφερομένους δανειολήπτες, με αποτέλεσμα να εγκαταλείπουν την απόπειρα αγοράς μέσω του προγράμματος, αρνούμενοι ταυτόχρονα να δεσμευτούν οικονομικά για 20 και πλέον χρόνια με ένα δάνειο για ένα ακίνητο υπερτιμημένο και μεγάλης ηλικίας.

Τι λένε οι τράπεζες

Στα τραπεζικά επιτελεία αν και αναγνωρίζουν πλήρως τα προβλήματα που έχουν προκύψει, εκφράζουν την αισιοδοξία τους ότι η κατάσταση όσο περνάει ο καιρός θα εξομαλύνεται καθώς σταδιακά θα αυξάνεται το απόθεμα των διαθέσιμων ακινήτων. Ένας από τους βασικούς παράγοντες της αισιοδοξίας είναι ότι μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού πολλοί ιδιοκτήτες θα έχουν προχωρήσει στις τακτοποιήσεις αυθαιρεσιών που βαραίνουν τα ακίνητά τους και άρα θα έχουν ολοκληρώσει την έκδοση της ηλεκτρονικής ταυτότητας αυξάνοντας τον αριθμό των κατάλληλων ακινήτων.

Παράλληλα τονίζουν ότι όποιος πληροί τα κριτήρια του προγράμματος και διαθέτει ίδια κεφάλαια (10% για το «Σπίτι μου» και άνω 20% για τους υπόλοιπους) μπορεί να προχωρήσει εύκολα στη λήψη στεγαστικού δανείου.

Την ίδια στιγμή και με δεδομένο ότι η στεγαστική κρίση δεν είναι ελληνικό προνόμιο αλλά προβληματίζει συνολικά την Ε.Ε, στα τραπεζικά επιτελεία επικρατεί η βεβαιότητα ότι είναι θέμα χρόνου η Κομισιόν να προχωρήσει στην ανάληψη πρωτοβουλιών θέτοντας αφενός σε ισχύ ένα ευρωπαϊκό σχέδιο για οικονομικά προσιτή στέγη και αποφασίζοντας αφετέρου την χρονική επέκταση του προγράμματος Σπίτι μου ΙΙ και πέραν του Ιουνίου 2026 οπότε και έχει αρχικά προβλεφθεί το τέλος του.