Τράπεζες: Τέλος στις προθεσμιακές καταθέσεις – Έρχονται νέα προϊόντα

Η τάση αποκλιμάκωσης των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα η οποία ξεκίνησε από την περασμένη Άνοιξη και θα συνεχιστεί καθ’ όλη σχεδόν την διάρκεια και του 2025, οδηγεί στο “τέλος” τους τις προθεσμιακές καταθέσεις που αποτέλεσαν μια από τις προσφιλέστερες αποταμιευτικές συνήθειες των Ελλήνων τα τελευταία χρόνια.

Με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να προχωρά έως το τέλος του τρέχοντος έτους σε ακόμη μία μείωση επιτοκίων οι τράπεζες έχουν ήδη αρχίσει να αναπροσαρμόζουν την πολιτική τους στα συγκεκριμένα προϊόντα, μειώνοντας είτε τη διάρκεια που μπορεί κάποιος να “κλειδώσει” τα χρήματά του (σ.σ. οι περισσότερες προθεσμιακές πλέον είναι διάρκειας έως ένα έτος) είτε τους τόκους που θα έχει λαμβάνειν.

Ειδικότερα, στο σύνολό τους οι συστημικές τράπεζες προχώρησαν από την περασμένη άνοιξη και μέσα στο καλοκαίρι σε σταδιακές περικοπές των αποδόσεων που προσφέρουν στους καταθέτες τους, ενώ η τάση αποκλιμάκωσης συνεχίστηκε και κατά την διάρκεια του Φθινοπώρου ως αποτέλεσμα των δύο συνεχόμενων κινήσεων μείωσης των ευρωπαϊκών παρεμβατικών επιτοκίων από την ΕΚΤ το Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο.

Ως εκ τούτου οι στρατηγικές αυτές επιλογές από πλευράς των τραπεζών, οδήγησε το ετησιοποιημένο όφελος που έβλεπαν οι καταθέτες μέσω των λογαριασμών προθεσμίας που διατηρούσαν στις τράπεζες να περιορίζεται σημαντικά. Την ίδια στιγμή για όσο μεγαλύτερο διάστημα επέλεγε ένας καταθέτης να «κλείνει» τις καταθέσεις του τόσο μικρότερη απόδοση λάμβανε, ως αποτέλεσμα της σταθερά πτωτικής πορεία που ακολουθεί πλέον το κόστος χρήματος.

Αποδόσεις “ψίχουλα”

Μια γρήγορη ματιά στις προσφερόμενες αποδόσεις αυτή την περίοδο είναι ενδεικτική της διαφαινόμενης πορείας των συγκεκριμένων προϊόντων. Είναι χαρακτηριστικό ότι για κατάθεση ύψους 50.000 ευρώ η οροφή στα προϊόντα των τεσσάρων συστημικών ομίλων διαμορφώνεται πλέον στο 1,3% για 3 μήνες, στο 1,2% για 6 μήνες και στο 1,3% για 12 μήνες, με την πλειονότητα ωστόσο των προγραμμάτων να δίνουν επιτόκια που δεν ξεπερνούν το 1%.

Μάλιστα ακόμη και αυτές οι εξαιρετικά χαμηλά αποδόσεις θα αποτελέσουν σύντομα παρελθόν για τους αποταμιευτές, καθώς η ΕΚΤ θα συνεχίσει να μειώνει το κόστος του χρήματος περιορίζοντας ακόμη περισσότερο τις διαθέσιμες επιλογές για την εξασφάλιση ενός ικανοποιητικού εισοδήματος χωρίς ρίσκο.

Η νέα τάση

Σε αυτό το νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται, οι τράπεζες δεν έχουν άλλη επιλογή στην προσπάθεια τους να διατηρήσουν ανέπαφη την καταθετική τους βάση από το να διαθέσουν στην αγορά εναλλακτικά προϊόντα και μάλιστα να καταστήσουν θελκτικά για τους αποταμιευτές.

Στις τράπεζες αναγνωρίζουν ότι αποτελεί δύσκολο εγχείρημα καθώς οι Έλληνες αποταμιευτές έχουν δομήσει για δεκαετίες συγκεκριμένη καταθετική κουλτούρα.

Την ίδια στιγμή και με δεδομένη τη μείωση των επιτοκίων για τα προϊόντα σταθερού εισοδήματος, οι τράπεζες είναι αποφασισμένες να στρέψουν τους καταθέτες στην ανάληψη μεγαλύτερου ρίσκου, αναγνωρίζοντας ότι αποτελεί μεγάλο στοίχημα το κατά πόσο θα πείσουν τους καταθέτες τους να αναλάβουν ρίσκο με δέλεαρ τις υψηλότερες αποδόσεις.

Σε αυτή τη λογική, οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι επεκτείνουν τις συνεργασίες τους με διεθνείς οίκους και έχουν δημιουργήσει υπηρεσίες διαχείρισης που απευθύνονται στο σύνολο του πελατολογίου τους. Πρόκειται συγκεκριμένα για υπηρεσίες που ακόμη και κάποιος με μόλις 5.000 ευρώ, μπορεί να έχει πρόσβαση στις αγορές, όπως και ένα πελάτης που ανήκει στην κατηγορία του private banking.

Ειδικότερα, στο πλαίσιο των προγραμμάτων αυτών, τα προς αποταμίευση χρήματα τοποθετούνται σε έτοιμα επενδυτικά χαρτοφυλάκια, ανάλογα με το προφίλ του καθενός, την προσδοκία του δηλαδή για απόδοση και την ανοχή του στον κίνδυνο.

Η διαφορά σε σχέση με τα κλασικά αμοιβαία κεφάλαια είναι ότι τα χαρτοφυλάκιά αυτά παρακολουθούνται από τους διαχειριστές σε τακτικότερη βάση, ανάλογα με τις συνθήκες στις αγορές και αναπροσαρμόζονται κατάλληλα, ώστε να μην αλλοιωθεί η σχέση κινδύνου – απόδοσης που έχει επιλέξει ο εκάστοτε επενδυτής.

Σύμφωνα με τραπεζική πηγή, η αύξηση των εργασιών στο συγκεκριμένο τομέα αποτελεί το μεγάλο στοίχημα για τους εγχώριους ομίλους, στο πλαίσιο της στρατηγικής τους για αναπλήρωση από μη τοκοφόρες εργασίες, των απωλειών σε έσοδα λόγω των χαμηλότερων επιτοκίων .

Η πρόοδος που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα είναι αξιοσημείωτη, οδηγώντας στην αύξηση της συμμετοχής των κερδών από προμήθειες στο συνολικό οργανικό εισόδημα στη ζώνη του 20% από 15% μέχρι πριν λίγα χρόνια, ωστόσο η απόσταση από το μέσο ευρωπαϊκό όρο παραμένει μεγάλη.

“Ουραγός” η Ελλάδα στα επιτόκια καταθέσεων

Η χώρα μας, πάντως, εξακολουθεί να προσφέρει από τα χαμηλότερα επιτόκια καταθέσεων στην ΕΕ. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύει η ΕΚΤ, τον περασμένο Αύγουστο τα μέσα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων έως ένα έτος διαμορφώθηκαν στη χώρα μας στο 1,88%, όταν, για παράδειγμα, οι Εσθονοί αποταμιευτές επιβραβεύονται με αποδόσεις 3,56%.

Αξίζει να αναφερθεί πως ο μέσος όρος της ΕΕ είναι στο 2,98%.