Τράπεζες – ΤτΕ: γιατί καθυστερούν οι εκταμιεύσεις του ΤΑ

Την εικόνα των μεγάλων καθυστερήσεων που καταγράφουν οι εκταμιεύσεις των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF) προς τις επιχειρήσεις που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα, επιβεβαίωσε μετά τις τράπεζες και η Τράπεζα της Ελλάδος. 

Με την εκτίμηση των τραπεζιτών περί καθυστερήσεων στις εκταμιεύσεις δανείων που σχετίζονται με το Ταμείο Ανάκαμψης συντάχθηκε και ο Διοικητής της ΤτΕ Γ. Στουρνάρας, επιβεβαιώνοντας τους προβληματισμούς της αγοράς για τις γενικότερες συνθήκες ρευστότητας που επικρατούν.  

Τα τραπεζικά δάνεια που εκταμιεύθηκαν προς τις επιχειρήσεις μέσω του RRF την περίοδο Ιανουαρίου-Απριλίου 2024 ήταν 270 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, οι υπογραφές συμβάσεων για συγχρηματοδοτούμενα τραπεζικά δάνεια ανήλθαν από την έναρξη της εφαρμογής του προγράμματος στις αρχές του 2022 μέχρι τον Απρίλιο του 2024 σε 3,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων έχει εκταμιευθεί μέχρι τώρα σχεδόν 1 δισ. ευρώ.

Οι αιτίες της καθυστέρησης 

Στην Έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική της ΤτΕ που δημοσιεύτηκε προχθές ο Διοικητής κάνει ιδιαίτερη μνεία στην καθυστέρηση που παρατηρείται στις εκταμιεύσεις επιχειρηματικών δανείων που σχετίζονται με τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF).

 «Η παρατηρούμενη υστέρηση των εκταμιεύσεων δανείων στο πλαίσιο του RRF σε σχέση με τις συμβάσεις οι οποίες συνομολογήθηκαν σχετίζεται σε ορισμένες περιπτώσεις με το γεγονός ότι αυτές αφορούν μεγάλα επενδυτικά έργα, τα οποία είναι αναμενόμενο να προαπαιτούν ενδεχομένως χρονοβόρες διαδικασίες, όπως την έκδοση αδειών ή διαδικασίες που σχετίζονται με τις κατασκευές (π.χ. πολεοδομικές), με αποτέλεσμα οι σχετικές εκταμιεύσεις να γίνονται σταδιακά, σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα», αναφέρεται στην Έκθεση.

Ένας ακόμη παράγοντας που συμβάλλει στην καθυστέρηση της εκταμίευσης ορισμένων ήδη συμβασιοποιημένων δανείων μπορεί, σύμφωνα με την ΤτΕ, να οφείλεται σε τεχνικούς λόγους που σχετίζονται με δυσχέρειες στην εφαρμογή των προϋποθέσεων του ίδιου του πλαισίου του RRF, όπως π.χ. λόγω της στοχοθεσίας για την κατανομή των διαθέσιμων πόρων ανά πυλώνα.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται τις τελευταίες εβδομάδες και οι εκτιμήσεις των τραπεζιτών, οι οποίοι σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις κάνουν λόγο για «υποτονική αγορά» που την αποδίδουν σε δύο κυρίως λόγους. Αρχικά στις ανακολουθίες μεταξύ των ανεξάρτητων αξιολογητών – ορκωτών που ταλαιπωρούν επί μήνες κάποια έργα μέχρι να λάβουν έγκριση, ενώ ακόμη και σε περιπτώσεις που κάποια προχωρούν άμεσα, προκύπτουν προβλήματα σε μεταγενέστερους ελέγχους. 

Παράλληλα οι οι τραπεζίτες τονίζουν και την δυσκολία που θέτει η υποχρέωση χρηματοδότησης ψηφιακών δαπανών στο 28,5% του συνόλου των χρηματοδοτήσεων ΤΑΑ, προκειμένου να προχωρήσουν νέες εκταμιεύσεις, ποσοστό που χαρακτηρίζεται τεράστιο για τα δεδομένα της ελληνικής αγοράς.

Η πορεία των δανείων 

Αναλυτικότερα η πορεία των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης ανά τράπεζα έχει ως εξής:

– H Eurobank έχει 72 υπογεγραμμένα επενδυτικά σχέδια (περιλαμβανομένων κοινοπρακτικών συναλλαγών). Το συνολικό ύψος επιλέξιμων επενδύσεων ανέρχεται σε 5,42 δισ. ευρώ. Τα κεφάλαια ΤΑΑ ανέρχονται σε 1,42 δισ. ευρώ και η συγχρηματοδότηση με δάνεια της Eurobank σε 1 δισ. Οι κλάδοι με τα μεγαλύτερα ποσοστά χρηματοδότησης είναι η Βιομηχανία, το Εμπόριο, η Ενέργεια (ΑΠΕ), οι Τηλεπικοινωνίες, ο Τουρισμός και οι Υπηρεσίες, ενώ την μερίδα του λέοντος σε ότι αφορά στην γεωγραφική κατανομή έχει Θεσσαλία και η Δ. Μακεδονία. 

– Η Τράπεζα Πειραιώς έχει δεχθεί αιτήσεις με συνολικό προϋπολογισμό επενδυτικών σχεδίων ύψους 7,87 δισ. ευρώ. Τα δάνεια από πόρους ΤΑΑ ανέρχονται σε περίπου 3,3 δισ. ευρώ, τα δάνεια από την Τράπεζα σε περίπου 2,6 δισ. ευρώ και περίπου 1,9 δισ ευρώ συνιστά ίδια χρηματοδότηση των επιχειρήσεων. Η Τράπεζα έχει χρηματοδοτήσει 136 μικρομεσαίες επιχειρήσεις και 61 μεγάλες. Οι υπογεγραμμένες συμβάσεις ανέρχονται σε 87, συνολικού προϋπολογισμού επενδυτικών σχεδίων 4,85 δισ. ευρώ. Εμπόριο – Υπηρεσίες, ΑΠΕ και Τουρισμός οι κλάδοι με τις μεγαλύτερες εκταμιεύσεις ενώ η γεωγραφική κατανομή των επενδύσεων επικεντρώνεται σε Κεντρική Μακεδονία, Στερεά Ελλάδα και Δυτική Ελλάδα. Η Τράπεζα έχει κάνει εκταμιεύσεις 428 εκατ. ευρώ από πόρους ΤΑΑ.

– Η Εθνική Τράπεζα είχε υπογράψει μέχρι στιγμής 78 δάνεια ΤΑΑ για τη χρηματοδότηση επενδύσεων συνολικού ποσού 2,32 δισ. ευρώ. Τα δάνεια ΤΑΑ ανέρχονται σε 977 εκατ. ευρώ και τα δάνεια συγχρηματοδότησης σε 806 εκατ. ευρώ. Περισσότερες από τις μισές (54%) επενδύσεις που έχουν χρηματοδοτηθεί από πόρους ΤΑΑ και ΕΤΕ αφορούν στον κλάδο της ενέργειας, κυρίως επενδύσεις σε ΑΠΕ, ενώ άνω του 70% οι επενδύσεις αφορούν περιοχές εκτός Αττικής. 42% των δανείων ΤΑΑ που έχει χορηγήσει η ΕΤΕ κατευθύνονται σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και 58% σε μεγάλες.

– Η Alpha Bank έχει αξιολογήσει συνολικά 200 αιτήσεις για υπαγωγή στο χρηματοδοτικό σκέλος του ΤΑΑ, συνολικού προϋπολογισμού άνω των 5 δισ. ευρώ, και έχει προχωρήσει στη σύναψη συμβάσεων χρηματοδότησης 83 επενδυτικών σχεδίων. Πάνω από 60% των υπογεγραμμένων συμβάσεων αφορά μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν λάβει το 40% των δανείων του ΤΑΑ που έχει χορηγήσει η τράπεζα. Ευρεία είναι και η γεωγραφική διασπορά των επενδύσεων, καθώς το 80% από αυτές αναπτύσσεται σε περιοχές εκτός Αττικής. Σε επίπεδο κλάδων, η ενέργεια (ΑΠΕ) και ο τουρισμός απορροφούν το 50% των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης ενώ έχει ήδη εκταμιευθεί το 1/4 των υπογεγραμμένων δανείων.