Τρίτη αξιολόγηση: Φόβοι και προσδοκίες

Με πολλές αβεβαιότητες ξεκινά σε λίγες μέρες ο τελευταίος γύρος πριν από την έξοδο από το πρόγραμμα, με τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου να περιμένουν και το καλύτερο αλλά και το χειρότερο για την τρίτη αξιολόγηση.

Από την αρχή του προγράμματος το ΔΝΤ, παρότι επισήμως ήταν «τεχνικός σύμβουλος» του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, επέβαλε μια σειρά από σκληρά μέτρα στο ελληνικό πρόγραμμα με την συνηγορία της Γερμανίας.

Η μόνη απαίτηση του Ταμείου που δεν έχουν κάνει δεκτή οι υπουργοί οικονομικών της Ευρωζώνης ήταν το θέμα της ελάφρυνσης του χρέους. Στην 3η αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος το ΔΝΤ θα επανέλθει ως επίσημος δανειστής της Ελλάδας έστω και εν αναμονή αφού και πάλι η εκταμίευση των 1,6 δις ευρώ που έχει δεσμεύσει για την Ελλάδα θα εκταμιευτούν όταν υπάρχει σαφής και ικανοποιητική λύση για το χρέος.

Θα έχει ωστόσο πιο αποφασιστική παρέμβαση και στις μεταρρυθμίσεις του προγράμματος αλλά και στην εφαρμογή μέτρων και αντίμετρων την διετία 2019-2020.

Την ίδια ώρα η Γερμανία η οποία όπως αποδείχθηκε όλα τα χρόνια «κινεί τα νήματα» στο Eurogroup κατάφερε να αναβάλει την συζήτηση για την ελάφρυνση του χρέους με κάποιες πρόσθετες δεσμεύσεις κατά την επίσημη έναρξη της τρίτης αξιολόγησης θα ασχολείται με το σχηματισμό μιας νέας Κυβέρνησης με Καγκελάριο την κ. Μέρκελ.

Σε αυτό το κλίμα το οικονομικό επιτελείο προετοιμάζεται μαζί με τα συναρμόδια υπουργεία για το πρώτο κύκλο της αξιολόγησης όχι χωρίς καθυστερήσεις. Το θέμα της αξιολόγησης και της νέας κινητικότητας στο δημόσιο έχει καθυστερήσει από την αποχή της ΑΔΕΔΥ. Η αναστοχοθέτηση των κοινωνικών επιδομάτων μετά την εφαρμογή του Κοινωνικού Επιδόματος Αλληλεγγύης είναι πολιτικά δύσκολη. Θέματα όπως η πλήρης λειτουργία των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, η ταχύτητα εφαρμογής του εξωδικαστικού μηχανισμού, η σύσταση και λειτουργία του υπερταμείου αποκρατικοποιήσεων, είναι επίσης θέματα που απασχολούν τους δανειστές αφού εκκρεμούν κάποια από την πρώτη και κάποια από δεύτερη αξιολόγησης. Όλα αυτά αναμένεται να συζητηθούν στο Euro working group της ερχόμενης Δευτέρας 4 Σεπτεμβρίου. Λίγες μέρες αργότερα στις 10 -11 του μήνα στην Αθήνα θα εγκατασταθούν τα τεχνικά κλιμάκια των θεσμών που συλλέγοντας στοιχεία και περιμένοντας τους επικεφαλής των ομάδων μετά τα μέσα Οκτωβρίου.

Η Αθήνα επιμένει ότι αυτή την φορά η ολοκλήρωση της αξιολόγησης μπορεί να μην γίνει μέσα στον Οκτώβριο όπως προβλέπει το επίσημο πρόγραμμα, αλλά σίγουρα, μπορεί να επιτευχθεί πριν το τέλος του χρόνου, ολοκληρώνοντας τα 90 από τα 113 προαπαιτούμενα. « Πρέπει να είμαστε συντονισμένοι μεταξύ μας και να μην έχουμε καθυστέρηση με δική μας ευθύνη» τόνιζε Κυβερνητικό στέλεχος με γνώση της διαπραγμάτευσης.

Στο καλό σενάριο με το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης θα έχουμε άλλη μια από τις αρχές του 2018 και μια τελευταία σούπερ αξιολόγηση τον επόμενο Αύγουστο που θα μας βγάλουν από το πρόγραμμα.

Αν όλα κυλήσουν ομαλά η Ελλάδα θα βγεί από το μνημόνιο με ένα απόθεμα ρευστότητα περίπου 20 δις. Από αυτά τα 9 δις ευρώ έχoυν προγραμματιστεί να δοθούν από το δάνειο του ESM και άλλα περίπου 10 δις ευρώ θα συγκεντρωθούν από τις τρείς εκδόσεις ομολόγων που θα γίνουν μέχρι τότε. Με την ρευστότητα αυτή εκτιμάται ότι μπορούμε να βγούμε από το καθεστώς των μνημονίων χωρίς να χρειαστεί προληπτική πιστωτική γραμμή από την Ευρώπη.

Τι μπορεί να πάει στραβά

Oι ανησυχίες που υπάρχουν εντοπίζονται για άλλη μια φορά στην στάση του ΔΝΤ. Θέλοντας να επιβάλλει το ρόλο του μπορεί να επιμείνει στις νέες απαιτήσεις του για ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών με ένα ποσό μεγαλύτερο των 10 δις ευρώ με παράλληλη αξιολόγηση του ενεργητικού των τραπεζών (Asset Quality Review) που θα φέρει νέο κύμα αβεβαιότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Το χειρότερο θα είναι αν επιμείνει στην μη επίτευξη του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018 που μπορεί να φέρει την περικοπή του αφορολόγητου από το 2020 στο 2019 μαζί με τις περικοπές των συντάξεων και να αναβάλλει την εφαρμογή των αντίμετρων.

Ωστόσο, το βασικό αίτημα του Ταμείου για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την στάση της Γερμανίας τους επόμενους μήνες μετά τις εκλογές μια συνέχιση της αναβλητικότητας για το χρέος θα συμβαδίσει με την πίεση προς την Ελλάδα για αυστηρή εφαρμογή του προγράμματος.

Την στάση του Ταμείου θα την αναλύσει διεξοδικά στην Ελληνική Κυβέρνηση η επικεφαλής του Οργανισμού κ Κριστίν Λαγκάρντ κατά την επίσκεψη της στην Αθήνα μετά τις γερμανικές εκλογές προς τα τέλη Σεπτεμβρίου.

Οι θέσεις Γερμανίας και ΔΝΤ για το ελληνικό πρόγραμμα θα ξεκαθαριστούν κατά την ετήσια σύνοδο του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας από τις 13 έως τις 15 Οκτωβρίου στην Ουάσιγκτον.

Οι δύο αυτοί σταθμοί θα καθορίσουν και την πορεία τω διαπραγματεύσεων της τρίτης αξιολόγησης που θα ξεκινήσει αμέσως μετά με την κάθοδο στην Αθήνα των ομάδων των δανειστών από τις 16 μέχρι και τις 18 Οκτωβρίου.