“Ξυπνά” η απειλή για τα “δίδυμα ελλείμματα” – Νέο έτος με υψηλά ρίσκα

Αστερίσκους και σημεία που γεννούν κινδύνους καταγράφει στην Έκθεσή του για το Τρίτο Τρίμηνο του 2022 το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή. Όπως ανέφερε ο επικεφαλής του Γραφείου Φραγκίσκος Κουτεντάκης κατά τη σχετική ενημέρωση των δημοσιογράφων “οι κίνδυνοι για την εγχώρια οικονομία για το 2023 παραμένουν αυξημένοι και κατά κύριο λόγο σχετίζονται με τις γεωπολιτικές εξελίξεις, την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση” αναφέρει στην ο επικεφαλής του Γραφείου.

Όπως τονίζεται, “οι σημαντικότεροι κίνδυνοι προέρχονται από τον πληθωρισμό και την αύξηση των επιτοκίων. Ο πληθωρισμός μειώνει το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, ενώ τα υψηλά επιτόκια περιορίζουν τη ρευστότητα και επιβαρύνουν το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, δημόσιου και ιδιωτικού.”

Επιστροφή των «δίδυμων» ελλειμμάτων

Με βάση την Έκθεση, μια απειλή που οδήγησε στο παρελθόν, στην περιπέτεια των μνημονίων “ξυπνά”. Ο λόγος για το δημοσιονομικό και το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, που ουσιαστικά παραπέμπουν σε μια οικονομία με χαμηλή ανταγωνιστικότητα, που δεν καλύπτει τις βασικές ανάγκες δαπανών. Όπως τονίζεται από το Γραφείο, “η επιδείνωση του εξωτερικού τομέα, σε συνδυασμό με τη δημοσιονομική επιβάρυνση της πανδημίας, σηματοδοτεί την επιστροφή των λεγόμενων «δίδυμων» ελλειμμάτων της ελληνικής οικονομίας, δηλαδή του δημοσιονομικού ελλείμματος και του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Ενώ το πρώτο είναι σε τροχιά εξισορρόπησης, αυτό δεν έχει προκαλέσει και εξισορρόπηση του δεύτερου, όπως θα συνέβαινε θεωρητικά. Χρειάζεται επομένως προσοχή στον εξωτερικό τομέα της οικονομίας προκειμένου να μην εξελιχθεί σε σοβαρή μακροοικονομική ανισορροπία.”

Αναλυτικά, τονίζεται, ότι “σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, για τη περίοδο Ιανουάριος-Σεπτέμβριος 2022, το έλλειμμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών επιδεινώθηκε κατά 4,7 δις ευρώ σε σχέση με το 2021. Συγκεκριμένα, το έλλειμμα 6,1 δις ευρώ του 2021 αυξήθηκε σε 10,85 δις ευρώ. Η αύξηση του ελλείμματος οφείλεται κυρίως στην αύξηση των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά 42,0% (έναντι αύξησης 32,0% το 2021) και των πληρωμών πρωτογενών και δευτερογενών εισοδημάτων κατά 21,1% (έναντι μείωσης 6,5% το 2021). Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 42,1% (έναντι αύξησης 40,3% το 2021) και οι εισπράξεις πρωτογενών και δευτερογενών εισοδημάτων αυξήθηκαν κατά 0,6% (έναντι αύξησης 14,0% το 2021). Όσον αφορά τις ταξιδιωτικές εισπράξεις, αυτές αυξήθηκαν κατά 6,9 δις ευρώ την προαναφερθείσα περίοδο του 2022 σε σχέση με το 2021 (αύξηση 78,3%). Η αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων οφείλεται στην άνοδο της εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης κατά 103,9%, καθώς και στη μείωση της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι κατά 13,1%.

Ειδικά για τον μήνα Σεπτέμβριο του 2022, το έλλειμμα αυξήθηκε κατά 515 εκατ. ευρώ, εξέλιξη που οφείλεται κυρίως στην επιδείνωση του ισοζυγίου αγαθών (αύξηση ελλείμματος κατά 1,4 δις ευρώ), ενώ θετική συμβολή είχαν τα υπόλοιπα ισοζύγια. Συγκεκριμένα, το ισοζύγιο υπηρεσιών (αύξηση πλεονάσματος κατά 652 εκατ. ευρώ), το ισοζύγιο πρωτογενών εισοδημάτων (αύξηση πλεονάσματος κατά 203 εκατ. ευρώ) και το ισοζύγιο δευτερογενών εισοδημάτων (μείωση ελλείμματος κατά 28 εκατ. ευρώ).

Η φάση «ομαλής προσγείωσης»

Σύμφωνα με την Έκθεση, “η ελληνική οικονομία μπαίνει σε φάση «ομαλής προσγείωσης» και αναμένουμε σημαντική επιβράδυνση της μεγέθυνσης τους επόμενους μήνες, εξαιτίας της αρνητικής επίδρασης του πληθωρισμού στο πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα και την κατανάλωση, της υποχώρησης της οικονομικής δραστηριότητας στους κύριους εμπορικούς εταίρους, την άνοδο των επιτοκίων δανεισμού και την προβλεπόμενη άρση των περισσότερων δημοσιονομικών μέτρων στήριξης.”

Όπως σημειώνεται, “οι αυξήσεις των επιτοκίων έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο ρυθμό μεγέθυνσης. Ο τραπεζικός δανεισμός καθίσταται ακριβότερος περιορίζοντας τη ρευστότητα των επιχειρήσεων αλλά και επιβαρύνοντας την εξυπηρέτηση του χρέους, δημόσιου και ιδιωτικού. Αξίζει να επαναλάβουμε ότι ο δημοσιονομικός κίνδυνος των αυξημένων επιτοκίων δεν είναι βραχυπρόθεσμος, αφενός γιατί το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού δημόσιου χρέους είναι σε σταθερά επιτόκια και αφετέρου γιατί ακόμα και τα τρέχοντα επιτόκια παραμένουν αρκετά χαμηλότερα από τον πληθωρισμό, περιορίζοντας τον λόγο δημόσιου χρέους/ΑΕΠ. Μεσοπρόθεσμα ωστόσο, αν τα επιτόκια ξεπεράσουν το άθροισμα πληθωρισμού και πραγματικής μεγέθυνσης (ονομαστική μεγέθυνση) τότε θα κινηθεί αυξητικά ο λόγος δημόσιου χρέους/ΑΕΠ, απαιτώντας υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα για να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητά του.”

Πολιτική και οικονομία

Αξίζει, παράλληλα, να σημειωθεί, ότι το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, έλος, εστιάζει και πάλι στον πολιτικό κίνδυνο που κατέγραψε και στην Έκθεση του προηγούμενου τριμήνου. “Στις αβεβαιότητες για τον σχηματισμό σταθερής κυβέρνησης στις επερχόμενες εκλογές πρέπει να προστεθεί η όξυνση της πολιτικής πόλωσης. Από την πλευρά μας, οφείλουμε να επισημάνουμε τη σημασία των θεσμών στην οικονομική ανάπτυξη. Ειδικότερα, η αποτελεσματική λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών παρέχει προστασία και αποτελεί μοχλό ενίσχυσης της εύρυθμης λειτουργίας της οικονομίας.

Ο κοινοβουλευτικός έλεγχος, η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και η ελευθερία του Τύπου παρέχουν τις θεσμικές εγγυήσεις για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας ώστε να συνεχίζεται απρόσκοπτα η οικονομική δραστηριότητα, τη δικαιότερη αναδιανομή του εισοδήματος ώστε να διασφαλίζεται η πολιτική ομαλότητα και τη διαφάνεια και λογοδοσία στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος ώστε να επιτυγχάνεται η δημοσιονομική σταθερότητα. Το πολιτικό σύστημα θα πρέπει να έχει συνεχή στόχο την συστηματική ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών ώστε να αποφευχθεί ενδεχόμενη υποβάθμιση της ποιότητας διακυβέρνησης και της εμπιστοσύνης στο κράτος δικαίου, κάτι που θα επέφερε αρνητικές οικονομικές συνέπειες μακροχρόνια” τονίζει η Έκθεση.

Διαθέσιμο εισόδημα

Τέλος σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα, όπως φαίνεται η αύξησή του δεν αρκεί για να καλύψει το ράλι των τιμών, που είναι μεσοσταθμικά με βάση τον πληθωρισμό στο 10%, αλλά σε πολλές περιπτώσεις βασικών αγαθών, κινείται σε πολύ υψηλότερα επίπεδα.

“Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τους τριμηνιαίους μη χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς θεσμικών τομέων (για το δεύτερο τρίμηνο του 2022), το διαθέσιμο εισόδημα του τομέα των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά (ΜΚΙΕΝ) (S.1M) αυξήθηκε κατά 1,7% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, από 32,45 δις ευρώ σε 32,98 δις ευρώ” αναφέρει η Έκθεση.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις