ΕΚΠΑ: “Απόλυτη προτεραιότητα η ενίσχυση του δημοσίου Πανεπιστημίου”

Την επιτακτική ανάγκη να ενισχυθούν τα δημόσια πανεπιστήμια της χώρας μας επισημαίνει η Σύγκλητος του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), με ανακοίνωσή της η Σύγκλητος του πανεπιστημίου, ύστερα από συνέλευσή της για το νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας, “Ενίσχυση Δημόσιου Πανεπιστημίου – Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων”.

“Το δημόσιο Πανεπιστήμιο αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί την ατμομηχανή της εκπαίδευσης στη χώρας μας, ταυτόχρονα δε λειτουργεί και ως η επιστημονική ραχοκοκαλιά της, παράγοντας νέα γνώση και καινοτομία που έχουν συμβάλει σε σημαντικό βαθμό στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας. Σήμερα η ενίσχυση του δημοσίου Πανεπιστημίου, με βάση τις προτάσεις τις οποίες από καιρό έχει διατυπώσει η πανεπιστημιακή κοινότητα, αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα“, αναφέρει χαρακτηριστικά.

Παράλληλα, διατυπώνει σοβαρές ανησυχίες επί των ρυθμίσεων που προβλέπονται στο εν λόγω νομοσχέδιο για τα ιδιωτικά ΑΕΙ ενώ παραθέτει αναλυτικά τις παρατηρήσεις της επί του σχεδίου νόμου.

Συγκεκριμένα, όπως τονίζεται στην ανακοίνωση, “η Σύγκλητος παρατηρεί ότι στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο όσον αφορά στην ίδρυση ΝΠΠΕ, απουσιάζει πλήρως η πρόβλεψη ότι μετά την ίδρυση παραρτημάτων ξένων Πανεπιστημίων ως ΝΠΠΕ, τα Κολέγια παύουν να λειτουργούν ως παραρτήματα και δεν χορηγούν επαγγελματικά δικαιώματα αντίστοιχα των δημοσίων και μη κρατικών ΑΕΙ [..,] απουσιάζει η πρόβλεψη για την Φοιτητική Μέριμνα [..] και δεν γίνεται ξεκάθαρη αναφορά στην υποχρέωση διεξαγωγής επιστημονικής έρευνας στα ΝΠΠΕ”.

Αναλυτικά η ανακοίνωση του ΕΚΠΑ:

“Η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση τα τελευταία σαράντα χρόνια γνώρισε σημαντική ανάπτυξη τόσο σε εκπαιδευτικό όσο και σε ερευνητικό, επίπεδο. Παρά την υπερδεκαετή οικονομική κρίση και τις συνέπειές της, τα ελληνικά δημόσια Πανεπιστήμια παράγουν αξιοσημείωτο ερευνητικό έργο, ενώ οι απόφοιτοί τους διακρίνονται επιστημονικά και επαγγελματικά στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Λαμπρό παράδειγμα αποτελεί το Ε.Κ.Π.Α., το οποίο πρόσφατα κατέγραψε εντυπωσιακό άλμα ανόδου στις διεθνείς κατατάξεις και περιλαμβάνεται πλέον στα 90 καλύτερα Πανεπιστήμια του κόσμου και στα 16 καλύτερα Πανεπιστήμια της Ευρώπης. Οι επίσης πρόσφατες υπογραφείσες συνεργασίες με κορυφαία πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής αναδεικνύουν την πρωτοπορία του δημόσιου Πανεπιστημίου στην εξωστρέφεια και τις διεθνείς συνεργασίες.

Το δημόσιο Πανεπιστήμιο αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί την ατμομηχανή της εκπαίδευσης στη χώρας μας, ταυτόχρονα δε λειτουργεί και ως η επιστημονική ραχοκοκαλιά της, παράγοντας νέα γνώση και καινοτομία που έχουν συμβάλει σε σημαντικό βαθμό στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας. Σήμερα η ενίσχυση του δημοσίου Πανεπιστημίου, με βάση τις προτάσεις τις οποίες από καιρό έχει διατυπώσει η πανεπιστημιακή κοινότητα, αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα.

Είναι επιτακτική ανάγκη η επαναπροκήρυξη όλων των θέσεων προσωπικού που απώλεσε το Πανεπιστήμιο τα προηγούμενα χρόνια καθώς επίσης και η αύξηση της χρηματοδότησης με σκοπό τη βελτίωση των υποδομών για την παροχή υψηλού επιπέδου εκπαιδευτικής και ερευνητικής δραστηριότητας.

Η Πολιτεία οφείλει να εγγυάται την απρόσκοπτη λειτουργία και ανάπτυξη των δημοσίων Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την πλήρη 100% κάλυψη των πάγιων λειτουργικών αναγκών τους, ενώ η επιβράβευση των Ιδρυμάτων πρέπει να αφορά ποσοστό πέραν της πλήρους χρηματοδότησής τους.

ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΑΝΩΤΑΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ (ΜΕΡΟΣ ΄Γ)

Πολλές από τις προτεινόμενες ρυθμίσεις που αφορούν τα δημόσια Πανεπιστήμια, όπως η αναπλήρωση των αφυπηρετήσεων του προσωπικού των Πανεπιστημίων, είναι στη σωστή κατεύθυνση, παρότι οι ανάγκες των Πανεπιστημίων υπερβαίνουν κατά πολύ το επίπεδο αυτών των αναγκαίων παρεμβάσεων.

Σχετικά με τις αφυπηρετήσεις παρατηρείται ότι το σχέδιο νόμου δημιουργεί την εντύπωση ότι δεν επιτάσσεται μέχρι το 2025 η αναπλήρωση των αφυπηρετούντων. Για το λόγο αυτό, προτείνουμε να προβλεφθεί η αναπλήρωση 1:1 ρητώς και χωρίς χρονικό περιορισμό. Ταυτόχρονα δε, θεωρούμε ότι πρέπει να γίνει ρητή μνεία και για το έτος 2024, ώστε να αποτελεί αμέσως εφαρμόσιμο κανόνα και όχι απλή μελλοντική ευχή, υποκείμενη ανά πάσαν στιγμήν σε νομοθετική αναθεώρηση. Επιπροσθέτως, θα πρέπει να υπάρξει ρητή αναφορά στο νόμο ότι οι πληρωτέες θέσεις των αφυπηρετούντων δεν θεωρούνται νέες θέσεις και για το λόγο αυτό να προστεθεί στο νόμο επιπλέον πρόβλεψη από πλευράς της πολιτείας για προκήρυξη νέων θέσεων σύμφωνα με τον υποχρεωτικό, βάσει νόμου, προγραμματισμό των Α.Ε.Ι..

Με τον τρόπο αυτό και με δεδομένη την πρόβλεψη για αναπλήρωση των θέσεων των αφυπηρετούντων, ζητούμε να παραμένουν οι πιστώσεις τους στο Α.Ε.Ι., ώστε να μπορούν να προκηρυχθούν άμεσα έτσι ώστε μετά την αποχώρηση του αφυπηρετούντος να υπάρξει ομαλή και άμεση αναπλήρωση από το διάδοχο προσωπικό.

Επιπλέον, διορθωτικές ρυθμίσεις όπως αυτές που αφορούν τη διαδικασία εκλογής οργάνων διοίκησης, είναι στην πραγματικότητα διορθώσεις θεσμικών άστοχων νομοθετικών πρωτοβουλιών του Υπουργείου Παιδείας κατά τα προηγούμενα χρόνια που οδήγησαν σε αδιέξοδα και επέτειναν τα προβλήματα.

Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι ορισμένες ρυθμίσεις χρήζουν επανεξέτασης (όπως η δυνατότητα να εκλεγεί Πρόεδρος από συναφές Τμήμα) ή μερικής τροποποίησης (όπως η αντιπροσωπευτική εκπροσώπηση των Σχολών στην Επιτροπή Ερευνών του ΕΛΚΕ).

ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (ΜΕΡΟΣ ΄Δ)

Σχετικά με την ίδρυση Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΔ) η Σύγκλητος θεωρεί ότι για να συζητηθούν τέτοιες μεγάλες μεταρρυθμίσεις στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, η συνταγματική αναθεώρηση είναι η θεσμικά προτιμητέα διαδικασία, η οποία εξασφαλίζει πλήρως την ασφάλεια δικαίου.

Το δημόσιο Πανεπιστήμιο που πρωτοπορεί και διακρίνεται διεθνώς απονέμει πτυχία με κύρος στους φοιτητές του και δεν φοβάται κανένα ανταγωνισμό.

Ωστόσο, στη μετά – λυκειακή και Τριτοβάθμια Εκπαίδευση έχει δημιουργηθεί ένα άναρχο τοπίο. Κολέγια, που λειτουργούν ως παραρτήματα Πανεπιστημίων, προσφέρουν πτυχία με επαγγελματική κατοχύρωση, αντίστοιχη των Δημοσίων ΑΕΙ. Η Πολιτεία, αν και αρνείται ότι πρόκειται για ακαδημαϊκή αναγνώριση, δημιούργησε το ΑΤΕΕΝ το οποίο, δίκην ΔΟΑΤΑΠ, χρεώνει μαθήματα στους αιτούντες επαγγελματική αναγνώριση και τα Τμήματα υποχρεούνται, επ’ απειλή διοικητικών και ποινικών κυρώσεων, να εξετάζουν τους υποψηφίους, νομιμοποιώντας μια έμμεση ακαδημαϊκή αναγνώριση των προσόντων τους.

Η κανονικοποίηση του τοπίου αυτού πρέπει να είναι ζητούμενο της ακαδημαϊκής κοινότητας και όχι μόνο. Η όποια λύση, όμως, προκριθεί δεν θα πρέπει να λειτουργεί υπονομευτικά προς τη δημόσια εκπαίδευση και το δημόσιο συμφέρον.

Όλη η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση της χώρας μας θα πρέπει να υπόκειται στο ίδιο νομικό πλαίσιο και να υπακούει στους ίδιους νομικούς και ακαδημαϊκούς κανόνες. Σε όλα τα Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης θα πρέπει να τηρούνται οι ίδιοι όροι επιλογής των φοιτητών (καθορισμός από την Πολιτεία των όσων έχουν δικαίωμα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση), διοίκησης των Ιδρυμάτων και πρόσληψης, μονιμοποίησης και εξέλιξης των διδασκόντων.

Υποστηρίζουμε την προσπάθεια κανονικοποίησης του άναρχου τοπίου της μετα – λυκειακής εκπαίδευσης που θα οδηγήσει σε αξιολόγηση και βελτίωση της ήδη παρεχόμενης μη κρατικής Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ωστόσο, εκφράζονται επιφυλάξεις για το εάν τα ΝΠΠΕ θα ενισχύσουν ποιοτικά τον ακαδημαϊκό χάρτη της πατρίδας μας. Είναι απαραίτητο να διασφαλιστούν αυστηρά ακαδημαϊκά κριτήρια ώστε τα ΝΠΠΕ να προσφέρουν πτυχία με πραγματικό αντίκρισμα που δεν θα υπονομεύουν το μέλλον των φοιτητών τους.

Ειδικότερα, η Σύγκλητος παρατηρεί ότι στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο όσον αφορά στην ίδρυση ΝΠΠΕ:

• Απουσιάζει πλήρως η πρόβλεψη ότι μετά την ίδρυση παραρτημάτων ξένων Πανεπιστημίων ως ΝΠΠΕ, τα Κολέγια παύουν να λειτουργούν ως παραρτήματα και δεν χορηγούν επαγγελματικά δικαιώματα αντίστοιχα των δημοσίων και μη κρατικών ΑΕΙ. Οφείλει ρητά το νομοσχέδιο να αναφέρει ότι τα Κολέγια, που δεν είναι ΝΠΠΕ, δεν παρέχουν σπουδές πανεπιστημιακού επιπέδου και ως εκ τούτου δεν αναγνωρίζονται επαγγελματικά δικαιώματα στους αποφοίτους τους (για επαγγέλματα που χρήζουν πτυχίου ανώτατης εκπαίδευσης).
• Η ΕΒΕ του επιστημονικού πεδίου, την οποία προβλέπει το νομοσχέδιο, έχει πολύ μεγάλη διαφορά από την βάση εισαγωγής σε Σχολές υψηλής ζήτησης (στην Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α. η βάση εισαγωγής είναι 19.000 μόρια ενώ η ΕΒΕ για τα ΝΠΠΕ είναι μόλις 10.000 μόρια). Το σχέδιο νόμου οφείλει να διασφαλίζει την ισονομία πρόσβασης και την αίσθηση δικαίου όλων των υποψηφίων.
• Η πρόβλεψη για μόνιμο διορισμό τριάντα (30) μελών ΔΕΠ ανά Σχολή θα πρέπει να συσχετιστεί με τον αριθμό εισακτέων και τα Προγράμματα Σπουδών που θα προσφέρονται. Η αναλογία φοιτητών – μόνιμων Καθηγητών θα πρέπει να είναι σύμφωνη τουλάχιστον με τον μέσο όρο της αναλογίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή στην αντίστοιχη Σχολή του δημόσιου Πανεπιστημίου. Το ίδιο θα πρέπει να ισχύει και για τις υπόλοιπες κατηγορίες του προσωπικού του Παραρτήματος.
• Δεν υπάρχει πρόβλεψη για τον τρόπο επιλογής, εκλογής, διορισμού, εξέλιξης των διδασκόντων. Είναι αναγκαίο να θεσπίσει η Πολιτεία ακαδημαϊκά κριτήρια, αντίστοιχα με τα ισχύοντα στα δημόσια Ιδρύματα. Σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα είναι αδιανόητη η εφαρμογή διαφορετικών κανόνων ανάλογα με τη χώρα – έδρα του μητρικού Ιδρύματος. Θα δημιουργηθεί ένα άναρχο τοπίο, το οποίο δεν θα μπορεί να κανονικοποιηθεί και να αξιολογηθεί συστηματικά. Επιπροσθέτως, θα πρέπει να προβλεφθούν κοινά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης σε όλα τα Α.Ε.Ι., δημόσια και μη κρατικά.
• Απουσιάζει η πρόβλεψη για την Φοιτητική Μέριμνα. Αν και γίνεται αναφορά για κτηριακή πιστοποίηση από τον ΕΟΠΠΕΠ, δεν αναγράφονται οι κανόνες βάσει των οποίων θα πραγματοποιείται η πιστοποίηση αυτή (φοίτηση, στέγαση, σίτιση).
• Όλα τα Προγράμματα Σπουδών που προτείνονται από τα ΝΠΠΕ θα πρέπει να είναι πιστοποιημένα από την ΕΘΑΑΕ, και όχι από τα μητρικά Ιδρύματα, για λόγους ισονομίας και αίσθησης δικαίου. Εννοείται ότι οι υποχρεώσεις που έχουν τα δημόσια Α.Ε.Ι. ως προς την ΕΘΑΑΕ θα αποτελούν υποχρεώσεις και των ΝΠΠΕ. Στο νομοσχέδιο υπάρχουν διφορούμενες διατυπώσεις (όπως, πιστοποιήσεις από ΕΘΑΑΕ ή/και από μητρικά Ιδρύματα, πιστοποίηση ενός και όχι του συνόλου των Προγραμμάτων Σπουδών κλπ.) οι οποίες θα πρέπει να απαλειφθούν.
• Δεν γίνεται ξεκάθαρη αναφορά στην υποχρέωση διεξαγωγής επιστημονικής έρευνας στα ΝΠΠΕ. Παγκοσμίως βασική υποχρέωση των Α.Ε.Ι. αποτελεί η διεξαγωγή βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας και οι διδάσκοντες κρίνονται και για αυτό τους το έργο. Ωστόσο η πρόσβαση στα κονδύλια για την έρευνα αυτή θα πρέπει να δοθεί στα ΝΠΠΕ μετά τη λειτουργία όλων των Προγραμμάτων Σπουδών τους και την αξιολόγησή τους από την ΕΘΑΑΕ τουλάχιστον μετά από μία πενταετία.
• Στο νομοσχέδιο δεν γίνεται καμία αναφορά για τη διάρκεια σπουδών, για κατώτατο και ανώτατο όριο φοίτησης από τους φοιτητές (όπως ορίζεται για τα δημόσια Α.Ε.Ι.). Θα πρέπει ρητά να αναφέρεται ότι τυχόν Προγράμματα Σπουδών τριετούς φοίτησης δεν μπορούν να είναι ισοδύναμα με τα αντίστοιχα τετραετή ή πενταετή των δημοσίων Α.Ε.Ι., ούτε να προσφέρουν τα ίδια επαγγελματικά δικαιώματα.
• Είναι αναγκαίο να υπάρξουν νομικές δικλείδες ασφαλείας που θα κατοχυρώνουν τα ζωτικά εθνικά συμφέροντα της χώρας μας.

Η Σύγκλητος θεωρεί ότι η υιοθέτηση των προτάσεων της, με απόλυτη προτεραιότητα την ενίσχυση των δημόσιων Πανεπιστημίων, θα διασφαλίσει την ποιοτική ενίσχυση του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας”.