Πανελλήνιες 2024: Καζαντζάκης, Παλαμάς και Ηλέκτρα Χατζηδημητρίου στα κείμενα της έκθεσης

Οι Πανελλήνιες 2024 ξεκίνησαν την Παρασκευή (31.5) με τους υποψηφίους των ΓΕΛ να εξετάζονται στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας. Οι υποψήφιοι των ΓΕΛ κλήθηκαν να απαντήσουν σε θέματα για την αξία των ταξιδιών, ενώ εξετάστηκαν πάνω σε κείμενα της Ηλέκτρας Χατζηδημητρίου, του Νίκου Καζαντζάκη και σε ποίημα του Κωστή Παλαμά.

Το κείμενο 2 με τίτλο “ΑΝΩ ΑΙΓΥΠΤΟΣ” που επιλέχθηκε προέρχεται από την πεντάτομη σειρά ταξιδιωτικών εντυπώσεων του Νίκου Καζαντζάκη “Ταξιδεύοντας”, ενώ το ποίημα που επίσης επιλέχθηκε είναι το “Ταξίδι” του Κωστή Παλαμά του 1883.

Αξίζει να σημειωθεί πως το ποίημα του Παλαμά έχει γίνει τραγούδι από τον Σταμάτη Κραουνάκη σε ερμηνεία του Δημήτρη Μητροπάνου.

Τα ταξίδια του Καζαντζάκη

Η σειρά “Ταξιδεύοντας” του Καζαντζάκη αποτελείται από τα βιβλία Ταξιδεύοντας: Ισπανία, Ταξιδεύοντας: Ιαπωνία – Κίνα, Ταξιδεύοντας: Αγγλία, Ταξιδεύοντας: Ιταλία – Αίγυπτος – Σινά – Ιερουσαλήμ – Κύπρος – Ο Μοριάς και Ταξιδεύοντας: Ρουσία. Ο συγγραφέας είχε αναφέρει πως το ταξίδι και η συγγραφή ήταν οι δύο μεγαλύτερες απολαύσεις της ζωής του.
Στη ζωή του ταξίδεψε πολύ ως απεσταλμένος εφημερίδων και ως ανταποκριτής, ικανοποιούσε το πάθος του.

Μέχρι το 1933 είχε επισκεφθεί τρεις φορές τη Σοβιετική Ένωση και δύο φορές την Ισπανία. Ταξίδεψε σε Ιταλία, Κύπρο, Παλαιστίνη, Αίγυπτο, Σινά, μεταξύ άλλων, καταγράφοντας διαρκώς. Με τα ταξίδια μπόρεσε να αντέξει τον θάνατο των γονιών του ενώ κατά τη διάρκειά τους έγραφε σενάρια, ποίηση, δραματικά έργα, μυθιστορήματα στα γαλλικά, δημιούργησε εγκυκλοπαιδικά και γλωσσικά λεξικά και σχολικά βιβλία, αρθρογράφησε σε ελληνικές και ρωσικές εφημερίδες, μετέφρασε σημαντικά λογοτεχνικά κείμενα αλλά και παιδικά αναγνώσματα.

Όπως αναφέρεται ενδεικτικά στην ιστοσελίδα του μουσείου Καζαντζάκη: “Το ίδιο το ταξίδι είναι μια διαδικασία που, δείχνοντάς του διαφορετικούς τόπους και ανθρώπους, τον οδηγεί στην αυτογνωσία, στην υπέρβαση του εγωισμού, στην υιοθέτηση μιας οικουμενικής προοπτικής. Στις χώρες που επισκέπτεται, πηγαίνει παντού και βλέπει τα πάντα: πόλεις, χωριά, εξοχές, μουσεία, σημαίνουσες προσωπικότητες και καθημερινούς ανθρώπους. Η ικανότητά του να συντονίζεται με την ιδιαίτερη, συχνά μυστική, ψυχή του τόπου, αποτυπώνεται εξαιρετικά στις σελίδες των ταξιδιωτικών του έργων, που θεωρούνται τα κορυφαία της ελληνικής ταξιδιωτικής λογοτεχνίας”.

Πανελλήνιες 2024: Το ποίημα του Κωστή Παλαμά που “έπεσε” στις εξετάσεις

Το ταξίδι

Μου σφίγγει ο καημός, σα θηλιά το λαιμό

και μες στην καρδιά με δαγκώνει σα φίδι.

Παράξενο θέλω ν’ αρχίσω ταξίδι,

χωρίς, μα χωρίς τελειωμό.

Το δρόμο μ’ αργά να τραβώ, να τραβώ,

αλλά πουθενά και ποτέ να μη στέκω,

ψυχή να μη βρίσκω, ή πάντα να μπλέκω

με κόσμο τυφλό και βουβό.

Να νιώθω τριγύρω πλατιά ερημιά,

κλεισμένα τα σπίτια, τα τζάκια σβησμένα,

ψηλά να μη φέγγει αστέρι κανένα,

και κάτου γυναίκα καμιά.

Ε! ίσως σε τέτοιο ταξίδι αν βρεθώ,

ατέλειωτο, έρμο, σ’ αγνώριστη χώρα,

δε θα ’χω περίσσια λαχτάρα σαν τώρα,

Αγάπη, από σε να χαθώ!

Το ποίημα γράφτηκε τον Απρίλιο του 1883 και βρίσκεται στη συλλογή: “Τα 100 καλύτερα ελληνικά ποιήματα” (εκδ. Γλάρος). Η μελοποίηση βρίσκεται στον δίσκο “Εδώ είμαστε” του 2011.

 

Από το 2016 το κείμενο της Ηλέκτρας Χατζηδημητρίου που έπεσε στην Έκθεση

Το πρώτο κείμενο που είχαν στη διάθεσή τους οι εξεταζόμενοι ήταν ένα κείμενο της Ηλέκτρας Χατζηδημητρίου που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 2016 στην ιστοσελίδα inzone.gr με τίτλο “Η αξία του ταξιδεύειν”.

Το άρθρο αναφέρεται στην αξία των ταξιδιών και το θετικό αποτέλεσμα που έχουν στην ψυχολογία του ανθρώπου. Σημειώνεται πως η Ηλέκτρα Χατζηδημητρίου είναι Κλινική Νευροψυχολόγος και ενίοτε αρθρογραφεί πάνω σε ψυχολογικά και κοινωνικά ζητήματα.

Εν κατακλείδι οι υποψήφιοι κλήθηκαν να γράψουν ένα άρθρο 350-400 λέξεων, που θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου τους σχετικά με τους τρόπους που επιλέγουν, για να αναζητήσουν την προσωπική τους ηρεμία και ισορροπία.

Πώς σχολιάζει η ΟΕΦΕ τα θέματα

Η Ομοσπονδία Εκπαιδευτικών Φροντιστών Ελλάδος (ΟΕΦΕ) σχολιάζει τα θέματα που «έπεσαν» στα σημερινά μαθήματα που εξετάστηκαν οι υποψήφιοι των Πανελληνίων 2024 (ΓΕΛ): Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία.

“Οι μαθητές του Γενικού Λυκείου στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας κλήθηκαν να απαντήσουν θέματα αναφορικά με το ταξίδι και τους τρόπους που συντελούν στην προσωπική ηρεμία κι ισορροπία, τα οποία αντλούνται από τις θεματικές ενότητες του τουρισμού και της ψυχαγωγίας.

Αναλυτικότερα, δόθηκαν τρία κείμενα. Το πρώτο αντλήθηκε από το διαδίκτυο.

Το δεύτερο από το έργο «Ταξιδεύοντας» του Ν. Καζαντζάκη, ενώ το τρίτο είναι το ποίημα «Το ταξίδι» του Κ. Παλαμά.

Τα θέματα Α και Β αποτελούν τυπικά ερωτήματα. Στο θέμα Γ ζητήθηκε, όπως είθισται, η προσωπική ανταπόκριση των μαθητών. Στο θέμα Δ -το οποίο παρουσιάζει ενδιαφέρον- οι υποψήφιοι κλήθηκαν να συντάξουν άρθρο για την ιστοσελίδα του σχολείου τους, στο οποίο αφενός πρέπει να διατυπώσουν τη συμφωνία ή τη διαφωνία τους με τη θέση της συντάκτριας για τα ταξίδια ως «τρόπο ψυχικής εκτόνωσης και αναζωογόνησης του κάθε ανθρώπου» κι αφετέρου να καταγράψουν τρόπους που οι ίδιοι επιλέγουν για την προσωπική
τους ηρεμία και ισορροπία.

Συνολικά, τα θέματα δεν παρουσιάζουν δυσκολίες για τον μαθητή που έχει προετοιμαστεί στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας και στα τρία χρόνια του Λυκείου και είναι σε θέση να διατυπώνει την προσωπική του άποψη”.

Το πρόγραμμα των ΓΕΛ στις Πανελλήνιες 2024

Στη συνέχεια, οι υποψήφιοι από τα ΓΕΛ της χώρας θα εξεταστούν την Τρίτη 4 Ιουνίου στα Αρχαία Ελληνικά (Ομάδα Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών), στα Μαθηματικά (Ο.Π. Θετικών Σπουδών και Σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής) και στη Βιολογία (Ο.Π. Σπουδών Υγείας).

Την Πέμπτη 6 Ιουνίου, οι υποψήφιοι θα εξεταστούν στα Λατινικά (Ο.Π. Ανθρωπιστικών Σπουδών), τη Χημεία (Ο.Π. Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας) και την Πληροφορική (Ο.Π. Σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής).

Θα μεσολαβήσει ένα κενό, λόγω της διεξαγωγής των Ευρωπαϊκών Εκλογών στις 9 Ιουνίου και έτσι οι Πανελλήνιες θα ολοκληρωθούν την Τετάρτη 12 Ιουνίου, με τα μαθήματα: Ιστορία (Ο.Π. Ανθρωπιστικών Σπουδών), Φυσική (Ο.Π. Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας), Οικονομία (Ο.Π. Σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής).