Συνήγορος του Παιδιού για ιδιωτικά σχολεία: Απομάκρυνση λόγω χαμηλής επίδοσης απαγορεύεται

Επιστολή-“βόμβα” έχει αποστείλει, ήδη από τον Ιούλιο, στο Υπουργείο Παιδείας η Συνήγορος του Παιδιού για το φλέγον, όπως εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια, θέμα της άρνησης πολλών ιδιωτικών σχολείων να επιτρέπουν τη φοίτηση είτε ΑΜΕΑ μαθητές είτε με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Στην εν λόγω επιστολή, που έχει ημερομηνία την 26η Ιουλίου του τρέχοντος και αριθμό πρωτοκόλλου (όπως θα δείτε και παρακάτω) 337845/35911/2023, η Συνήγορος, Θεώνη Κουφονικολάκου ξεκαθαρίζει ρητά ότι έχει ως στόχο την οριστική επίλυση του θέματος αφού προηγηθεί η εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας.

Το NEWS 24/7 με σειρά δημοσιευμάτων κατά τον τελευταίο χρόνο είχε αναδείξει το πρόβλημα. Τελευταίο ρεπορτάζ εξ αυτών ήταν αυτό σύμφωνα με το οποίο ιδιωτικό σχολείο υποχρεώθηκε να αποδεχθεί μαθητή που βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού μετά από προσωρινή διαταγή που εξέδωσε στις 6 Σεπτεμβρίου ελληνικό δικαστήριο (σε μία ιστορική νομική εξέλιξη).

Δεν έχουν το δικαίωμα να μην εγγράφουν μαθητές ΑΜΕΑ

Στην επιστολή της η Συνήγορος ξεκαθαρίζει ρητά και κατηγορηματικά ότι τα “ιδιωτικά σχολεία δεν μπορούν να αρνηθούν εγγραφή μαθητών λόγω της αναπηρίας ή των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών τους” και συμπληρώνει επίσης ότι “απαγορεύεται η μη επανεγγραφή ή απομάκρυνση μαθητή λόγω χαμηλής επίδοσης” αφού πρόκειται για “πρακτική, η οποία εάν λάβει χώρα, συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα με δεδομένο ότι παραβιάζεται η ειδική νομοθεσία που αφορά στα ιδιωτικά σχολεία”. Θυμηθείτε μία χαρακτηριστική περίπτωση τέτοιας πρακτικής.

Η Συνήγορος αναφέρει επιπρόσθετα ότι τα ιδιωτικά σχολεία δεν δύνανται να “κρύβονται” πίσω από τον εσωτερικό κανονισμό τους για να μην κάνουν δεκτούς μαθητές στους κόλπους τους διαπιστώνοντας ότι “μαθητές αποκλείονται από ιδιωτικά σχολεία αλλά και ξένα ιδιωτικά σχολεία που λειτουργούν στην ελληνική επικράτεια, με διάφορους άμεσους ή έμμεσους τρόπους, ή στη βάση του εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας, ή συνεχίζουν να φοιτούν χωρίς, ωστόσο, τους ίδιους όρους, προϋποθέσεις και προσαρμογές που ισχύουν για τα δημόσια σχολεία γενικής εκπαίδευσης για την κατάλληλη υποστήριξή τους στη βάση της αναπηρίας ή των ε.ε.α τους”. Στο θέμα του εσωτερικού κανονισμού αφιερώνεται ένα ξεχωριστό και μεγάλο κεφάλαιο του κανονισμού.

Ως προς τη συμμόρφωση με το Σύνταγμα της χώρας (γιατί υπάρχει και τέτοιο ζήτημα), η Συνήγορος συμπεραίνει ότι “τα ιδιωτικά σχολεία, σε σχέση με άλλες ιδιωτικές οικονομικές δραστηριότητες, προστατεύονται αυστηρότερα από την Πολιτεία ως χώροι παροχής υπηρεσιών εκπαίδευσης. Η διδασκαλία είναι ελεύθερη, ωστόσο, ούτε η ακαδημαϊκή ελευθερία ούτε η ελευθερία της διδασκαλίας απαλλάσσουν από το καθήκον της υπακοής στο Σύνταγμα και τους νόμους. Η ίδρυση και λειτουργία των ιδιωτικών σχολείων ρυθμίζονται με ειδική νομοθεσία όπως επιτάσσει το Σύνταγμα και εποπτεύονται από το κράτος λόγω του κοινωνικού αγαθού της παιδείας.

Η οικονομική δραστηριότητα ως ατομικό δικαίωμα με στόχο την εξυπηρέτηση του ιδιωτικού οικονομικού συμφέροντος είναι νόμιμη μόνο εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων πολιτών και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη, προϋποθέσεις που λαμβάνονται υπόψη αθροιστικά.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο παρ. 1 του Συντάγματος «Καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη”.

Άρα, “όπως και σε άλλες περιπτώσεις περιορισμού ατομικών δικαιωμάτων με βάση συγκεκριμένες συνταγματικές αρχές, ο περιορισμός του δικαιώματος των ιδιωτών φυσικών ή νομικών προσώπων ιδιοκτητών ιδιωτικών σχολείων, για ατομική οικονομική ανάπτυξη, με τις νομοθετικές διατάξεις που τροποποίησαν το νόμο για τα ιδιωτικά σχολεία γενικής εκπαίδευσης ν. 682/1977 υπό το πρίσμα της θεμελιώδους ελευθερίας της παιδείας, του κοινωνικού αγαθού της εκπαίδευσης, των δικαιωμάτων του παιδιού και των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες τα οποία κατοχυρώνονται σε διατάξεις υπερνομοθετικής ισχύος των ν.2101/1992 ΦΕΚ Α΄192 «Κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού»30 (ΔΣΔΠ) και ν.4074/2012 ΦΕΚ Α΄88 «Κύρωση της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες και Προαιρετικό Πρωτόκολλο θεωρείται ανεκτός”. Με λίγα λόγια: Το κυνήγι του κέρδους έχει και (συνταγματικά) όρια.

Την ίδια ώρα με την επιστολή γίνεται σαφές στο Υπουργείο Παιδείας ότι η “Διεθνής Επιτροπή των Δικαιωμάτων του Παιδιού παρακολουθεί την εφαρμογή της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού σε κάθε κράτος -μέλος, υποστηρίζει σθεναρά ότι, παράλληλα με τη θεωρητική εκπαίδευση όλων των παιδιών σε ανθρώπινα δικαιώματα στο σχολείο, υφίσταται δικαίωμα των παιδιών τυπικής ανάπτυξης σε βιωματική εμπειρία από μικρή ηλικία και συνύπαρξη με συνομηλίκους τους με αναπηρίες ώστε, ως εν δυνάμει ενήλικοι, να έχουν αποδεχτεί τη διαφορετικότητα και την ανθρώπινη ποικιλομορφία πριν την ενηλικίωση τους συμβάλλοντας στη δημιουργία μίας συμπεριληπτικής κοινωνίας.

Συνεπώς, είναι εξαιρετικά σημαντικό για όλους τους μαθητές/τριες των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων να γνωρίζουν ότι δεν αποκλείονται ούτε αποπέμπονται άνθρωποι από ένα κοινωνικό περιβάλλον επειδή έχουν εξειδικευμένες ανάγκες ή μία αναπηρία εκ γενετής ή επίκτητη”.

Πολύ συγκεκριμένα συμπεράσματα και προτάσεις

Στα συμπεράσματά της η επιστολή δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας. Μερικά από αυτά:

• μη επανεγγραφή ή απομάκρυνση μαθητή λόγω χαμηλής επίδοσης απαγορεύεται.
• η παράβαση των διατάξεων του νόμου 682/1977, με πράξη ή παράλειψη, εκ μέρους των νομίμων εκπροσώπων, των ιδιοκτητών, των διευθυντών και του διδακτικού προσωπικού, καθενός στον τομέα αρμοδιότητάς του, επισύρουν κυρώσεις.
• η παράβαση, ιδίως, της διάταξης για την εγγραφή, τη φοίτηση και τις εξετάσεις των μαθητών με αναπηρία ή/και ε.ε.α, συγκαταλέγεται μεταξύ αυτών που συνιστούν πειθαρχικό αδίκημα επισύροντας συγκεκριμένες πειθαρχικές κυρώσεις, όπως σημαντικό πρόστιμο και προσωρινή ή οριστική άρση της άδειας λειτουργίας του ιδιωτικού σχολείου.
• η άρνηση εγγραφής και η αποπομπή μαθητών/τριών με αναπηρία ή/και ε.ε.α από ιδιωτικά σχολεία ή η μη υποστήριξη τους με ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων που ισχύουν για τα δημόσια σχολεία γενικής εκπαίδευσης και με τους ίδιους όρους,προϋποθέσεις και προσαρμογές συνιστούν παραβίαση των διατάξεων της νομοθεσίας για την ιδιωτική εκπαίδευση καθώς και της νομοθεσίας υπερνομοθετικής ισχύος για τα δικαιώματα των παιδιών με αναπηρίες

Οι προτάσεις της Συνηγόρου προς το Υπουργείο είναι επίσης απολύτως συγκεκριμένες

• Πρέπει να υιοθετηθεί και να εφαρμόζεται πλήρως η ισχύουσα νομοθεσία.
• Πρέπει να να εκλείψουν παρόμοια περιστατικά και αμφίβολες πρακτικές ή εσωτερικοί κανονισμοί λειτουργίας ιδιωτικών σχολείων τα οποία υποκρύπτουν αποκλεισμό και διάκριση των παιδιών με αναπηρίες ή / και ε.ε.α από την ιδιωτική εκπαίδευση.
• Πρέπει να να εκδοθεί και να προωθηθεί ηλεκτρονικά υπενθυμιστική εγκύκλιος προς όλα τα ιδιωτικά σχολεία και τις αρμόδιες για την εποπτεία τους διευθύνσεις εκπαίδευσης με την ίδια εγκύκλιο να ζητηθεί αναθεώρηση και να γίνει επανέλεγχος των κανονισμών εσωτερικής λειτουργίας των ιδιωτικών σχολείων σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

Η επιστολή, προσώρας, δεν έχει απαντηθεί από το Υπουργείο Παιδείας. Ωστόσο, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, αυτό αναμένεται να γίνει σύντομα. Περιμένουμε, άρα, να διαπιστώσουμε πως ακριβώς και με ποια νομικά ερείσματα θα αποκριθεί το Υπουργείο.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις