Τηλεκπαίδευση: Τα προσφυγόπουλα είναι μαθητές ενός κατώτερου Θεού

“Οι ανήλικοι πολίτες τρίτων χωρών ή ανιθαγενείς κατά την παραμονή τους στη χώρα έχουν πρόσβαση στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, υπό προϋποθέσεις ανάλογες με αυτές που ισχύουν για τους Έλληνες πολίτες και με διευκολύνσεις ως προς την εγγραφή σε περίπτωση δυσχερειών υποβολής των απαιτούμενων δικαιολογητικών, και για όσο χρονικό διάστημα δεν εκτελείται μέτρο απομάκρυνσης που εκκρεμεί κατά των ιδίων ή των γονέων τους”.

To παραπάνω είναι χωρίο από το άρθρο 13 του νόμου 4540 του 2018 με το οποίο η ελληνική νομοθεσία επιχειρεί την προσαρμογή της προς τις διατάξεις της Οδηγίας 2013/33/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 2013, σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία.

Όπως μπορείτε να διαβάσετε και εσείς, η ελληνική πολιτεία ΥΠΟΧΡΕΟΥΤΑΙ να παρέχει οργανωμένη, “τυπική” εκπαίδευση σε όλα τα προσφυγόπουλα που βρίσκονται επί ελληνικού εδάφους. Επίσης, ΥΠΟΧΡΕΟΥΤΑΙ να διασφαλίζει την ισότητα αλλά και την ισότιμη πρόσβαση των προσφυγόπουλων στη διαδικασία της εκπαίδευσης ακόμα και σε εποχές όπως αυτές που διανύουμε, εποχές πανδημίας και τηλεκπαίδευσης. Κάπου εδώ όμως αρχίζουν τα πολύ σοβαρά προβλήματα…

Η αλήθεια είναι ότι από τον προηγούμενο Μάρτιο, όταν και έκλεισαν για πρώτη φορά τα σχολεία για την αποφυγή της διασποράς του κορονοϊού στην κοινότητα, μέχρι και την ώρα που γράφονται οι γραμμές αυτές (18 Δεκεμβρίου, παγκόσμια ημέρα μετανάστη) το Υπουργείο Παιδείας της χώρας δεν έχει καταφέρει να διασφαλίσει πρόσβαση των προσφυγόπουλων στη διαδικαδία της τηλεκπαίδευσης. Εννιά μήνες αδράνειας είναι, όπως γίνεται αντιληπτό, πάρα πολλοί για να μην σχολιαστεί το ζήτημα. Και είναι χρέος μας να το “φωτίσουμε” σ’ όλες τις πτυχές του.

Πρέπει από την αρχή να σημειώσουμε το εξής. Τα στόματα, ειδικά στα καμπ των προσφύγων, δεν ανοίγουν εύκολα. Οι εργαζόμενοι σ’ αυτά δείχνουν έναν σοβαρό δισταγμό να εκμυστηρευτούν πληροφορίες που μπορούν να βοηθήσουν μία δημοσιογραφική έρευνα. Το φαινόμενο παρατηρείται διότι κυριαρχεί ο φόβος για το εργασιακό μέλλον και αυτό είναι μέχρι σε κάποιο βαθμό κατανοητό. Και οι πρόσφυγες από την πλευρά τους βέβαια έχουν να αντιμετωπίσουν τις δικές τους ανασφάλειες, άλλωστε βρίσκονται σε μία κατάσταση που εξ ορισμού περιέχει το στοιχείο του φόβου για το μέλλον. Οχι του εργασιακού αλλά του γενικότερου.

Τα μεγάλα προβλήματα

Είναι σαφές ότι για να συμμετάσχει ένα παιδί στην τηλεκπαίδευση χρειάζονται κυρίως δύο πράγματα: Απρόσκοπτη πρόσβαση στο διαδίκτυο και συσκευές (τάμπλετ, υπολογιστές ή κινητά τηλέφωνα προηγμένης τεχνολογίας). Σε ότι αφορά τα προφυγικά καμπ της ηπειρωτικής Ελλάδας, στα οποία στράφηκε κυρίως η έρευνά μας, δεν υπάρχει ούτε το ένα ούτε και το άλλο. Η πρόσβαση στο διαδίκτυο στα περισσότερα από τα καμπ μπορεί να χαρακτηριστεί τουλάχιστον προβληματική, δεν είναι δυνατόν να εξυπηρετήσει το σύνολο των προσφύγων με την ισχύ που έχει. Για το θέμα είναι ενήμερα εδώ και αρκετούς μήνες τόσο το υπουργείο παιδείας όσο και αυτό της μεταναστευτικής πολιτικής. Δεν αναλήφθηκε όμως καμία πρωτοβουλία για τη βελτίωση της συγκεκριμένης συνθήκης.

Το σημαντικό αυτό πρόβλημα έχει σοβαρές συνέπειες. Τα παιδιά, μαζί με τους γονείς τους, κυνηγούν το ίντερνετ (όπως το διαβάζετε) μέσα στα προσφυγικά καμπ στα πιο απίθανα σημεία. Κάτω από δέντρα, κοντά σε κοντέινερ όπου στεγάζονται διοικητικές υπηρεσίες, στην πύλη υποδοχής. Παντού, όπου μπορούν να το βρουν. Το όλο θέαμα θα μπορούσε να είναι και αστείο αλλά εδώ έχουμε να κάνουμε με μία τραγική κατάσταση. Οσοι έχουν γνώση των συνθηκών κάτω από τις οποίες διεξάγεται η τηλεκπαίδευση στα ελληνικά σπίτια, γνωρίζουν ότι για να υποστηριχθεί η εφαρμογή της Webex χρειάζεται ισχυρό ίντερνετ και συσκευές σχετικών αξιώσεων. Στα καμπ δεν υπάρχει ούτε το ένα ούτε το άλλο.

Συσκευές…Τις είχε υποσχεθεί σε όλους τους τόνους η Νίκη Κεραμέως σε ουκ ολίγες δηλώσεις της. Οχι βέβαια για τους πρόσφυγες αλλά για το σύνολο του γενικού μαθητικού πληθυσμού. Ο θησαυρός αποδείχθηκε “άνθρακες” και ίσως γι’ αυτό το Υπουργείο έσπευσε, Δεκέμβρη μήνα, λίγο πριν από το κλείσιμο των σχολείων για τις Γιορτές, να ενημερώσει για voucher ύψους 200 ευρώ για την αγορά τάμπλετ. Οπως και να έχει πάντως, κανένα από τα τάμπλετ που μοίρασε η Υπουργός (τα έχει υπολογίσει η ίδια στις 90.000 συσκευές) δεν έφτασε στους προσφυγικούς καταυλισμούς.

Αρα, πως συμμετέχουν τα προσφυγόπουλα (4000 σ’ όλη την ηπειρωτική Ελλάδα σύμφωνα με τους πιο συντηρητικούς υπολογισμούς) στην τηλεκπαίδευση; Από τα κινητά τηλέφωνα των γονέων τους είναι μία πρώτη, πρόχειρη απάντηση. Οντως, έτσι είναι, αλλά πόσα από αυτά τα κινητά είναι σχετικά προηγμένης τεχνολογίας και πόσα από τα μέλη της οικογένειας μπορούν να καλύψουν; Υπάρχουν πολλές οικογένειες προσφύγων στην ελληνική επικράτεια που έχουν τρία και τέσσερα παιδιά στα ελληνικά σχολεία και όπως καταλαβαίνει κανείς τα κινητά τηλέφωνα των γονέων, όταν υπάρχουν, δεν είναι δυνατόν να καλύψουν το σύνολο των αναγκών. Χρειάζονται, άρα, συσκευές που προς το παρόν παραμένουν στη φαντασία των υπευθύνων.

Οι αριθμοί σοκάρουν

Χρήσιμο είναι να παραθέσουμε και κάποια νούμερα, αν και η ελληνική πολιτεία δεν δείχνει ιδιαίτερη σπουδή να καταμετρήσει επισήμως τα προσφυγόπουλα που λαμβάνουν μέρος στην ελληνική εκπαίδευση. Εμείς θα το επιχειρήσουμε κατά τόπους. Σε νομό της ελληνικής περιφέρειας λοιπόν 75 προσφυγόπουλα είναι εγγεγραμμένα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Από αυτά μόλις τα 3 έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν κανονικά στην τηλεκπαίδευση. Ακόμα χειρότερα είναι τα πράγματα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση του εν λόγω νομού. Οι εγγεγραμμένοι μαθητές είναι 92, αυτοί που μπορούν να κάνουν τηλεκπαίδευση είναι…μηδέν. Μαζί με τους μαθητές των νηπιαγωγείων έχουμε λοιπόν περίπου 200 μαθητές από τους οποίους λαμβάνουν μέρος στην εξ αποστάσεως οι 3.

Επίσης σε καμπ της ελληνικής περιφέρειας το οποίο έχει στους κόλπους του 860 παιδιά σχολικής ηλικίας, μόλις τα 400 έχουν γίνει δεκτά εφέτος στα σχολεία της περιοχής. Και από αυτά ένα μικρό μέρος μπορεί να πάρει μέρος κανονικά και χωρίς μεγάλα προβλήματα στη διαδικαδία της τηλεκπαίδευσης. Μην απορείτε για το μεγάλο αριθμό των προσφύγων που μένουν εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας γενικώς. Οι διευθυντές των σχολείων δεν είναι πάντα συνεργάσιμοι, φοβούνται τις αντιδράσεις των γονέων (πολλοί δεν επιθυμούν προσφυγόπουλα στα σχολεία των παιδιών τους) και συχνά δεν εξαντλούν τις δυνατότητες που τους παρέχονται για να δέχονται προσφυγόπουλα στις σχολικές τους μονάδες.

Ως προς αυτό όμως υπάρχει και ένα άλλο πρόβλημα το οποίο δεν έχει λάβει τη δημοσιότητα που του πρέπει. Οι προσλήψεις που έγιναν για τα τμήματα υποδοχής των προσφύγων στα σχολεία εφέτος δεν επαρκούν για τις ανάγκες. Αλλωστε πολλοί από τους καθηγητές που προσελήφθησαν καλύπτουν κενά σε συμβατικά τμήματα.

Η παρουσία του εν λόγω εκπαιδευτικού προσωπικού στα σχολεία θεωρείται κομβικής σημασίας για την ομαλή πρόσβαση των προσφυγόπουλων στην εκπαίδευση. Οι καθηγητές αυτοί διδάσκουν τα ελληνικά και εξασφαλίζουν έτσι τη στοιχειώδη γνώση της γλώσσας για να μπορούν να γίνονται τα υπόλοιπα μαθήματα κατανοητά. Χωρίς αυτούς, οι πρόσφυγες που δεν γνωρίζουν ελληνικά ΔΕΝ μπορούν να παρακολουθήσουν.

Εφέτος η κατάσταση είναι απερίγραπτη, θα έλεγε κανείς. Ακόμα και αν έχουν διασφαλιστεί όλα τα υπόλοιπα μέσα που έχουν να κάνουν με το τεχνολογικό κομμάτι, η απουσία του εκπαιδευτικού προσωπικού από τα τμήματα υποδοχής ακινητοποιεί τη διαδικασία και μπλοκάρει την ένταξη. Προκαλεί επίσης μεγάλη απογοήτευση στα προσφυγόπουλα τα οποία ενώ θέλουν να μετέχουν, πρακτικά δεν μπορούν όσες προσπάθειες και αν καταβάλλουν. Και η απογοήτευση, εν τέλει, προκαλεί τη σχολική διαρροή.

Δεν έχει λυθεί, τέλος, ούτε το πρόβλημα της μετάβασης εκεί που είναι άκρως απαραίτητο να λυθεί. Τα καμπ και τα διαμερίσματα των προσφύγων (όσων μετέχουν στα σχετικά προγράμματα φιλοξενείας οργανισμών όπως ο ΔΟΜ) δεν βρίσκονται πάντα κοντά στα σχολικά συγκροτήματα. Συχνά οι αποστάσεις είναι πολύ μεγάλες, μεγαλύτερες και από 10 χιλιόμετρα. Χρειάζεται, άρα, η μετακίνηση με μέσα μεταφοράς (μιλάμε για την περίοδο κατά την οποία οι σχολικές μονάδες παραμένουν ανοιχτές). Υπεύθυνοι για το συγκεκριμένο ζήτημα είναι οι κατά τόπους περιφέρειες οι οποίες κωλυσιεργούν, συχνά σε εκνευριστικό βαθμό.

Για όλη την παραπάνω ζοφερή κατάσταση, όπως ήδη γράψαμε, το Υπουργείο Παιδείας, το καθ’ ύλην άρμόδιο δηλαδή Υπουργείο, είναι απολύτως ενήμερο. Τα σχετικά e-mail από όλα τα καμπ έχουν “φύγει” έγκαιρα και είναι ιδιαίτερα αναλυτικά. Μέσα στο Νοέμβριο επίσης έλαβε χώρα σχετική τηλεδιάσκεψη στην οποία μετείχαν η Υφυπουργός Σοφία Ζαχαράκη και η Γενική Γραμματέας Αναστασία Γκίκα. Το εκπαιδευτικό προσωπικό των καμπ επέμεινε πολύ στην καταγραφή και την παρουσίαση των προβλημάτων. Στο μήνα όμως που μεσολάβησε ελάχιστα πράγματα άλλαξαν προς το καλύτερο. Η κατάσταση είναι αυτή που διαβάσατε στο ρεπορτάζ.

Ανέκυψε μία νέα ευκαιρία, μόλις την προηγούμενη Παρασκευή, να τεθούν επί τάπητος όλα τα ζήτηματα σε νέα διευρυμένη τηλεδιάσκεψη στην οποία, μεταξύ άλλων, συμμετείχαν αντιπροσωπείες του ΔΟΜ, της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, του Συνηγόρου του Παιδιού και του ΙΕΠ με την προεδρία της κα Ζαχαράκη και της κα Γκίκα. Για ακόμη μία φορά όμως δεν ειπώθηκε τίποτα πρακτικό ενώ ο χρόνος για τοποθετήσεις που δόθηκε στους υπεύθυνους για την εκπαίδευση των προσφύγων ήταν ελάχιστος. Η κα Ζαχαράκη έδωσε εντολή όλα τα αιτήματα να καταγραφούν κατά την ιεραρχία και να της σταλούν υπηρεσιακά. Φέξε μου και γλίστρισα με λίγα λόγια, κατά το λαϊκώς λεγόμενο.

Το ΙΕΠ (Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής) πάντως βρήκε τον τρόπο να παρουσιάσει τα νέα προγράμματα σπουδών και οι συμμετέχοντες άδραξαν την ευκαιρία για να πουν πόσο αγαπούν τα προσφυγόπουλα: “Και εμείς αγαπάμε τα παιδιά, άλλωστε είναι η καθημερινότητά μας, αλλά θα επιθυμούσαμε να βρούμε και πρακτικές λύσεις στα καυτά ζητήματα που τα απασχολούν” μετέφερε στο News24/7 Συντονιστής Εκπαίδευσης Προσφύγων. Πώς να δώσεις άδικο σ’ αυτήν την τοποθέτηση…

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr.