Βουτυράκου-Κοροβέση: Η δημόσια εκπαίδευση, ένα αναφαίρετο δικαίωμα κάθε πολίτη

Τι σημαίνει πραγματικά δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση; Σημαίνει ότι κάθε παιδί στη χώρα έχει τη δυνατότητα να ελπίζει σε ένα καλύτερο αύριο ανεξαρτήτως της οικονομικής του κατάστασης ή της κοινωνικής τάξης που ανήκει. Σημαίνει ότι θα πάρει γνώσεις και εφόδια υψηλού επιπέδου και θα μπορεί να διεκδικήσει στη συνέχεια μια θέση στην αγορά εργασίας. Σημαίνει ότι θα μπορεί να ασχοληθεί με τον τομέα που την/τον ενδιαφέρει και να γίνει μία/ένας κοινωνικά υπεύθυνος/η, ενεργός/η πολίτης. Όλα αυτά τα χρόνια κυριαρχεί μια αφήγηση για τα δημόσια πανεπιστήμια, που όποιος ή όποια έχει σπουδάσει σε αυτά μπορεί να καταρρίψει αρκετά εύκολα. Μία αφήγηση που περιγράφει τα πανεπιστήμια της χώρας ως κέντρα ανομίας και μπάχαλα κάτι που όχι μόνο δεν ισχύει αλλά και είναι αντιφατικό με τις υψηλές κατατάξεις που λαμβάνουν κάθε χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το 2019 και μετά από πολυετείς περιγραφές που συνέδεσαν τα δημόσια πανεπιστήμια με την εγκληματικότητα, ωρίμασαν οι συνθήκες για την κατάργηση του ασύλου και τη θέσπιση πανεπιστημιακής αστυνομίας. Μερικά χρόνια μετά ξεκινάει και πάλι ο διάλογος για την Συνταγματική Αναθεώρηση και την τροποποίηση του Άρθρου 16 του Συντάγματος, ανοίγοντας το δρόμο για τη δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων σε συνέχεια της διαρκούς υποβάθμισης των δημοσίων.

Άρθρο 16 Συντάγματος Παράγραφος 4: “Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια”.

Παράγραφος 5: “ H ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση”.

Διάνα: Το 2014 εισήχθη στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου από την οποία και αποφοίτησα το 2020. Είχα παράλληλα γίνει δεκτή και ατο New York University, επέλεξα ωστόσο να παραμείνω για σπουδές στην Ελλάδα. Στο δεύτερο έτος των σπουδών μου είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω μέσω μίας υποτροφίας που έλαβα μαθήματα στο Stanford και στο UC San Diego, που θεωρούνται κορυφαία πανεπιστήμια στην Αμερική.

Ταυτόχρονα πραγματοποίησα τις μεταπτυχιακές μου Σπουδές στο Πολυτεχνείο του Μονάχου και εργάζομαι αυτά τα χρόνια στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό. Ταυτόχρονα εδώ και 7 χρόνια έχω ιδρύσει μια ΜΚΟ που στόχο έχει τη γεφύρωση χάσματος σχολείου και πανεπιστημίου, αναδεικνύοντας το έργο τους και οξύνοντας την εξωστρέφειά τους. Απαντά δηλαδή σε δύο ερωτήσεις των μαθητών: “Τι θα μάθω σε κάθε σχολή;” και “Τι μου προσφέρει σήμερα ένα δημόσιο ελληνικό πανεπιστήμιο;”.

Μυρτώ: Το 2015 εισήχθη στη Νομική Σχολή Αθηνών από την οποία και αποφοίτησα το 2021. Όσα χρόνια σπούδαζα, χρησιμοποιούσα τις υπηρεσίες που μου προσέφερε το Πανεπιστήμιό μου, και συγκεκριμένα έκανα μαθήματα ρωσικής γλώσσας και νομικής ορολογίας στα αγγλικά στο Διδασκαλείο του ΕΚΠΑ με μικρό χρηματικό αντίτιμο.

Σήμερα, είμαι εν ενεργεία δικηγόρος ΔΣΑ σε Νομική Εταιρεία στο Χαλάνδρι, ενώ ταυτόχρονα κάνω το μεταπτυχιακό μου στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς με θέμα «Δίκαιο και Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών». Το καλοκαίρι του 2015 έλαβα πλήρη υποτροφία για προπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Essex στην Αγγλία, εντούτοις όμως επέλεξα να σπουδάσω στην Νομική της Αθήνας. Ειδικά για το τελευταίο, με αντιμετωπίζουν με έκπληξη οι συνομιλητές μου και ακολουθεί η τυπική απορία για το λόγο για τον οποίο πήρα εν τέλει την απόφαση να αρνηθώ την υποτροφία ενός «καλού ξένου ιδιωτικού πανεπιστημίου» και να μείνω στην Ελλάδα. Η απάντηση για μένα, όπως και για τη Διάνα, είναι απλή.

Με γνώμονα αυτές τις εμπειρίες θα προσπαθήσουμε να αποδομήσουμε τα επιχειρήματα και να καταρρίψουμε τους μύθους που αναπαράγονται για ένα ελληνικό δημόσιο Πανεπιστήμιο και που μας κάνουν να αναρωτιόμαστε που και που για το αν οι άνθρωποι που τα αφηγούνται έχουν έστω περάσει απ’έξω από ένα ελληνικό πανεπιστήμιο ή μιλήσει με ενεργούς φοιτητές του.

Μύθος 1: Στο εξωτερικό τα καλά πανεπιστήμια είναι ιδιωτικά

Στην Ευρώπη ενώ υπάρχουν αρκετά πανεπιστήμια που δεν είναι δωρεάν είναι όμως δημόσια (π.χ. Oxford, Cambridge, ETH κ.α.). Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι λίγα, κακής ποιότητας κατά βάση και απευθύνονται στους μαθητές που δεν κατάφεραν να εισαχθούν σε δημόσιο πανεπιστήμιο. Αν ανατρέξει κανείς στις λίστες με τις παγκόσμιες κατατάξεις όλα τα Ευρωπαϊκά πανεπιστήμια που βρίσκονται σε υψηλές θέσεις είναι δημόσια. Για αυτό και όταν επιχειρείται στην Ελλάδα σύγκριση και αναφορά σε ιδιωτικά πανεπιστήμια επιλέγονται αυτά της Αμερικής (που και εκεί φυσικά πολλά αξιόλογα ιδρύματα είναι δημόσια). Παρόλα αυτά οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως όλο το σύστημα και οι δομές της Αμερικής είναι εντελώς διαφορετικά από αυτά της Ευρώπης.

Μύθος 2: Η ΕΒΕ αποτελεί ορθό μέτρο για να περιορίσει τους αιώνιους φοιτητές

Παρόλο που η κυβέρνηση της ΝΔ καθιέρωσε την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ), με το επιχείρημα ότι το 30% των φοιτητών δεν ολοκληρώνουν τις σπουδές τους, εντούτοις στην ελληνική πανεπιστημιακή πραγματικότητα η ΕΒΕ και ο αριθμός των αποφοίτων είναι δύο πράγματα εντελώς μη – ταυτόσημα. Για παράδειγμα στη Νομική Αθηνών, σε μία από τις θεωρητικά κορυφαίες σχολές της Ελλάδας, που για να σπουδάσει κάποιος πρέπει να έχει γράψει περισσότερα από 18.000 μόρια, υπάρχουν 2.655 ενεργοί φοιτητές και 10.918 λιμνάζοντες. Προφανώς, δεν τίθεται θέμα για το αν όλοι αυτοί είναι ικανοί να παρακολουθήσουν και να ανταπεξέλθουν στις σπουδές τους. Αν θέλουμε να αναζητήσουμε τα πραγματικά αίτια ύπαρξης αιώνιων φοιτητών ίσως πρέπει να ανατρέξουμε στα κριτήρια με τα οποία επέλεξαν τη σχολή αυτή στο μηχανογραφικό τους. Η ΕΒΕ στερεί την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση σε περίπου 20.000 μαθητές κάθε χρόνο, άτομα που θα μπορούσαν δυνητικά να ενισχύσουν ένα αναπτυξιακό μοντέλο που βασίζεται σε υψηλής μόρφωσης εργατικό δυναμικό. Τέλος η ΕΒΕ εφαρμόζεται ως φίλτρο εισαγωγής μόνο στα δημόσια πανεπιστήμια και όχι στα ιδιωτικά κολλέγια, τα κέρδη των οποίων τετραπλασιάστηκαν έπειτα από την εφαρμογή αυτού του μέτρου.

Μύθος 3: Τα πανεπιστήμιά στην Ελλάδα δεν προετοιμάζουν το φοιτητή με κατάλληλες γνώσεις και εφόδια για την αγορά εργασίας

Είναι γεγονός πως οι ύλες σε πολλά πανεπιστημιακά μαθήματα πρέπει να ανανεώνονται συχνότερα. Ωστόσο σε ένα ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο ο φοιτητής λαμβάνει όλα τα εφόδια (τις θεωρητικές γνώσεις) που θα χρειαστεί μετέπειτα. Οι γνώσεις μάλιστα που λαμβάνει του/της δίνουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα όχι μόνο στην αναζήτηση εργασίας στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Αρκετές σχολές στην Ελλάδα δίνουν τη δυνατότητα να εκπονήσει κανείς 6μηνη διπλωματική εργασία όπου κανείς κατανοεί και σε βάθος το αντικείμενο που τον/την ενδιαφέρει. Παράλληλα εδώ και χρόνια υπάρχει ο θεσμός της αμειβόμενης πρακτικής άσκησης όπου ένας φοιτητής μπορεί να πραγματοποιήσει κατά τη διάρκεια των σπουδών του, ώστε να προετοιμαστεί ακόμα περισσότερο για την αγορά εργασίας.

Μύθος 4: Τα ελληνικά Πανεπιστήμια πέρα από το τυπικό πρόγραμμα σπουδών δεν μπορούν να σου προσφέρουν κανένα άλλο ερέθισμα

Διαφωνούμε καθέτως. Το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, για παράδειγμα, προσφέρει τη δυνατότητα εκμάθησης ξένων γλωσσών, νομικής ορολογίας και άλλων εξειδικευμένων ανά κλάδο δυνατοτήτων έναντι χαμηλού χρηματικού αντιτίμου.

Επιπλέον, όλες οι Νομικές Σχολές της χώρας συμμετέχουν σε διαγωνισμούς εικονικών δικών, με διεθνείς διακρίσεις, ενώ η ίδια προσωπικά μέσω της σχολής μου έχω συμμετάσχει σε πλείστα συνέδρια προσομοίωσης Ηνωμένων Εθνών και Διπλωματίας. Τα Πολυτεχνεία της χώρας επίσης διαθέτουν φοιτητικές ομάδες που δημιουργούν ηλεκτροκίνητα ή μηχανοκίνητα οχήματα, ομάδες ρομποτικής, διαστημικής, αλλά και ομάδες γενικών ενδιαφερόντων όπως σκακιού, φωτογραφίας ή χορού. Και, φυσικά, η συμμετοχή του/της φοιτητή/ριας είναι πάντα δωρεάν.

Οι παρακάτω (τελευταίοι) δύο μύθοι είναι αυτολεξεί τα επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκαν στην ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή τον Αύγουστο του 2019 για το Πανεπιστημιακό Άσυλο, όπου προσπάθησε να περιγράψει την πραγματικότητα που στο δικό του μυαλό βιώνει ένας φοιτητής, μια πραγματικότητα διαστρεβλωμένη που δεν προσεγγίζει ούτε στο ελάχιστο την καθημερινότητα που βιώναμε εμείς που όντως φοιτήσαμε σε ένα ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο.

Μύθος 5: Σίγουρα θα αισθανθεί (ο φοιτητής) αμήχανα βλέποντας από την αρχή κιόλας αγνώστους να μπαινοβγαίνουν στις αίθουσες και βρίσκοντας κλειστή τη βιβλιοθήκη, το ίδιο και τη Γραμματεία της Σχολής. Σίγουρα θα αγανακτήσει (ο φοιτητής) διαπιστώνοντας ότι και το εργαστήριο, έχει βάλει λουκέτο

Σε ένα μέσο μάθημα στο αμφιθέατρο ο/η φοιτητής/ρια θα δει πολλούς αγνώστους, κυρίως γιατί το παρακολουθούν άτομα από διάφορα έτη ή φοιτητές μέσω προγραμμάτων ανταλλαγής. Επιπρόσθετα στα δημόσια πανεπιστήμια στην Ελλάδα διάλεξη μπορεί να παρακολουθήσει όποιος/α θέλει ελεύθερα, όπως ακριβώς συμβαίνει και στα πανεπιστήμια του εξωτερικού (στα δημόσια και σε αρκετά ιδιωτικά), όπου δε σου ζητάνε ούτε ελέγχουν κάποιο αποδεικτικό της φοιτητικής σου ιδιότητας. Παράλληλα οι βιβλιοθήκες των Σχολών, τα αναγνωστήρια αλλά και η κεντρική κάθε πανεπιστημίου έχουν συγκεκριμένα ωράρια λειτουργίας. Τα ωράρια αυτά διευρύνονται συνήθως όταν είναι περίοδος εξεταστικών. Για να βρει λοιπόν ένας φοιτητής κλειστή τη βιβλιοθήκη θα πρέπει απλώς να την επισκεφθεί εκτός των ωρών λειτουργίας της. Το ίδιο ισχύει και με τις Γραμματείες των Σχολών, ενώ πλέον σε αρκετές περιπτώσεις είναι δυνατή και η επικοινωνία με τη Γραμματεία διαδικτυακά. Τέλος όσον αφορά τα εργαστήρια ο μόνος λόγος που μπορεί να οδηγήσει να βάλουν λουκέτο είναι να συνεχιστεί η κρατική υποχρηματοδότησή τους, καθώς ειδικά σε ότι αφορά αναλώσιμα για τη συμμετοχή φοιτητών στα εργαστήρια συχνά παρουσιάζονται ελλείψεις.

Μύθος 6: Μέχρι να φτάσει στο πτυχίο του (ο φοιτητής), θα έχει δει ολόκληρες αίθουσες υπό κατάληψη, ναρκωτικά να κυκλοφορούν από χέρι σε χέρι, υπόγεια γεμάτα από μολότοφ και κουκούλες.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τη δήλωσή του αυτή αποδεικνύει για ακόμα μία φορά ότι δεν γνωρίζει τι σημαίνει δημόσιο ελληνικό πανεπιστήμιο. Αν πράγματι η κυβέρνηση της ΝΔ τα αντιμετωπίζει ως επίκεντρα ανομίας, εγκληματικότητας, παραβατικότητας, τότε, λυπούμαστε, υπάρχει βαθύτερο πρόβλημα και αυτό είναι δημοκρατίας. Προσωπικά, καμία από τις δυο μας δεν έχει βιώσει κάποιο ακραίο περιστατικό καθ’όλη τη διάρκεια των σπουδών της ούτε και έχει ακούσει έστω από αφηγήσεις για υπόγεια με μολότοφ και κουκούλες. Κανένα βίωμα του μέσου φοιτητή δημοσίου πανεπιστημίου δεν είναι ικανό να επιτάξει την κατασπατάληση εκατομμυρίων για την ίδρυση πανεπιστημιακής αστυνομίας από την κυβέρνηση, παραβλέποντας, μάλιστα, να χρηματοδοτήσει με αυτά τα χρήματα τις πραγματικές ανάγκες της μαθητικής και πανεπιστημιακής κοινότητας (π.χ. ενίσχυση δαπανών για έρευνα, διορισμούς μόνιμων καθηγητών), για τις οποίες ο εκπαιδευτικός χώρος κάνει εκκλήσεις.

Και επειδή θέλουμε να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, αν κάτι λείπει από τη σημερινή τριτοβάθμια εκπαίδευση, δεν είναι η ιδιωτικοποίησή της, αλλά η ενίσχυσή της. Το σημαντικό είναι να καταλάβουμε ότι η παιδεία είναι ένα συνταγματικά κατοχυρωμένο δημόσιο αγαθό, ότι τα δημόσια πανεπιστήμια είναι αυτά που εξασφαλίζουν τις ίσες ευκαιρίες όλων ανεξαρτήτως στάτους και οικονομικής κατάστασης και να μεριμνήσουμε επιτέλους για τη χρηματοδότησή της, το διπλασιασμό του αριθμού των καθηγητών και την ενίσχυση των δαπανών για έρευνα. Δημοκρατία σημαίνει ίσες ευκαιρίες, ίσα δικαιώματα για όλους και η δημόσια δωρεάν εκπαίδευση ήταν, είναι και πρέπει να παραμείνει αναφαίρετο δικαίωμα κάθε πολίτη.

*Οι Διάνα Βουτυράκου και Μυρτώ Κοροβέση είναι υποψήφιες με το ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις