Αφού υπάρχει φθηνή και “πράσινη” ενέργεια, γιατί δεν μπορούμε να την έχουμε;

Για όσους δεν το έχουν καταλάβει, η Κλιματική Αλλαγή, πέραν όλων των άλλων, είναι και μία κλεψύδρα που αδειάζει. Μπορεί οι επιπτώσεις της, μαζί με αυτές της ενεργειακής κρίσης, ειδικά μετά το ξέσπασμα του πολέμου, να εμφανίζονται σήμερα σχεδόν σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας, το μελλοντικό διακύβευμα όμως είναι πολύ μεγαλύτερο. Σίγουρα είναι πιο δύσκολο και, αν δεν βιαστούμε, ίσως να είναι και ανέφικτο.

Από τους λογαριασμούς ρεύματος που πληρώνεις, μέχρι τον αέρα που αναπνέεις, όποια πέτρα κι αν σηκώσεις, θα βρεις μία μεγάλη επιγραφή, που αποτελεί και μία περιβαλλοντική (αλλά και κοινωνικοοικονομική) επιταγή : Υπάρχει καθαρή, αλλά και φθηνή ενέργεια, την οποία μπορείς και πρέπει να αποκτήσεις. Ναι, αλλά πού, πώς και για πόσο;

Η παρακάτω συνέντευξη με τον Ignacio Navarro, ειδικό σε θέματα ενέργειας στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace, εκτός από την απάντηση, προσφέρει και έναν επαρκή “οδηγό” που έρχεται να καλύψει -έστω και σε κάποιο- βαθμό το έλλειμμα ενημέρωσης που υπάρχει γύρω από τα δικαιώματά μας ως πολίτες, αλλά και τις υποχρεώσεις μας απέναντι στο περιβάλλον, σε μία από τις πιο κρίσιμες περιόδους για την ανθρωπότητα. Πώς μπορούμε να εξοικονομήσουμε ενέργεια, άρα και χρήματα, πώς μπορούμε να συμμετάσχουμε σε μία ενεργειακή κοινότητα, τι είναι η εικονική αυτοπαραγωγή και ποιοι είναι τέλος πάντων οι σωστοί τρόποι για να “οχυρώσουμε” το σπίτι μας σωστά, οικονομικά ενόψει του τσουχτερού χειμώνα; Ιδού…

Η Ενεργειακή Κρίση που διανύουμε ήρθε να προστεθεί στην υφιστάμενη Κλιματική Κρίση, η οποία θα συνεχίσει να μας απασχολεί για τις -τουλάχιστον- τρεις επόμενες δεκαετίες. Ποια είναι η μεταξύ τους αλληλεπίδραση και πόσο κομβική θεωρείτε πως είναι η χρονική συγκυρία των ενεργειακών επιλογών συναρτήσει των κλιματικών στόχων;

Το 2021 ήταν η έκτη πιο θερμή χρονιά στην ιστορία, σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (National Oceanic & Atmospheric Administration – NOAA) και σχεδόν το 89% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τον τομέα της ενέργειας προήλθε από εκπομπές CO2 εξαιτίας της καύσης ενέργειας και των βιομηχανικών διεργασιών, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (International Energy Agency – IEA). Τα ορυκτά καύσιμα είναι ο κύριος υπεύθυνος για τις εκπομπές ΑτΘ και είναι αυτά που επιδεινώνουν και την ενεργειακή αλλά και την κλιματική κρίση. Γι’ αυτό, αν θέλουμε να πετύχουμε την πλήρη απανθρακοποίηση της ενέργειας ως το 2040, ώστε να αυξήσουμε τις πιθανότητες να περιορίσουμε την άνοδο της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας στον 1,5°C, σύμφωνα και με τη Συνθήκη του Παρισιού για το Κλίμα, θα πρέπει να στοχεύσουμε σε μείωση των εκπομπών ΑτΘ στην ΕΕ τουλάχιστον κατά 65% ως το 2030. Ο στόχος του 55% που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι πολύ χαμηλότερος σε σχέση με τις μειώσεις που απαιτούνται με βάση την επιστήμη ώστε να περιορίσουμε την παγκόσμια υπερθέρμανση στους 2°C, πόσο μάλλον στον 1,5°C, και να αποφύγουμε τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής κατάρρευσης.

Φαίνεται πως έχουμε οδηγηθεί σε ένα ολικό “μπλακάουτ” σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο όσον αφορά στην εφαρμογή εναλλακτικών λύσεων και στην αξιοποίηση καθαρών πηγών ενέργειας. Σε ποιο βαθμό ευθύνεται ο Πόλεμος στην Ουκρανία και ποιες είναι σύμφωνα με τη Greenpeace οι επιλογές και οι πολιτικές που θα μας έβγαζαν από το αδιέξοδο;

Ο πόλεμος στην Ουκρανία όντως έχει επιδεινώσει τις επιπτώσεις της κρίσης, ειδικά σε ένα σύστημα ενέργειας και μεταφορών που εξαρτάται από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, όπως το δικό μας. Αυτό είναι ένα status quo που είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει, παρόλο που εδώ και δύο δεκαετίες γνωρίζουμε τον εναλλακτικό δρόμο και τις λύσεις που έχουμε ώστε να αποφύγουμε την κατάσταση στην οποία τελικά βρεθήκαμε τώρα, δηλαδή τη μη βιώσιμη εξάρτησή μας από τα ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα. Στην ουσία, με την εξάρτησή μας αυτή έχουμε πυροδοτήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία με τον ίδιο τρόπο που έχουμε πυροδοτήσει και άλλους πολέμους ώστε η βιομηχανία των πετρελαϊκών να συνεχίσει τη δουλειά της στις αγορές της Δύσης.

Αν οι κυβερνήσεις είχαν δράσει νωρίτερα, αυξάνοντας την παραγωγή ενέργειας από τοπικά συστήματα ανανεώσιμης ενέργειας, οι επιπτώσεις της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης, που δεν έχει προηγούμενο, θα ήταν λιγότερο βλαβερές για την οικονομία και για το περιβάλλον, μιας και δεν θα εξαρτιόμασταν τόσο πολύ από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα. Η ανανεώσιμη ενέργεια που παράγεται τοπικά έχει το πλεονέκτημα ότι το κόστος και τα κέρδη ελέγχονται από τους πολίτες και την κοινωνία κατά κύριο λόγο, κι όχι από τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες.

Την ίδια ώρα, το μάρμαρο των ενεργειακών πολιτικών αλλά και το οικονομικό κόστος του πολέμου το πληρώνουν νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με δυσβάσταχτους λογαριασμούς και ενεργειακή ακρίβεια την οποία συναντάμε σχεδόν σε κάθε μας συναλλαγή. Υπάρχει τελικά φτηνή ή έστω φθηνότερη ενέργεια για τους πολίτες;

Τουλάχιστον στις χώρες της Δύσης και στην ΕΕ συνολικά, οι κυβερνήσεις έχουν στη διάθεσή τους όλα τα εργαλεία, τη γνώση και την ωριμότητα της αγοράς ώστε να διασφαλίσουν ότι κανένας πολίτης δεν θα μείνει χωρίς καθαρή και φθηνή ενέργεια. Λύσεις όπως η αυτοπαραγωγή, η εξοικονόμηση ενέργειας, η αυτάρκεια στην ενέργεια ή τα μοντέλα συλλογικών έργων έχουν πια καθιερωθεί σε όλη την Ευρώπη την τελευταία δεκαετία. Σήμερα, υπάρχουν περισσότερες από 4.000 πρωτοβουλίες συλλογικής ενέργειας στην Ευρώπη, που παράγουν και παρέχουν καθαρή ενέργεια σε περισσότερους από 1 εκατομμύριο Ευρωπαίους πολίτες. Ταυτόχρονα, και χάρη στη μαζική προσφορά και ζήτηση των φωτοβολταϊκών, το κόστος της ηλιακής ενέργειας πέφτει σταθερά τα τελευταία χρόνια, κάνοντας ιστορικά ρεκόρ. Χρειάζεται ενημέρωση, στήριξη και ενδυνάμωση των πολιτών ώστε να έχουν πρόσβαση και να εφαρμόσουν αυτές τις λύσεις για την ενέργεια, καθώς και να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας με επαρκή και βιώσιμο τρόπο. Αυτά είναι τα μόνα βιώσιμα και εφικτά μέσα για να αποφύγουμε τις επιπτώσεις από τις τιμές της ενέργειας που έχουν εκτοξευθεί και ο μόνος τρόπος να έχουμε τον έλεγχο του κόστους της ενέργειας.

Διακρίνεται ένα κενό, όσον αφορά στην ενημέρωση των πολιτών για τη δυνατότητα συμμετοχής τους σε ενεργειακές κοινότητες και για τα πλεονεκτήματα μίας τέτοιας επιλογής. Πού οφείλεται αυτό το φαινόμενο και ποια είναι τα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη από έναν τέτοιο συνεταιρισμό;

Αν και οι ενεργειακές κοινότητες είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για τον εκδημοκρατισμό της ενέργειας και την επιτάχυνση της στροφής σε καθαρές πηγές, δεν υπήρξε ευρείας κλίμακας επικοινωνία από πλευράς πολιτείας και κατά συνέπεια το κοινό σε μεγάλο βαθμό αγνοεί την ύπαρξή τους. Στην Greenpeace προσπαθούμε να καλύψουμε αυτό το κενό, καθώς και να ασκούμε πίεση στο αρμόδιο υπουργείο και τις υπηρεσίες για τη βελτίωση του πλαισίου των ενεργειακών κοινοτήτων και τη διευκόλυνση της πρόσβασης των πολιτών σε αυτές. Τα περιβαλλοντικά οφέλη είναι αδιαμφισβήτητα, αφού κάθε νέο έργο σημαίνει παροπλισμός μέρους της παραγωγής από λιγνίτη, ορυκτό αέριο και άλλες ρυπογόνες πηγές που χρησιμοποιούνται την τελευταία στιγμή.

Ενδεικτικά, για κάθε 1.000kWh που φτάνουν στο σπίτι μας από φωτοβολταϊκό πάνελ και όχι εργοστάσιο ορυκτών, γλιτώνουμε 400kg CO2 ετησίως! Αν αυτό το φωτοβολταϊκό έχει εγκατασταθεί από εμάς για εικονική αυτοπαραγωγή γλιτώνουμε και 170€ περίπου από τον λογαριασμό γιατί πλέον καλύπτουμε την ανάγκη μας σε ενέργεια μόνοι μας και δεν είμαστε πελάτες σε κάποιον πάροχο. Πέρα από αυτό όμως, οι ενεργειακές κοινότητες ανοίγουν πολλά ακόμα πεδία δραστηριοποίησης που μπορούν να φέρουν ακόμα και καθαρά κέρδη στα συμμετέχοντα μέλη, όπως π.χ. αν φτιάξουν ένα μικρό πάρκο για πώληση ενέργειας, αν εγκαταστήσουν φορτιστές για ηλεκτρικά οχήματα και άλλα. Σε μια περίοδο βαθιάς ενεργειακής και οικονομικής κρίσης όλοι οφείλουν να γνωρίζουν αυτές τις επιλογές. Μακάρι να δούμε περισσότερη στήριξη από το Υπουργείο Περιβάλλοντος κι Ενέργειας για να ενισχυθεί ο θεσμός επικοινωνιακά και οικονομικά, ώστε να έχουν τη δυνατότητα όλοι ανεξαιρέτως να γίνουν μέρος της λύσης.

Παράλληλα, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα έγινε η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που επιτρέπει, βάσει νόμου, στους πολίτες της τη δυνατότητα εικονικής αυτοπαραγωγής, φαίνεται ότι και εδώ υπάρχει ένα έλλειμμα ενημέρωσης. Τι αποτελέσματα έχει στην τσέπη μας, αλλά και στο περιβάλλον μία τέτοια επιλογή;

Οι ενεργειακές κοινότητες είναι νομικά αναγνωρισμένες και υπάρχουν σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις στην Ελλάδα από τον Ιανουάριο του 2018, με την ψήφιση του Νόμου 4513/2018. Σήμερα, έχουν ιδρυθεί 667 ενεργειακές κοινότητες στην Ελλάδα, που είναι λειτουργικές, ενώ οι περισσότερες βρίσκονται στη δυτική και κεντρική Μακεδονία, και ακολουθεί η δυτική Ελλάδα και η Θεσσαλία. Όμως, η πλειοψηφία αυτών έχει δημιουργηθεί από ιδιωτικές εταιρείες και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έχουν στόχο τη συμμετοχή και το όφελος των πολιτών, παρόλο που το περιβαλλοντικό και κλιματικό τους αποτύπωμα είναι πολύ θετικό. Συνεισφέρουν στους εθνικούς στόχους για ΑΠΕ με περισσότερα από 681 έργα και σχεδόν 500MW εγκατεστημένης ισχύος ηλιακής και αιολικής ενέργειας από το 2019.

Οι ενεργειακές κοινότητες είναι καινοτόμα μέσα που βοηθούν τους πολίτες, τις δημόσιες αρχές και τις εταιρείες να δουλέψουν μαζί για την αύξηση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας σύστημα. Επιτρέπουν – και είναι εξ ορισμού σχεδιασμένες από τους κανονισμούς τους να επιτρέπουν – στους πολίτες να συμμετέχουν και να οικειοποιηθούν τις ΑΠΕ. Όμως, για διάφορους πολιτικούς λόγους, στο θέμα της στήριξης συλλογικών, τοπικών έργων ΑΠΕ, η τωρινή κυβέρνηση έχει αγνοήσει την προώθηση και την παροχή κινήτρων στα νοικοκυριά και τις δημόσιες αρχές για να αναπτύξουν τέτοια μοντέλα. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι τέτοια μοντέλα έχουν τη δυνατότητα να ενδυναμώσουν τους καταναλωτές και να τους δώσουν τον έλεγχο της ενεργειακής ζήτησης και της τοπικής παραγωγής ενέργειας, κάτι που είναι καθοριστικό σε περιόδους κρίσεων όπως η τωρινή. Το γεγονός ότι τα νοικοκυριά και οι καταναλωτές δεν είναι καλύτερα ενημερωμένοι και δεν έχουν τον έλεγχο, δεν είναι τυχαίο, είναι μέρος της ατζέντας της κυβέρνησης να διατηρήσει το status quo του ενεργειακού μας συστήματος και της εξάρτησής μας από τα ορυκτά καύσιμα. Βιώνουμε αυτό το γεγονός σε κάθε βήμα της προσπάθειάς μας για ανάπτυξη των έργων συλλογικής ενέργειας, από τη στιγμή της εγγραφής στο Μητρώο μιας ενεργειακής κοινότητας μέχρι τη στιγμή που η αίτηση για σύνδεση στο δίκτυο στον ΔΕΔΔΗΕ μπορεί να έχει και 1 χρόνο αναμονή.

Στην ιστοσελίδα της Greenpeace βλέπουμε μία νέα πλατφόρμα, την “Κοινή Τάση”, η οποία περιλαμβάνει και έναν “υπολογιστή κέρδους” από τη δημιουργία ή τη συμμετοχή σε μία ενεργειακή κοινότητα. Μπορείτε να μας δώσετε ένα απλό παράδειγμα ώστε να γίνει πιο κατανοητός ο υπολογισμός και το πραγματικό κέρδος που θα έχουμε;

Ο υπολογιστής κέρδους της “Κοινής Τάσης” είναι προσαρμοσμένος σε πραγματικές συνθήκες της αγοράς και της νομοθεσίας. Βασίζεται στο υπάρχον θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα που αφορά την εικονική αυτοπαραγωγή. Το μοντέλο συνδυάζει δύο νομικά πλαίσια που ισχύουν στην Ελλάδα: την Υπουργική Απόφαση για την Εικονική Αυτοπαραγωγή (Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, Β759, 05/03/2019) και τον Νόμο 4513/2018 “Ενεργειακές Κοινότητες”.

Η εικονική αυτοπαραγωγή είναι ένα σύστημα πίστωσης στον λογαριασμό για κοινοτικά έργα ηλιακής ενέργειας. Είναι όταν η ηλιακή ενέργεια δεν χρησιμοποιείται στο ίδιο σημείο στο οποίο παράγεται, αλλά μοιράζεται στο δίκτυο και στα μέλη της Ενεργειακής Κοινότητας.

Ένα παράδειγμα:

• 7 νοικοκυριά σε μια πολυκατοικία στην Αθήνα μπορούν να αγοράσουν ένα σύστημα φωτοβολταϊκών που θα μοιράσει την παραγόμενη ενέργεια και στα 7. Σε αυτή την περίπτωση, το κάθε νοικοκυριό επενδύει ανάλογα με το πόση από την ετήσια κατανάλωσή του σε ενέργεια θέλει να καλύψει με τα φωτοβολταϊκά.
• Ο υπολογιστής κέρδους πρώτα ρωτάει πόση είναι η ετήσια κατανάλωσή σου σε kWh και πόση από αυτή θέλεις να καλύψεις από ηλιακή ενέργεια. Ας πούμε ότι το δικό μου νοικοκυριό έχει ετήσια κατανάλωση 5.000 kWh και θέλω να καλύψω το 100% της από τον ήλιο.
• Δεύτερον, μόλις βάλω αυτά τα δεδομένα, ο υπολογιστής κέρδους εκτιμά ότι θα χρειαζόμουν 13 φωτοβολταϊκά πάνελ (με ικανότητα παραγωγής 3,5 kWh για 250 Watt ανά πάνελ). Και λίγο εξήγηση για το αποτέλεσμα: ο υπολογιστής κέρδους βγάζει αυτό το αποτέλεσμα χρησιμοποιώντας δεδομένα από την αγορά και το εργαλείο PVGIS, που είναι μία εφαρμογή βασικής εκτίμησης απόδοσης ενός φ/β συστήματος με βάση τα μετεωρολογικά δεδομένα και τα δεδομένα ηλιακής ακτινοβολίας για περιοχές της ΕΕ. Η μέση παραγωγή των φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα είναι περίπου 1.500 kWh ανά έτος για κάθε εγκατεστημένο kilowatt. Με άλλα λόγια, 4 φωτοβολταϊκά πάνελ μπορούν να παράξουν περίπου 1.500 kWh, νούμερο που είναι κατά μέσο όρο το ⅓ της ετήσιας κατανάλωσης ενέργειας στα νοικοκυριά στην Ελλάδα. Αυτό σημαίνει λοιπόν ότι αν χρειάζεται να καλύψω 5.000 kWh ετησίως, θα χρειαστώ 13-14 φωτοβολταϊκά πάνελ με ικανότητα 250 Watt.
• Τρίτον, ο υπολογιστής κέρδους εκτιμά το ετήσιο όφελος για κάθε νοικοκυριό. Αυτό βασίζεται στη νομοθεσία της εικονικής αυτοπαραγωγής και την τωρινή αύξηση των τιμών της ενέργειας στην αγορά. Όσο πιο ακριβή είναι η kWh, τόσο μεγαλύτερο θα είναι και το ετήσιο όφελος του νοικοκυριού. Χρησιμοποιούμε μία σταθερή ταρίφα 17 kWh για κάθε κιλοβατώρα που παράγεται στο φ/β πάρκο. Αυτό σημαίνει ότι αν τα 13 πάνελ μου παράγουν 5.000 κιλοβατώρες τον χρόνο, θα είχα ετήσια μείωση στον λογαριασμό μου 850€.

Στην ίδια πλατφόρμα βλέπουμε επίσης να “χαρτογραφούνται” οι ενεργειακές κοινότητες που αναπτύσσονται σταδιακά στην Ελλάδα. Τι συμπεράσματα θα μπορούσαμε ενδεχομένως να βγάλουμε για τον αριθμό τους, αλλά και για το προφίλ των περιοχών στις οποίες έχουν αναπτυχθεί;

Στην “Κοινή Τάση”, παρουσιάζουμε έναν χάρτη ενεργειακών κοινοτήτων στη χώρα, στον οποίον προσθέτουμε μόνο ενεργειακές κοινότητες που αυτή τη στιγμή δέχονται νέα μέλη και που τα έργα τους είναι ενεργά και προσφέρουν τη δυνατότητα συμμετοχής στους πολίτες της περιοχής. Τα στοιχεία για το σύνολο των ενεργειακών κοινοτήτων όπως προαναφέρθηκε είναι διαφορετικά. Τα κριτήρια της “Κοινής Τάσης” είναι ποιοτικά, καθώς η Greenpeace στηρίζει γενικότερα τις κοινότητες οι οποίες επιτελούν κοινωνικό έργο, καλύπτοντας μέρος ή ολόκληρες τις ενεργειακές ανάγκες των μελών τους ή προσφέρουν δωρεάν μερίδια σε ευάλωτους συμπολίτες από την τοπική κοινωνία. Μέσω της ενασχόλησής μας με τη συμμετοχική ενέργεια, βλέπουμε την ανάγκη των ανθρώπων να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, ειδικά σε περιοχές που έχουν πληγεί είτε από καιρικά φαινόμενα είτε από μονάδες ορυκτών καυσίμων.

Οι εκκλήσεις αλλά και οι προτάσεις για “εξοικονόμηση ενέργειας” τον τελευταίο καιρό έρχονται με τη μορφή… παυσίπονου. Συμφωνείτε με το επικοινωνιακό πλαίσιο αλλά και το περιεχόμενό τους ή πιστεύετε ότι χρειάζονται πιο σαφείς και αποδοτικές ιδέες; Μπορείτε να μας δώσετε ορισμένα tips που θα συνδύαζαν εξοικονόμηση και θέρμανση στο σπίτι;

Αμελήσαμε την πρόληψη και τώρα είμαστε στη θεραπεία, άρα ό,τι και να γίνει θα είναι παρόντα και τα συμπτώματα. Κάθε κίνηση λοιπόν για εξοικονόμηση φαίνεται μικρή τη δεδομένη στιγμή. Τα διάσπαρτα επίσης προγράμματα για πρόσβαση σε εργαλεία εξοικονόμησης ενέργειας ή απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα δεν βοηθούν τους πολίτες πραγματικά, αλλά διασκορπίζουν το ενδιαφέρον τους και δημιουργούν γραφειοκρατικές και αναποτελεσματικές διαδικασίες.

Πρέπει να έχουμε φιλόδοξους στόχους και να διοχετευθούν χρηματοδοτήσεις για γενναίες αναβαθμίσεις κτιρίων -όχι μόνο του Δημοσίου- στα πρότυπα κτιρίων χαμηλής ως μηδενικής κατανάλωσης. Το “Εξοικονομώ” θα μπορούσε να έχει κομβικό ρόλο σε αυτή την κατεύθυνση αν επανασχεδιαστεί για να έχει μεγαλύτερο θετικό αποτύπωμα. Ταυτόχρονα όμως, χρειάζεται σχεδιασμός και για ολόκληρο το κομμάτι της κοινωνίας, όχι τα λίγα νοικοκυριά στα οποία απευθύνεται το “Εξοικονομώ”. Ένα πρόγραμμα φορολογικών κινήτρων για υλοποίηση ενεργειακών αναβαθμίσεων σε κατοικίες από πολίτες μπορεί να δώσει πραγματική ώθηση στην εξοικονόμηση ενέργειας, αλλά και να ενισχύσει την αγορά υλικών και τις θέσεις εργασίες του κατασκευαστικού κλάδου.

Η λογική των κτιρίων χαμηλής ως μηδενικής κατανάλωσης είναι να υπάρχει θερμική άνεση στο σπίτι, καταναλώνοντας τη λιγότερη δυνατή ενέργεια και άρα με ελάχιστη χρήση θερμαντικών μέσων, τα οποία συνήθως είναι ηλεκτρικά, ώστε σε συνδυασμό με συστήματα αυτοπαραγωγής από ΑΠΕ να έχουν χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και μηδενικό κόστος χρήσης.

Όσο για εξοικονόμηση και θέρμανση στο σπίτι, η καλύτερη επιλογή είναι η αυτόνομη θέρμανση, και μάλιστα ανεξάρτητη από ορυκτά καύσιμα! Στα πολύ ψυχρά κλίματα ένα τζάκι, είτε συμβατικό είτε ενεργειακό, ή ακόμα και μια σόμπα πέλλετ είναι από τις καλύτερες επιλογές. Στο δικό μας όμως ήπιο κλίμα, ειδικά αν το σπίτι είναι καλά μονωμένο, οι αντλίες θερμότητας και τα νέα κλιματιστικά, που έχουν εξαιρετική απόδοση, μας καλύπτουν άνετα για θέρμανση και ψύξη. Με λίγα λόγια, δίνουμε τέλος στον εφοδιασμό με πολύ ακριβά και ρυπογόνα καύσιμα όπως το πετρέλαιο και το ορυκτό αέριο και προλαβαίνουμε τις εξελίξεις, αφού σε λίγα χρόνια οι καυστήρες θα απαγορευτούν για οικιακή χρήση. Η αρχική επένδυση για ένα καλό σύστημα κλιματισμού δεν είναι καθόλου ακριβότερη από την εγκατάσταση καλοριφέρ και θα μας γλιτώσει τον κόπο να ξαναλλάζουμε όταν θα γίνει υποχρεωτική η απεξάρτηση από τα ορυκτά. Ακόμη και τη δεδομένη στιγμή που τα περισσότερα νοικοκυριά προμηθεύονται ρεύμα από μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα ενός ηλεκτρικού συστήματος είναι χαμηλότερο των καυστήρων. Στην “Κοινή Τάση”, υπάρχει σελίδα αφιερωμένη σε μικρότερα και μεγαλύτερα tips εξοικονόμησης ενέργειας.

Τι διαφορετικό θεωρείτε πως πρέπει να κάνει η Πολιτεία για να προωθήσει αλλά και να διευκολύνει την πρόσβαση των πολιτών στη συλλογική ιδιοκατανάλωση και στην εικονική αυτοπαραγωγή;

Η Greenpeace μαζί με το ΕΙΠΑΚ, την Electra Energy Cooperative και τον Σύνδεσμο Εταιριών Φωτοβολταϊκών κατέθεσε πρόταση διευκόλυνσης της συλλογικής αυτοπαραγωγής στις πολυκατοικίες με άρση της υποχρεωτικής σύστασης ενεργειακής κοινότητας. Αυτός είναι για παράδειγμα ένας από τους τρόπους που μπορεί να διευκολυνθεί η πρόσβαση των πολιτών στην ηλεκτροπαραγωγή για ιδιοκατανάλωση, δεδομένου ειδικά ότι μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων ζει σε πολυκατοικίες.

Γενικότερα όμως, οι ενεργειακές κοινότητες για εικονική αυτοπαραγωγή προς όφελος όλων, μπορεί να ενισχυθεί με διάφορους τρόπους. Η βελτίωση της γραφειοκρατίας και η πρόβλεψη για υπεύθυνο προσωπικό στις αρμόδιες υπηρεσίες θα μειώσει τις καθυστερήσεις που δρουν αποτρεπτικά για τους πολίτες. Ακόμη και ξεπερνώντας αυτό το εμπόδιο πρέπει να εξασφαλιστεί χώρος στο δίκτυο και για πιο μικρά συστήματα αυτοπαραγωγής που θα συνδεθούν στην χαμηλή τάση, με προτεραιότητα στις κοινότητες που είναι ευρείας βάσης ή έχουν δραστηριότητες κοινής ωφέλειας. Τέλος, το χρηματοδοτικό κενό είναι μεγάλο και θα έπρεπε να υπάρχει σχεδιασμός για άνοιγμα κεφαλαίων δανεισμού και στήριξης για έργα ανανεώσιμης ενέργειας από πολίτες, ενώ για τα ευάλωτα στρώματα χρειάζεται ένα πλάνο καταπολέμησης της ενεργειακής ένδειας με το οποίο οι πόροι για επιδοτήσεις αξιοποιούνται για τη δωρεάν συμμετοχή τους σε ενεργειακές κοινότητες συλλογικής αυτοπαραγωγής αντί να καλύπτουν την κατανάλωση ρεύματος από ορυκτά καύσιμα. Σε αυτό το πνεύμα, καταθέσαμε και προτάσεις για το σχεδιαζόμενο πρόγραμμα “Φωτοβολταϊκά στις Στέγες”.

Ακούμε συνέχεια τον όρο “πράσινη μετάβαση”. Ακόμα κι αν καταφέρουμε, με κάποιο τρόπο, να την επισπεύσουμε, πώς θα διασφαλίσουμε ότι αυτή η μετάβαση θα είναι και δίκαιη με όρους “κλιματικής δικαιοσύνης” και “ενεργειακής δημοκρατίας”;

Οι στόχοι για τη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα θα πρέπει να συνοδεύονται με στόχους για τη συμμετοχή από τους πολίτες στα έργα αυτά. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα μόνο μερίδιο ως επένδυση στην ηλεκτροπαραγωγή, αλλά και τη συμμετοχή σε ανοιχτές διαβουλεύσεις για τα μεγάλα έργα. Η ανάπτυξη των ΑΠΕ με σεβασμό, προϋποθέτει διαδικασίες δημοκρατικές και συμμετοχικές, που να εναρμονίζονται με τις ανάγκες των ανθρώπων και του τοπικού περιβάλλοντος. Οι εταιρείες που είναι μεγάλοι παίκτες στην ενεργειακή μετάβαση πρέπει να έχουν και υποχρεώσεις, πέρα από δικαιώματα, ενώ εκείνες που έχουν δραστηριότητα γύρω από τα ορυκτά καύσιμα οφείλουν να αναλάβουν την ευθύνη για την καταστροφή που έχουν ήδη προκαλέσει και την οποία επιβαρύνονται δυσανάλογα οι ευάλωτοι πολίτες.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις