Αποικία “κόκκινης μέλισσας – νάνου” στην Ευρώπη – Γιατί προκαλεί ανησυχία

Αποικία της κόκκινης μέλισσας – νάνου εγκαταστάθηκε για πρώτη φορά στην Ευρώπη, και συγκεκριμένα στη Μάλτα, με την ξαφνική αυτή εμφάνιση να προκαλεί ανησυχία στους επιστήμονες.

Η μέλισσα αυτή, με την επιστημονική ονομασία Apis florea, είναι ενδημική της Ασίας και η ανακάλυψή της έχει προκαλέσει συναγερμό στους τοπικούς μελισσοκόμους και στους οικολόγους, οι οποίοι φοβούνται τις δυνητικά καταστροφικές επιπτώσεις στους πληθυσμούς των ενδημικών μελισσών, όπως αναφέρει ο Guardian.

Από την Ασία, στην Ευρώπη: Η διαδρομή της κόκκινης μέλισσας – νάνου

Σύμφωνα με προηγούμενες αναφορές, το είδος αυτό έχει εξαπλωθεί σιγά-σιγά από την Ασία στη Μέση Ανατολή και τη βορειοανατολική Αφρική, αλλά μέχρι τώρα δεν είχε αναφερθεί ποτέ στην Ευρώπη.

«Αν βρίσκεται στη Μάλτα, αυτό σημαίνει πως είναι η πρώτη εμφάνιση μέλισσας στην Ευρώπη που δεν είναι η δυτική κυψελωτή μέλισσα, Apis mellifera», δήλωσε ο Francis Ratnieks, Βρετανός εντομολόγος και ομότιμος καθηγητής μελισσοκομίας στο Πανεπιστήμιο του Sussex, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα.

Όταν ανακαλύφθηκε η αποικία, που αποτελείτο από περισσότερες από 2.000 ενήλικες μέλισσες, να περιβάλλει ένα κλαδί δέντρου, έγινε εξέταση DNA για την ταυτοποίηση του είδους. Μόλις το είδος ταυτοποιήθηκε ως Apis florea απομακρύνθηκε και καταστράφηκε. Όμως οι ερευνητές, που έγραψαν στο περιοδικό Journal of Apicultural Research, υποψιάζονται ότι μια ομάδα μελισσών είχε ήδη εγκαταλείψει την κυψέλη για να ξεκινήσει μια νέα αποικία.

Το γεγονός ότι η αποικία βρίσκεται κοντά στο λιμάνι Birżebbuġa, τον σημαντικότερο εμπορευματικό κόμβο της Μάλτας, υποδηλώνει ότι οι μέλισσες μπορεί να έφτασαν μέσω εμπορικού πλοίου.

«Αυτή είναι μία από τις κύριες (και ταχύτερες) οδούς μέσω των οποίων τα διάφορα υποείδη της Apis mellifera, καθώς και άλλα είδη μελισσών, σφηκών και άλλων ιπτάμενων εντόμων μπορούν να μετακινηθούν από τις φυσικές τους περιοχές σε πιο απομακρυσμένες τοποθεσίες», δήλωσε η Juliana Rangel, καθηγήτρια μελισσοκομίας στο Πανεπιστήμιο Texas A&M, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα.

Η Rangel δήλωσε ότι αυτό το νέο εύρημα είναι ένα ακόμη παράδειγμα της αύξησης των θερμοκρασιών λόγω της κλιματικής κρίσης που οδηγεί στην εξάπλωση ειδών σε περιοχές που δεν είχαν καταληφθεί προηγουμένως.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι ήπιοι χειμώνες στη Μάλτα και σε άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης ευνοούν την επιβίωση αυτού του χωροκατακτητικού είδους. Η κόκκινη μέλισσα – νάνος συναντάται επίσης στο Ισραήλ.

«Αν μπορεί να ζήσει στο Ισραήλ, τολμώ να πω ότι μπορεί να τα καταφέρει και στη Μάλτα», δήλωσε ο Ratnieks.

Οι κίνδυνοι για τις άλλες μέλισσες και την βιοποικιλότητα

«Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι η Apis florea βρέθηκε στη Μάλτα», δήλωσε ο Dave Goulson, καθηγητής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Sussex, ο οποίος δε συμμετείχε στην έρευνα «Το Apis florea είναι πιθανό να ανταγωνιστεί για γύρη και νέκταρ τους ντόπιους επικονιαστές μας, μια ομάδα εντόμων που ήδη βρίσκεται σε μείωση. Είναι επίσης πολύ πιθανό οι μέλισσες αυτές να μεταφέρουν πολλαπλές ασθένειες στις οποίες οι ευρωπαϊκές μέλισσες μπορεί να έχουν μικρή αντοχή».

Θα μπορούσε να είναι «θέμα λίγων ετών» για να εξαπλωθεί το είδος αυτό σε άλλη τοποθεσία, δήλωσε ο Rangel. «Δεδομένου του μεγάλου αριθμού νησιών στη Μεσόγειο που βρίσκονται σχετικά κοντά το ένα στο άλλο και του γεγονότος ότι η ηπειρωτική γη είναι επίσης τόσο κοντά, είναι πολύ πιθανό να υπάρξουν περισσότερες από αυτές τις εισβολές στο μέλλον, απειλώντας τη βιοποικιλότητά μας με τρόπους που μπορεί να μην έχουμε ακόμη κατανοήσει.

«Το μόνο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε είναι να είμαστε σε επαγρύπνηση, να αναφέρουμε οποιαδήποτε παρατήρηση δειγμάτων ή σμηνών που φαίνονται διαφορετικά ή νέα, να απομακρύνουμε τα δείγματα μόλις αναγνωριστούν θετικά, να ψάξουμε την περιοχή για άλλα δείγματα και να συνεχίσουμε τις προσπάθειες παρακολούθησης, ιδίως στα λιμάνια εισόδου όπου τα σμήνη μπορεί να ταξιδεύουν με τα πλοία».

Τι γνωρίζουμε για την κόκκινη μέλισσα – νάνο

Η κόκκινη μέλισσα – νάνος, Apis florea, είναι ένα μικρό, επεμβατικό είδος μελιτοφόρου μέλισσας που κατάγεται από τη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία. Σε αντίθεση με άλλες μελιτοφόρες μέλισσες, η Apis florea χτίζει τις φωλιές της σε ανοιχτές και εκτεθειμένες περιοχές, συνήθως πάνω σε κλαδιά δέντρων ή θάμνους.

Το είδος αυτό είναι γνωστό για την υψηλή του προσαρμοστικότητα και τον γρήγορο ρυθμό αναπαραγωγής, κάτι που του επιτρέπει να αποικίζει γρήγορα νέες περιοχές. Αυτή η προσαρμοστικότητα την καθιστά σημαντική απειλή για τους γηγενείς πληθυσμούς μελισσών, καθώς μπορεί να τους υπερκεράσει στην αναζήτηση πόρων, όπως το νέκταρ και η γύρη.

Η εξέλιξη αυτή μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις στα τοπικά οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα.