Αράλη: Η θάλασσα που πέθανε μέσα σε 40 χρόνια

Η λίμνη – ή θάλασσα – της Αράλης, ή τουλάχιστον ότι έχει απομείνει από αυτή, βρίσκεται στην κεντρική Ασία, μεταξύ του Καζακστάν και του Ουζμπεκιστάν.

Το όνομά της σημαίνει “η λίμνη των νησιών” και της δόθηκε εξαιτίας των περισσότερων από 1500 μικρών νησιών που κάποτε ήταν διάσπαρτα σε αυτή. Μέχρι πριν από κάποια χρόνια συμπεριλαμβανόταν στις 4 μεγαλύτερες λίμνες του κόσμου, καθώς η έκτασή της ξεπερνούσε τα 68.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Το 1959, αξιωματούχοι στη Σοβιετική Ένωση αποφάσισαν να εκτρέψουν τις ροές των ποταμών που τροφοδοτούσαν τη Θάλασσα της Αράλης στις ερήμους της Κεντρικής Ασίας, όπου το νερό πότιζε αγροκτήματα που προμήθευαν μια αναπτυσσόμενη βιομηχανία βαμβακιού. Καθώς το βαμβάκι άνθιζε, η στάθμη της λίμνης έπεσε. Καθώς η λίμνη στέρευε, η αλιεία και οι κοινότητες που εξαρτώνται από αυτήν κατέρρευσαν και το ολοένα και πιο αλμυρό νερό μολύνθηκε με λιπάσματα και φυτοφάρμακα, καθιστώντας την περιοχή κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Σε μια τελευταία προσπάθεια να σώσουν τη λίμνη, το Καζακστάν κατασκεύασε ένα φράγμα ανάμεσα στο βόρειο και το νότιο τμήμα της λίμνης Αράλης. Ολοκληρώθηκε το 2005 και ουσιαστικά ήταν θανατική καταδίκη για τη νότια πλευρά της λίμνης.

Σήμερα, έχουν απομείνει μόνο κομμάτια από αυτό που κάποτε ήταν η τέταρτη μεγαλύτερη λίμνη στον κόσμο. Καθώς η Θάλασσα της Αράλης έχει μετατραπεί σε έρημο, γνωστή ως Αραλκούμ, το χώμα από τον ξηρό πυθμένα της λίμνης έχει προστεθεί στη σκόνη που στροβιλίζεται πάνω από την Κεντρική Ασία.

Οι άνεμοι εκτοξεύουν μεγάλες ποσότητες σκόνης από την έρημο που έχει σχηματιστεί καθώς η τέταρτη μεγαλύτερη λίμνη στον κόσμο εξαφανίστηκε, εξαπλώνοντάς την σε όλη την περιοχή και εγείροντας ανησυχίες για τη δημόσια υγεία. Αυτή η σκόνη εγκυμονεί κινδύνους πέρα από αυτούς που συνήθως συνδέονται με τα φυσικά σωματίδια: αναμιγνύεται με αλάτι καθώς και με υπολείμματα από γεωργικά φυτοφάρμακα και λιπάσματα που εισάγονται στη θάλασσα. Το πόσο και πού εξαπλώνεται η σκόνη από την πρώην Θάλασσα της Αράλης στη γύρω περιοχή είναι επομένως σημαντικά ερωτήματα για τη δημόσια υγεία.

Σε μια νέα μελέτη, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα μοντέλο ατμοσφαιρικής μεταφοράς γνωστό ως COSMO-MUSCAT (Consortium for Small-scale Modeling-Multiscale Chemistry Aerosol Transport) για να ποσοτικοποιήσουν πόση σκόνη συνεισφέρει ο πυθμένας της ξηρής λίμνης στην περιοχή, όπου η σκόνη είναι πιο διαδεδομένη. και πόση από τη σκόνη μπορεί να μετρηθεί από δορυφόρους. Η μοντελοποίηση αποκάλυψε ότι η ξηρή κοίτη της λίμνης της πρώην Θάλασσας της Αράλης πρόσθεσε περίπου 7% περισσότερη σκόνη στην Κεντρική Ασία τη δεκαετία του 2000 έως τη δεκαετία του 2010 σε σύγκριση με τις δεκαετίες του 1980 και του 1990.

Οι εκπομπές σκόνης από το Aralkum φαίνεται να κορυφώνονται δύο φορές το χρόνο, την άνοιξη και τις αρχές του χειμώνα. Όταν οι ερευνητές εστίασαν σε μια περίοδο 1 έτους από την άνοιξη του 2015 έως την άνοιξη του 2016, διαπίστωσαν ότι μεταξύ των μεγάλων πόλεων της περιοχής, η Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν και το Ασγκαμπάτ του Τουρκμενιστάν επλήγησαν περισσότερο από αυτή τη σκόνη, με τα επίπεδα σκόνης να υπερβαίνουν τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για 2-3 ημέρες το χρόνο. Ωστόσο, η σημαντική μεταβλητότητα των ανέμων από έτος σε έτος σημαίνει ότι διαφορετικές περιοχές πιθανόν να φέρουν το κύριο βάρος της σκόνης σε διαφορετικά έτη.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι η σκόνη στην περιοχή συχνά συμπίπτει με τη συννεφιά. Εκτιμούν ότι πάνω από τα δύο τρίτα των καταιγίδων σκόνης κρύβονται από σύννεφα, μια κατάσταση που είναι πιο έντονη τον χειμώνα και την άνοιξη, που σημαίνει ότι οι δορυφόροι μπορεί να δυσκολεύονται να ποσοτικοποιήσουν τις εκπομπές σκόνης από τον πυθμένα της ξηρής λίμνης. Υπό το φως αυτής της παρατήρησης, οι συγγραφείς προτείνουν ότι η συμπλήρωση μελετών μοντελοποίησης με επίγειες παρατηρήσεις θα είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη συνέχιση της αποκάλυψης του τρόπου με τον οποίο η σκόνη από την πρώην Θάλασσα της Αράλης επηρεάζει την Κεντρική Ασία.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις