Για πρώτη φορά στην ιστορία, οι άνθρωποι διατάραξαν τον κύκλο του νερού

Για πρώτη φορά στην ιστορία, οι άνθρωποι διατάραξαν τον κύκλο του νερού, τροφοδοτώντας μια αυξανόμενη κρίση που μπορεί να προκαλέσει χάος στις οικονομίες, την παραγωγή τροφίμων και τη ζωή, σύμφωνα με νέα έκθεση.

Η έκθεση που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη από την Παγκόσμια Επιτροπή για τα Οικονομικά του Νερού, αναφέρει πως οι δεκαετίες κακομεταχείρισης του περιβάλλοντος, της γης και των υδάτων, σε συνδυασμό με την κλιματική κρίση, ασκούν μία πρωτοφανή πίεση στον κύκλο του νερού παγκοσμίως.

Τι είναι ο κύκλος του νερού

Ο κύκλος του νερού, ή αλλιώς ο υδρολογικός κύκλος, αναφέρεται στο σύστημα μέσω του οποίου το νερό βρίσκεται σε συνεχή κίνηση, στην επιφάνεια της γης, κάτω από τη γη και στον αέρα.

Συγκεκριμένα, το νερό από τους ωκεανούς, τις λίμνες και τα ποτάμια εξατμίζεται λόγω της θερμότητας του ήλιου και μετατρέπεται σε υδρατμούς. Οι υδρατμοί ανεβαίνουν στην ατμόσφαιρα, όπου ψύχονται και σχηματίζουν σύννεφα.

Όταν οι υδρατμοί στα σύννεφα συμπυκνώνονται αρκετά, πέφτουν πίσω στη Γη με τη μορφή βροχής, χιονιού ή χαλαζιού. Αυτό το νερό μπορεί να επιστρέψει στα ποτάμια, τις λίμνες ή να απορροφηθεί από το έδαφος, και στη συνέχεια, είτε το χρησιμοποιούν τα φυτά, είτε καταλήγει πάλι στους ωκεανούς, και η διαδικασία ξεκινά ξανά.

Είναι ένας αδιάκοπος κύκλος που βοηθά να υπάρχει νερό παντού στη φύση.

 

Τι μπορεί να συμβεί από τη διαταραχή του κύκλου του νερού;

Οι διαταραχές στον κύκλο του νερού προκαλούν παγκόσμια ανησυχία καθώς 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βρίσκονται αντιμέτωποι με το πρόβλημα της λειψυδρίας. Οι καλλιέργειες μαραίνονται και τα εδάφη υποχωρούν καθώς τα υπόγεια ύδατα στερεύουν.

Αν η ανθρωπότητα δεν προβεί σε άμεσες ενέργειες οι συνέπειες θα είναι ακόμη πιο καταστροφικές. Σύμφωνα με την έκθεση, η κρίση του νερού απειλεί περισσότερο από το 50% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων και ενδέχεται να αφαιρέσει κατά μέσο όρο το 8% από τα ΑΕΠ των χωρών έως το 2050, με πολύ μεγαλύτερες απώλειες, έως και 15%, να προβλέπονται για τις χώρες χαμηλού εισοδήματος.

«Για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, ωθούμε τον παγκόσμιο κύκλο του νερού εκτός ισορροπίας», δήλωσε ο Johan Rockström, πρόεδρος της Παγκόσμιας Επιτροπής για τα Οικονομικά του Νερού και συγγραφέας της έκθεσης. «Η βροχόπτωση, η πηγή όλου του γλυκού νερού, δεν μπορεί πλέον να θεωρείται δεδομένη».

Η έκθεση κάνει λόγο για διάκριση του νερού σε “μπλε νερό”, το οποίο είναι το νερό που βρίσκεται σε λίμνες, ποτάμια και υδροφόρους ορίζοντες, και σε “πράσινο νερό”, το οποίο είναι η υγρασία που αποθηκεύεται στο έδαφος και τα φυτά. Το “πράσινο νερό” είναι εξίσου σημαντικό με το “μπλε νερό” για τον υδρολογικό κύκλο καθώς επιστρέφει στην ατμόσφαιρα όταν τα φυτά απελευθερώνουν υδρατμούς, παράγοντας περίπου το μισό της συνολικής βροχόπτωσης πάνω από τη γη.

Οι διαταραχές στον κύκλο του νερού είναι «βαθιά συνδεδεμένες» με την κλιματική αλλαγή. Μια σταθερή παροχή πράσινου νερού είναι ζωτικής σημασίας για τη στήριξη της βλάστησης που μπορεί να αποθηκεύσει τον άνθρακα που θερμαίνει τον πλανήτη. Ωστόσο, η καταστροφή που προκαλεί ο άνθρωπος επιταχύνει την παγκόσμια θέρμανση. Ταυτόχρονα, η θερμότητα που προκύπτει από την κλιματική αλλαγή ξηραίνει τα τοπία, μειώνοντας την υγρασία και αυξάνοντας τον κίνδυνο πυρκαγιών.

Η έκθεση υπολογίζει ότι, κατά μέσο όρο, οι άνθρωποι χρειάζονται περίπου 4.000 λίτρα την ημέρα για να ζήσουν μια «αξιοπρεπή ζωή», πολύ περισσότερα από τα 50 έως 100 λίτρα που ο ΟΗΕ θεωρεί αναγκαία για τις βασικές ανάγκες, και περισσότερα από όσα θα μπορούν να παρέχουν οι περισσότερες περιοχές από τοπικές πηγές.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η κρίση στον κύκλο του νερού;

Ο Ρίτσαρντ Άλαν, καθηγητής κλίματος στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ στην Αγγλία, δήλωσε ότι η έκθεση «παρουσιάζει μια ζοφερή εικόνα της διαταραχής που προκαλεί ο άνθρωπος στον παγκόσμιο κύκλο του νερού, τον πιο πολύτιμο φυσικό πόρο που στηρίζει τα μέσα διαβίωσής μας».

Οι ανθρώπινες δραστηριότητες «αλλάζουν τη δομή της γης και της ατμόσφαιρας, θερμαίνοντας το κλίμα, εντείνοντας τις ακραίες καιρικές συνθήκες και αποδιοργανώνοντας τα μοτίβα ανέμου και βροχοπτώσεων», πρόσθεσε ο Άλαν, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έκθεση.

Η κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο μέσω καλύτερης διαχείρισης των φυσικών πόρων και μαζικής μείωσης της ρύπανσης που θερμαίνει τον πλανήτη, είπε στο CNN.

Οι συγγραφείς της έκθεσης τονίζουν ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να αναγνωρίσουν τον κύκλο του νερού ως «κοινό αγαθό» και να τον αντιμετωπίσουν συλλογικά. Οι χώρες εξαρτώνται η μία από την άλλη, όχι μόνο μέσω λιμνών και ποταμών που διασχίζουν τα σύνορα, αλλά και μέσω του νερού στην ατμόσφαιρα, το οποίο μπορεί να ταξιδέψει σε μεγάλες αποστάσεις — γεγονός που σημαίνει ότι αποφάσεις που λαμβάνονται σε μία χώρα μπορούν να διαταράξουν τις βροχοπτώσεις σε μια άλλη.

Η έκθεση καλεί σε «ριζική αναδιάρθρωση της θέσης του νερού στις οικονομίες», συμπεριλαμβανομένης της καλύτερης τιμολόγησης για την αποθάρρυνση της σπατάλης.

«Η παγκόσμια κρίση του νερού είναι μια τραγωδία, αλλά αποτελεί επίσης μια ευκαιρία για μετασχηματισμό της οικονομίας του νερού», δήλωσε η Ngozi Okonjo-Iweala, γενική διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και πρόεδρος της επιτροπής που δημοσίευσε την έκθεση. Η σωστή αποτίμηση του νερού είναι ζωτικής σημασίας, πρόσθεσε, «ώστε να αναγνωριστεί η σπανιότητά του και τα πολλά οφέλη που προσφέρει».