Η κλιματική κρίση επηρεάζει τα χρώματα και τη σεξουαλική ζωή των εντόμων

Ένα έντομο “ενέδρας” (ambush bug) που έχει πιο σκούρο χρώμα σώματος έχει μεγαλύτερη επιτυχία στην εύρεση συντρόφου από ένα φωτεινότερο όταν κάνει ψύχρα. Παράληλα, τα πιο σκουρόχρωμα αρσενικά μπορούν να ζεσταθούν πιο εύκολα τις πρώτες πρωινές ώρες, και ως εκ τούτου να ξεκινήσουν την δραστηριότητά τους ενώ όλοι οι άλλοι ακόμα ζεσταίνονται.

Αυτό, όπως επισημαίνει ο Guardian, αποτελεί ένα από τα πολλά παραδείγματα του τρόπου με τον οποίο η θερμοκρασία επηρεάζει τον χρωματισμό των εντόμων, και με τη σειρά της μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά τους να ζευγαρώνουν, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ecology and Evolution.

Οι επιστήμονες όμως προσπαθούν ακόμη να υπολογίσουν τι θα συμβεί στη σεξουαλική ζωή των εντόμων τώρα που η ανθρωπογενής κλιματική καταστροφή έχει ως αποτέλεσμα οι θερμοκρασίες να αυξάνονται σε πρωτοφανή επίπεδα.

“Από τη μία πλευρά, θα μπορούσαμε να χαιρόμαστε, λέγοντας: πώς είναι τα έντομα; Ανταποκρίνονται στην κλιματική αλλαγή. Δεν χρειάζεται να ανησυχούμε γι’ αυτά”, δήλωσε η Mariella Herberstein, οικολόγος συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο Macquarie στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας, η οποία είναι μία από τους συγγραφείς της μελέτης.

“Και τότε θα μπορούσαμε να ξυπνήσουμε την επόμενη μέρα και να πούμε: Δεν μπορούν πλέον να βρουν ο ένας τον άλλον, επειδή έχουν χάσει πολύ σημαντικά χρώματα αναγνώρισης που τα βοηθούν να βρουν το ταίρι τους“.

Η επικρατούσα θεωρία μεταξύ των επιστημόνων, λέει η Herberstein, είναι ότι όταν οι θερμοκρασίες αυξάνονται, τα έντομα εξελίσσονται σε μεγάλο βαθμό ώστε να παράγουν λιγότερη ποσότητα της χρωστικής μελανίνης που ρυθμίζει την απόχρωσή τους, με αποτέλεσμα να γίνονται πιο ανοιχτά και φωτεινά στο χρώμα. Αυτό συμβαίνει επειδή τα πιο σκούρα αντικείμενα απορροφούν περισσότερη θερμότητα και θερμαίνονται πιο γρήγορα, ενώ τα πιο ανοιχτόχρωμα αντικείμενα αντανακλούν περισσότερη εισερχόμενη ακτινοβολία και μπορούν να παραμείνουν πιο δροσερά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Για παράδειγμα, τα χρώματα των φτερών των θειούχων πεταλούδων Mead των βουνών της Βόρειας Αμερικής έχουν ξεθωριάσει με την πάροδο του χρόνου καθώς οι θερμοκρασίες έχουν αυξηθεί – τα λαμπερά, θειούχα κίτρινα φτερά τους είναι πιο ωχρά, σύμφωνα με μελέτη του 2016. Μεταξύ της δεκαετίας του 1980 και του 2000, γινόταν όλο και λιγότερο πιθανό για την πασχαλίτσα με τις δύο κηλίδες να είναι μαύρη με κόκκινες κηλίδες αντί για κόκκινη με μαύρες κηλίδες. Οι σκούρες κηλίδες στην πλάτη του υποαρκτικού σκαθαριού με παρόμοιο μοτίβο έχουν επίσης μειωθεί καθώς οι άνοιξη γίνεται πιο ζεστή.

Αυτό όμως που διαπίστωσε η ομάδα της Herberstein είναι ότι το μοτίβο δεν είναι πάντα τόσο απλό. Μια μελέτη που ακολούθησε τις θειούχες πεταλούδες του Mead, η οποία εξέτασε περισσότερες από 800 πεταλούδες που συλλέχθηκαν για δείγματα μουσείων μεταξύ 1953 και 2013, διαπίστωσε ότι σε ορισμένες περιοχές, τα ωχροκίτρινα φτερά τους έγιναν στην πραγματικότητα πιο πλούσια και σκουρόχρωμα με την πάροδο του χρόνου.

Ένα άλλο είδος εντόμου, το “αλογάκι της Παναγίας”, έγινε πιο πράσινο και πιο σκούρο με την πάροδο του χρόνου, καθώς οι θερμοκρασίες γίνονταν πιο θερμές, σύμφωνα με μελέτη του 2018, όπως επίσης και ένα είδος “φυλλοκόπου”, καθώς οι ερευνητές έπαιρναν δείγματα όλο και πιο ψηλά στο βουνό.

“Ο μηχανισμός δεν είναι τόσο ξεκάθαρος – είναι συγκεχυμένος”, δήλωσε ένας άλλος από τους συγγραφείς της μελέτης, ο Md Tangigul Haque, διδακτορικός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Macquarie. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι οι ερευνητές εργάζονται με ένα περιορισμένο σύνολο δεδομένων, και επειδή πολλά από αυτά τα λίγα δεδομένα που συλλέγονται προέρχονται από παρόμοιες μελέτες με παρόμοια έντομα σε παρόμοιες τοποθεσίες, όπως αναφέρει. Πιθανώς οφείλεται επίσης στο γεγονός ότι η μελανίνη δεν έχει μόνο μια λειτουργία που σχετίζεται με τη θερμότητα, αλλά εμπλέκεται στην ανοσολογική άμυνα και βοηθά στην προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου.

Αλλά το χρώμα εμπλέκεται επίσης στην προσέλκυση συντρόφων, στο καμουφλάζ από θηρευτές ή από το θήραμα και στο να επιτρέπει σε ένα μέλος ενός είδους να αναγνωρίζει εύκολα άλλα – και όλα αυτά θα μπορούσαν να μεταβληθούν από την άνοδο της θερμοκρασίας. “Αν επηρεάζουμε την αναπαραγωγή τους, επηρεάζουμε σοβαρά τη βιωσιμότητα του πληθυσμού τους”, δήλωσε η Herberstein. “Είναι απλώς ένα από αυτά τα κομμάτια που πρέπει να εξακριβώσουμε τι ακριβώς συμβαίνει”.

Η επίλυση αυτού του αινίγματος θα μπορούσε να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην εξεύρεση του ακριβούς τρόπου με τον οποίο τα έντομα θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την κλιματική κατάρρευση, δήλωσε ο Michael Moore, βιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο Ντένβερ. Ο Moore δεν συμμετείχε στην τελευταία έρευνα, αλλά το 2021 εντόπισε ότι οι αρσενικές λιβελούλες χάνουν τα χρωματικά μοτίβα των φτερών τους εκεί όπου το κλίμα είναι θερμότερο, και προσπαθεί να διαπιστώσει αν αυτό δυσκολεύει τις λιβελούλες να βρουν τους συντρόφους τους.

“Ένα πράγμα που μου κάνει εντύπωση είναι ότι δεν υπάρχει ένας κανόνας που να ταιριάζει σε όλους”, δήλωσε ο Moore. “Έχουμε πολύ περισσότερη δουλειά να κάνουμε – δεν έχουμε βρει ακόμα τη λύση”.