Η κλιματική κρίση και το μαρτύριο της σταγόνας

“Σίγουρα είναι ένα από τα προβλήματα που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε. Μας έχει ήδη απασχολήσει, αφού έχει ήδη εμφανιστεί και σε ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες. Η αντιμετώπιση, όμως, θα πρέπει να γίνει ταυτόχρονα με τη σωστή χρησιμοποίηση των υδάτων. Να μη σπαταλάμε το νερό και να το χρησιμοποιούμε σωστά”.

Αυτή ήταν η απάντηση του Χρήστου Ιωακειμίδη, Περιβαλλοντικού Ωκεανογράφου που συμμετέχει στο Πρόγραμμα για το Περιβάλλον των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) και συγκεκριμένα στο Σχέδιο Δράσης για τη Μεσόγειο (MAP), σε ερώτηση του NEWS 24/7, ζητώντας του να εκτιμήσει την κατάσταση στο “κατώφλι” του καλοκαιριού, ένα χρόνο μετά από τη χειρότερη ξηρασία που βίωσε η Ευρώπη.

Βρισκόμαστε, λοιπόν, σε αυτό το σημείο. Εκεί όπου, η χρησιμοποίηση του νερού έχει γίνει (και) υπόθεση ατομικής ευθύνης, καθώς ο πλανήτης φαίνεται ότι στερεύει και η Γηραιά ήπειρος βρίσκεται στη δίνη της κλιματικής κρίσης, που, ας μην κρυβόμαστε, έχει πια μετατραπεί σε κρίση νερού.

Οι ενδείξεις του περασμένου χειμώνα, αλλά και της άνοιξης κρατούν και για το φετινό καλοκαίρι ενεργό τον συναγερμό που σήμανε ένα χρόνο πριν, όταν το Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Ξηρασίας έκανε λόγο για τη μεγαλύτερη ξηρασία των τελευταίων ετών και μάλιστα, με τα 2/3 των ευρωπαϊκών των χωρών να βρίσκονται στο φάσμα της λειψυδρίας.

Χαρακτηριστικά ήταν και τα στοιχεία της ευρωπαϊκής υπηρεσίας Copernicus, σύμφωνα με τα οποία η άνοδος της θερμοκρασίας έφερε στην ήπειρο το πιο ζεστό καλοκαίρι που είχε καταγραφεί από το 1950.

Δυστυχώς, το διάστημα που μεσολάβησε, μοιάζει με φαύλο κύκλο επισφάλειας νερού, με το πρόβλημα της λειψυδρίας να έχει χτυπήσει από νωρίς την πόρτα ανεπτυγμένων ευρωπαϊκών χωρών της Μεσογείου και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να χτυπά “καμπανάκι” κινδύνου για τα επικίνδυνα αλλά και αχαρτογράφητα νερά ενός ξηρού καλοκαιριού.

Σύμφωνα με έκθεση του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι περισσότερες χώρες του νότιου και του δυτικού τμήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πλήττονται από μια αναδυόμενη ξηρασία, με σημαντικές ανωμαλίες στην υγρασία του εδάφους και στη ροή των ποταμών λόγω του εξαιρετικά ξηρού και θερμού χειμώνα να παρατηρούνται στη Γαλλία, την Ισπανία και τη βόρεια Ιταλία.

Το συμπέρασμα της έκθεσης; Το φετινό καλοκαίρι σε Ευρώπη και Μεσόγειο ενδέχεται να μοιάζει πολύ με τον εφιάλτη του 2022.

Η ανθρωπογενής υπερθέρμανση του πλανήτη θα είναι πάντα η απάντηση…

Στο εύλογο ερώτημα για τα αίτια και τους παράγοντες της ξηρασίας η απάντηση είναι η ίδια, όπως και σε κάθε ερώτημα που αφορά την κλιματική κρίση.

Σε πρόσφατο άρθρο του Politico, ο Φρεντ Χάτερμαν, υδρολόγος στο Ινστιτούτο Έρευνας Κλιματικών Επιπτώσεων του Πότσδαμ εξήγησε με απλά και κατανοητά λόγια τους λόγους και τους τρόπους με τους οποίου η έλλειψη νερού είναι ένα δυναμικό πρόβλημα που κινείται ομόρροπα με την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, η οποία -για να μην ξεχνιόμαστε- ήταν, είναι και θα είναι απόρροια της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Αρχικά, όσο η θερμοκρασία αυξάνεται, τόσο περισσότερο νερό εξατμίζεται. Πράγμα που σημαίνει πως “θα πρέπει να έχουμε μια σταθερή αύξηση των βροχοπτώσεων για να αντισταθμίσουμε την αύξηση αυτής της εξάτμισης”. Έπειτα, σύμφωνα με τον Χάτερμαν, η κλιματική αλλαγή αποδυναμώνει τον ευρωπαϊκό αεροχείμαρρο, κάτι που σημαίνει πως η ατμοσφαιρική πίεση μπορεί να διαταραχθεί, προκαλώντας παρατεταμένες περιόδους ζέστης και ξηρασίας. Και τρίτον, οι παγετώνες και η χιονοκάλυψη της Ευρώπης συρρικνώνονται ραγδαία εξαιτίας της ανόδου της θερμοκρασίας, γεγονός που στερεί τη ζωτικής σημασίας υδροδότηση από μεγάλα ποτάμια, όπως ο Ρήνος, ο Δούναβης, ο Ροδανός ή ο Πάδος.

Η πιο σοβαρή επίδραση της υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι πώς επηρεάζει τον κύκλο του νερού, με τον αριθμό των ακραίων καιρικών φαινομένων να αυξάνεται μέσα από πλημμύρες και ξηρασίες, την ώρα που οι βροχοπτώσεις γίνονται όλο και πιο απρόβλεπτες. Αυτή η δυσκολία εκτίμησης με τη σειρά της δυσχεραίνει τον κλάδο της γεωργίας σε πολλά μέρη του κόσμου, με τα βλέμματα όλων να στρέφονται στις αναπτυσσόμενες χώρες που πλήττονται περισσότερο και έχουν τις πιο σοβαρές οικονομικές και υγειονομικές πληγές από τις κλιματικές καταστροφές.

Εύληπτο, λοιπόν, γιατί η ξηρασία αποτελεί τη σοβαρότερη συνέπεια της κλιματικής κρίσης, η οποία οδηγεί σε απρόβλεπτη διαθεσιμότητα νερού, επιδείνωση της λειψυδρίας και μόλυνση των αποθεμάτων νερού.

Είναι χαρακτηριστικό πως περίπου το 74% των φυσικών καταστροφών από το 2001 και 2018 σχετίζονταν με το νερό, συμπεριλαμβανομένων των ξηρασιών και των πλημμυρών, με τη συχνότητα και την ένταση τέτοιων γεγονότων να καθορίζεται από την αλλαγή του κλίματος, δημιουργώντας με τη σειρά τους ζωτικά προβλήματα όπως μείωση της αγροτικής παραγωγής και άρα έλλειψη τροφίμων, αύξηση των νοσημάτων και μετακίνηση πληθυσμών.

Ο κίνδυνος της λειψυδρίας για την Ελλάδα

Στην ανάλυσή του για το πρόβλημα της ξηρασίας πάντως, ο Χάτερμαν είχε εντάξει στα ραντάρ των χωρών που μπορούν να κινδυνεύσουν τα επόμενα χρόνια από τέτοια φαινόμενα και τη χώρα μας: “Η Πολωνία και άλλες περιοχές όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Ελλάδα δείχνουν προειδοποιητικά σημάδια για ξηρασία”.

Μία αντίστοιχη αλλά πιο οριοθετημένη και προσανατολισμένη στα του “οίκου μας” εκτίμηση έκανε πρόσφατα και ο διευθυντής ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Κώστας Λαγουβάρδος, δηλώντας στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων: “Οι κλιματικές προβολές για το άμεσο μέλλον, δηλαδή τα επόμενα 30 χρόνια δείχνουν ότι θα ξεκινήσει και σε εμάς η μείωση των βροχοπτώσεων. Αυτό μας ανησυχεί παρόλο που στη χώρα μας βλέπουμε ότι έχουμε σχετικά καλές βροχοπτώσεις”, ενώ ο δασολόγος-υδρολόγος, καθηγητής του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος και διευθυντής εργαστηρίου ASSIST Δημήτρης Εμμανουλούδης υποστήριζε πως είναι πιθανό η χώρα μας να βρεθεί στο φάσμα της λειψυδρίας τα επόμενα χρόνια αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα:

“Η χώρα μας διέπεται από ξηρά και θερμά καλοκαίρια. Ταυτόχρονα, την περίοδο του καλοκαιριού η Ελλάδα διπλασιάζει τον πληθυσμό της λόγω της άφιξης των τουριστών. Ο τριπλασιασμός του πληθυσμού λόγω του τουριστικού ρεύματος και η αύξηση της ζήτησης του νερού σε συνδυασμό με την αδιάκοπη λειτουργία της βιομηχανίας εκείνους τους μήνες δημιουργεί μία εκρηκτική τάση ζήτησης νερού, λαμβάνοντας υπόψιν μάλιστα ότι δεν σημειώνονται βροχοπτώσεις. Όλο αυτό προκαλεί ένα μεγάλο ογκοθερμικό κενό”.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις