Η ζημιά πίσω από το να πετάμε στα σκουπίδια ηλεκτρονικά και ηλεκτρικά απόβλητα

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη αποφασίσει επί οδηγιών που αφορούν τα ηλεκτρονικά απόβλητα. Δεδομένου ότι ανακυκλώνεται ποσοστό μικρότερο του 40% αυτών, έκρινε πως ήλθε η ώρα να πάρει επιπρόσθετα μέτρα. Για το καλό όλων.

Οι κινήσεις αυτές έρχονται σε συνάρτηση με τη γενικότερη δουλειά που γίνεται για τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον πλανήτη.

Τι είναι τα ηλεκτρονικά απόβλητα;

Τα ηλεκτρονικά και ηλεκτρικά απόβλητα καλύπτουν μια ποικιλία διαφορετικών προϊόντων που πετιούνται, όταν παύουν να λειτουργούν και αντικαθιστώνται ή όταν θέλουμε ανανέωση.

Η λίστα περιλαμβάνει

• Μεγάλες οικιακές συσκευές, όπως πλυντήρια ρούχων και ηλεκτρικές εστίες.
• Εξοπλισμός πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών (φορητοί υπολογιστές, εκτυπωτές).
• Καταναλωτικός εξοπλισμός (βιντεοκάμερες, λαμπτήρες φθορισμού) και φωτοβολταϊκά πάνελ.
• Μικρές οικιακές συσκευές (ηλεκτρικές σκούπες, τοστιέρες κ.α.).
• Ηλεκτρικά εργαλεία.
• Ιατρικές συσκευές.

Το 2012 η ποσότητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού που διατέθηκε στην αγορά της ΕΕ ήταν 7.6 εκατομμύρια τόνοι.

Το 2021 ήταν 13.5 εκατομμύρια οι τόνοι.

Ο συνολικός συλλεγμένος ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός ήταν 3.000.000 τόνοι το 2012 και 4.900.000 τόνοι το 2021.

Το 2021, στην ΕΕ συλλέχθηκαν κατά μέσο όρο 11 κιλά απορριμμάτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού ανά κάτοικο.

Ως εκ τούτου, οι Ευρωβουλευτές έκριναν πως χρειάζονται ανανέωση οι πρακτικές ανακύκλωσης των χωρών της ΕΕ, που ούτως ή άλλως διαφέρουν κατά πολύ.

Οι εκπρόσωποι των χωρών/μελών στην Ευρωβουλή θυμίζουν πως η ανακύκλωση αυτών των συσκευών και προϊόντων είναι αναγκαία, καθώς περιέχουν δυνητικά επιβλαβή υλικά που μολύνουν το περιβάλλον και αυξάνουν τους κινδύνους για τα άτομα που εμπλέκονται στην ανακύκλωση ηλεκτρονικών απορριμμάτων.

Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, η ΕΕ έχει εγκρίνει νομοθεσία για την αποτροπή της χρήσης ορισμένων χημικών ουσιών, όπως ο μόλυβδος.

Πολλά σπάνια ορυκτά που χρειάζονται στη σύγχρονη τεχνολογία προέρχονται από χώρες που δεν σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Για να αποφευχθεί η ακούσια υποστήριξη των ένοπλων συγκρούσεων και των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι ευρωβουλευτές έχουν υιοθετήσει κανόνες που απαιτούν από τους ευρωπαίους εισαγωγείς ορυκτών σπάνιων γαιών να διενεργούν ελέγχους ιστορικού στους προμηθευτές τους.

Τι κάνει η ΕΕ για τη μείωση των ηλεκτρονικών αποβλήτων;

Τον Μάρτιο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία που έχει ως μία από τις προτεραιότητές της τη μείωση των ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών απορριμμάτων.

Η πρόταση σκιαγράφησε συγκεκριμένα άμεσους στόχους όπως τη δημιουργία του δικαιώματος επισκευής και τη βελτίωση της επαναχρησιμοποίησης γενικά, την εισαγωγή ενός κοινού φορτιστή και τη θέσπιση συστήματος ανταμοιβής για την ενθάρρυνση της ανακύκλωσης ηλεκτρονικών ειδών.

Το USB Type-C θα γίνει ο κοινός φορτιστής για τις περισσότερες ηλεκτρονικές συσκευές στην ΕΕ έως το τέλος του 2024. Οι φορητοί υπολογιστές θα πρέπει να είναι εξοπλισμένοι με θύρα USB Type-C έως τις 28 Απριλίου 2026.

Τον Μάρτιο του 2023, η Επιτροπή παρουσίασε μια νέα πρόταση για την προώθηση της επισκευής και της επαναχρησιμοποίησης αγαθών.

Στο πλαίσιο της νόμιμης εγγύησης, οι πωλητές θα επισκευάζουν τα προϊόντα εκτός και αν είναι φθηνότερη η αντικατάσταση τους. Πέρα από την εγγύηση, θα παρέχεται δικαιώματα για να γίνουν οι επισκευές ευκολότερες και φθηνότερες.

ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

Τον Φεβρουάριο του 2023, η Κομισιόν υπέβαλε πρόταση για επικαιροποίηση της οδηγίας για τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, για την εφαρμογή απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, σχετικά με το εύρος των υποχρεώσεων των παραγωγών φωτοβολταϊκών πλαισίων.

Το Κοινοβούλιο και η Επιτροπή κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία για την επικαιροποίηση τον Νοέμβριο του 2023.

Συμφώνησαν επίσης ότι έως το 2026 η Επιτροπή θα πρέπει να επανεξετάσει την οδηγία και, εάν είναι απαραίτητο, να προτείνει περαιτέρω αλλαγές μαζί με συνολική αξιολόγηση των επιπτώσεών της στην κοινωνία και το περιβάλλον.