Πώς η ανθρώπινη παρέμβαση άλλαξε τη Γη, το 2023

Υπάρχουν ελάχιστα μέρη στον πλανήτη Γη, όπου το ανθρώπινο είδος δεν έχει αφήσει το σημάδι του. Τουλάχιστον το 95% της χερσαίας επιφάνειας του πλανήτη (χωρίς την Ανταρκτική), παρουσιάζει σημάδια ανθρώπινης δραστηριότητας. Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία πρόσφατης έρευνας, το 16% του ποσοστού που προαναφέρθηκε, δείχνει παρεμβάσεις σε μεγάλο βαθμό.

Η αστική ανάπτυξη, τα τεχνικά έργα μεγάλης κλίμακας και τα μεταλλευτικά έργα έχουν ως αποτέλεσμα την αναδιαμόρφωση ολοκλήρων τοπίων. Την ίδια ώρα, η αποψίλωση των δασών και η γεωργία αλλοιώνουν ολόκληρα οικοσυστήματα. Η ρύπανση που παράγεται από τον άνθρωπο μπορεί να γίνει αντιληπτή σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη μας.

Τεχνητά νησιά

Ας αρχίσουμε από το νησί Πίρσον στη θάλασσα της Νότιας Κίνας, που ανήκει στο Βιετνάμ από τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Το 2021, το Βιετνάμ έβαλε σε εφαρμογή ένα μεγάλο σχέδιο διεύρυνσης του και έτσι, με εκβάθυνση και επιχωμάτωση, προσέθεσε 163 στρέμματα γης στο νησί και δημιούργησε ένα προστατευόμενο λιμάνι στη μέση του υφάλου.

Το τεχνητό νησί Πίρσον είναι μόνο ένα από τα έργα του Βιετνάμ στο σύμπλεγμα των νησιών Spartly, ένα αμφιλεγόμενο αρχιπέλαγος στο Θάλασσα της Νότιας Κίνας, το οποίο λόγω της στρατηγικής του θέσης διεκδικείται από την Κίνα, τις Φιλιππίνες και την Ταϊβάν. Συνολικά, το 2023, το Βιετνάμ δημιούργησε 330 στρέμματα γης σε πέντε νησιά των Spartlys σύμφωνα με την Πρωτοβουλία Ασιατικής Θαλάσσιας Διαφάνειας του Κέντρου Στρατηγικών Διεθνών Σπουδών, η οποία παρακολουθεί το θαλάσσιο περιβάλλον στην περιοχή.

Σύμφωνα με όσα υποστηρίζει μάλιστα το Κέντρο, κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, τουλάχιστον 6,200 στρέμματα κοραλλιογενών υφάλων έχουν καταστραφεί για την τεχνητή επέκταση των νησιών στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Η πλειονότητα αυτών των παρεμβάσεων έχει γίνει από την Κίνα, η οποία έχει κατασκευάσει αρκετές στρατιωτικές βάσεις σε αυτά τα νησιά, συμπεριλαμβανομένης και μιας τεράστιας αεροπορικής βάσης.

Δημιουργία ορυχείων για την εξόρυξη λιθίου

Η αύξηση της παραγωγής και της χρήσης των ηλεκτρικών οχημάτων και άλλων συσκευών που λειτουργούν με μπαταρίες, έχει οδηγήσει σε εκτόξευση της ζήτησης λιθίου τα τελευταία χρόνια. Υπάρχουν όμως προειδοποιήσεις για επικείμενη έλλειψη του συγκεκριμένου μετάλλου και για τον λόγο αυτό, γίνεται μια προσπάθεια να δημιουργηθούν νέα ορυχεία για την εξόρυξή του.

Ανάμεσα σε αυτά που ξεκίνησαν τη λειτουργία τους το 2023 είναι και το Cauchari-Olaroz σε μια επαρχεία της Αργεντινής. Το λίθιο εξάγεται από το αλάτι των αλυκών της Νότιας Αμερικής, περιοχή που συγκεντρώνει τα μεγαλύτερα αποθέματα αλλά και την μεγαλύτερη παραγωγή λιθίου παγκοσμίως.

Οι γεωργικές πρακτικές έχουν μειώσει δραματικά την επιφάνεια της λίμνης Inle

Στα όρη Shan της ανατολικής Μιανμάρ, οι μεταβαλλόμενες γεωργικές πρακτικές έχουν μεταμορφώσει την επιφάνεια της λίμνης Inle. H Unesco έχει αναγνωρίσει την λίμνη ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς και είναι διάσημη για τους πλωτούς κήπους που δημιουργούν οι χωρικοί που ζουν κατά μήκος των ακτών της, καθώς και οι ψαράδες που κωπηλατούν με τα πόδια τους. Όμως η ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας ντομάτας σε μεγάλη κλίμακα έχει μειώσει δραματικά την επιφάνεια της λίμνης.

Οι επιπτώσεις του ορυχείου χαλκού στα βουνά των Άνδεων

Ψηλά στα βουνά των Άνδεων, σε υψόμετρο περίπου 4.400 μέτρων, έχει ανοίξει μια τεράστια τρύπα στο έδαφος. Πρόκειται για το ανοιχτό ορυχείο χαλκού Quebrada Blanca, το οποίο επέκτεινε τις δραστηριότητές του το 2023. Οι εταιρείες που διαχειρίζονται το ορυχείο ελπίζουν να παράγουν από αυτό 300.000 τόνους χαλκού ετησίως.

Η καταστροφή του φράγματος Καχόβκα στην Ουκρανία

Στις 6 Ιουνίου 2023, σημειώθηκαν εκρήξεις που οδήγησαν στην καταστροφή του φράγματος Νόβα Καχόβκα, που προκάλεσαν υπερχείλιση στον ποταμό Ντνίπρο. Ο στρατός της Ουκρανίας κατηγόρησε τη Ρωσία ότι ανατίναξε σκόπιμα το φράγμα, ενώ η Ρωσία κατηγόρησε τους Ουκρανούς. Μετά την υποχώρηση τεραστίων ποσοτήτων νερού κατά μήκος του ποταμού Ντνίπρο στην Ουκρανία, η αλλαγή της εικόνας της περιοχής είναι ριζική. Τα κανάλια που τροφοδοτούσε στέρεψαν από νερό κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, με όσους δουλεύουν στην περιοχή να δίνουν αγώνα για να σώσουν τις καλλιέργειές τους.

Μια αξιολόγηση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ περιέγραψε τη ζημιά ως μια “εκτεταμένη περιβαλλοντική καταστροφή” που θα εκταθεί πέρα από τα σύνορα της Ουκρανίας. Το φράγμα ήταν ένα πλήρως λειτουργικό οικοσύστημα που αποδεκατίστηκε, ενώ οι πλημμύρες προκάλεσαν σημαντικές ζημιές στους φυσικούς βιότοπους και στις κοινότητες. Ο ΟΗΕ προειδοποίησε ότι οι ζημιές που προκλήθηκαν από την καταστροφή του φράγματος ήταν πιθανό να είναι “μη αναστρέψιμες”.

Για το τέλος, θα κάνουμε αναφορά σε μια γραμμική πόλη – εξ ου και το όνομά της, The Line– που χτίζεται στη Σαουδική Αραβία. Η πόλη του μέλλοντος, όπως την αποκαλούν, αναμένεται να στεγάσει 9 εκατομμύρια ανθρώπους στη μέση της αραβικής ερήμου. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του πρότζεκτ «Vision 2030», με στόχο τη μείωση της εξάρτησης της οικονομίας της χώρας από το πετρέλαιο. Αρκετοί είναι οι επικριτές του έργου ωστόσο, που αμφισβητούν τα πράσινα διαπιστευτήρια της πόλης που σχεδιάζεται.