Τα ψάρια μπορούν να μπλοκάρουν την υπερθέρμανση του πλανήτη

Οι άνθρωποι αφήνουμε περίπου 36 δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα κάθε χρόνο.

Αν όλοι αυτοί οι ρύποι έμεναν στην ατμόσφαιρα, το φαινόμενο του θερμοκηπίου θα επιταχυνόταν με ακόμα πιο έντονους ρυθμούς. Ο ωκεανός παρόλα αυτά, απορροφά περίπου το ήμισυ των ρύπων που αφήνουν οι άνθρωποι στη φύση.

Το φυτοπλαγκτόν (κατ ‘ουσίαν, μικροσκοπικά φυτά) που ευδοκιμεί κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας, απορροφά μέσω της φωτοσύνθεσης μεγάλες ποσότητες, “ξεπλένοντας” το CO2 στα βάθη των ωκεανών, όπου και παραμένει εγκλωβισμένο για αιώνες.

Οι ωκεανοί αποτελούν μια γιγάντια αποθήκη άνθρακα, 50 φορές μεγαλύτερη από αυτή της ατμόσφαιρας. Αλλά χρειάζεται αρκετός χρόνος για τον άνθρακα, σε μορφή διοξειδίου του άνθρακα, για να φτάσει μέχρι τα βάθη των ωκεανών: μέχρι τώρα οι ωκεανοί έχουν συγκρατήσει περίπου το 30% απ’ όλες τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που προέρχονται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες τα τελευταία 200 χρόνια, αλλά τελικά θα απορροφήσουν ακόμη πολύ περισσότερο.

Όπως καταγράφει η Περιφέρεια Κρήτης και το Cretaquarium, τα αμέτρητα μικροσκοπικά φυτά που ονομάζονται φυτοπλαγκτόν απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα καθώς αναπτύσσονται κοντά στην επιφάνεια των ωκεανών. Οι μεγαλύτεροι οργανισμοί “τσιμπολογάνε” το φυτοπλαγκτόν, και τα περιττώματά τους καταλήγουν στα βάθη των ωκεανών, όπου αποικοδομούνται, απελευθερώνοντας διοξείδιο του άνθρακα στα ψυχρά βαθιά νερά παραμένοντας εκεί χιλιάδες χρόνια.

Πολλοί θαλάσσιοι οργανισμοί, από το φυτοπλαγκτόν μέχρι τα πιο οικεία θαλάσσια σαλιγκάρια, κατασκευάζουν κελύφη χρησιμοποιώντας διοξείδιο του άνθρακα. Όταν οι οργανισμοί πεθαίνουν, τα κελύφη τους πέφτουν στα βάθη των ωκεανών, όπου γίνονται μέρος του ιζήματος, αφαιρώντας αποτελεσματικά διοξείδιο του άνθρακα από τους ωκεανούς.

Εναλλακτικά, σε πολύ βαθιές περιοχές του ωκεανού τα κελύφη αποσυντίθενται προτού προλάβουν να φτάσουν τον πυθμένα, απελευθερώνοντας διοξείδιο του άνθρακα στα βαθιά νερά.  Όσο αντιφατικό κι αν φαίνεται, η δημιουργία κελυφών απελευθερώνει επίσης διοξείδιο του άνθρακα. Έτσι, σε περιοχές όπου δημιουργούνται οργανισμοί με κέλυφος το διοξείδιο του άνθρακα διοχετεύεται από τον ωκεανό προς την ατμόσφαιρα.

Το διοξείδιο του άνθρακα διαλύεται στο νερό. Όσο πιο ψυχρό είναι το νερό, τόσο περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα μπορεί να διαλυθεί σε αυτό. Όταν τα επιφανειακά νερά ψύχονται και βυθίζονται μακριά από τον ισημερινό, απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και το μεταφέρουν στα βάθη των ωκεανών. Αυτό το πλούσιο σε διοξείδιο του άνθρακα νερό μπορεί να χρειαστεί αιώνες έως χιλιετίες για να επιστρέψει στην επιφάνεια.

Μια νέα έρευνα του πανεπιστημίου του Southampton, αναφέρει τώρα ότι τα ψάρια που φτάνουν μέχρι τα μεγαλύτερα βάθη των ωκεανών μπορούν να πάρουν εκεί τεράστιες ποσότητες άνθρακα. Η εξόντωση μεγάλου αριθμού ψαριών, θέτει τον ωκεανό σε μεγάλο κίνδυνο, γιατί στην ουσία δεν θα υπάρχει κανείς για να “αποθηκεύσει” τον άνθρακα αυτόν.

Τα ψάρια που κάνουν τη “βρώμικη δουλειά” είναι εκείνα που κολυμπούν σε βάθος 200-1.000 μέτρων και εκείνα που ζουν στα μεγαλύτερα βάθη.

Κάθε βράδυ, εκατομμύρια ψάρια τρώνε το φυτοπλαγκτόν που έχει “τραβήξει” τον άνθρακα και τον παίρνουν μαζί τους στους ωκεανούς. Όταν πεθάνουν αυτά τα ψάρια, παίρνουν το διοξείδιο του άνθρακα μαζί τους και τον αποσυνθέτουν. Αν η δουλειά αυτή δεν γίνει από τα ψάρια, ο άνθρακας θα παραμείνει στην επιφάνεια της θάλασσας.

Τι γίνεται σε διαφορετική περίπτωση;

Τόσο η άνθιση φυτοπλαγκτού όσο και οι παραγόμενες από αυτό φυκοτοξίνες προκαλούν διαταραχές στο περιβάλλον όπως η διαταραχή στις σχέσεις μεταξύ οργανισμών, αλλαγές στη βιοποικιλότητα, καθώς και σημαντικό πρόβλημα στην ποιότητα νερού.

Στην περίπτωση που υπάρξει μεγάλη συγκέντρωση φυκοτοξινών στο περιβάλλον, όπως για παράδειγμα μετά από μαζικό θάνατο μεγάλου πληθυσμού τοξινοπαραγωγικών φυκών, ο οποίος ακολουθεί μία άνθιση φυτοπλαγκτού, ενδέχεται να ασθενήσουν ή ακόμα και να πεθάνουν, σπονδυλωτά όπως πτηνά, ψάρια, οικόσιτα ζώα, ή θαλάσσια θηλαστικά, ενώ υπάρχουν και επιπτώσεις σε υδρόβια φυτά. Μεγάλες επιπτώσεις υπάρχουν επίσης για το ζωοπλαγκτόν.

(Με πληροφορίες από: Quartz, Science Direct)