Ταμείο Ανάκαμψης: Τα όμορφα τα λόγια τα μεγάλα

Με μία πρώτη ματιά, το ελληνικό σχέδιο για την ανάκαμψη αναμένεται να εγκριθεί με τυμπανοκρουσίες. Αφού αφαιρέθηκαν κάποιες προβληματικές εμμονές (αγωγοί αερίου) το ελληνικό σχέδιο έχει όλα τα απαραίτητα και σωστά συστατικά: πράσινη μετάβαση, ΑΠΕ, εξοικονόμηση, ηλεκτροκίνηση, προστασία βιοποικιλότητας, ψηφιακή μετάβαση, δια βίου μάθηση, συμπερίληψη, εκπαίδευση, εργασιακές ευκαιρίες…

Αν κάτι απουσιάζει, αυτό δεν είναι οι λέξεις αλλά η ψυχή! Και σε μία τέτοια απαιτητική κατάσταση έκτακτης ανάγκης, τη στιγμή που εμφανίζεται ένα σωσίβιο αρκετών δισεκατομμυρίων, η ενεργός συμμετοχή του “πληρώματος” είναι απαραίτητη! Η κοινωνία, ο διάλογος, η συμμετοχή είναι παντελώς απόντα. Τουλάχιστον αυτή είναι η κατάσταση μέχρι σήμερα.

Για την ώρα, η πολιτική ηγεσία αλλά και η αντιπολίτευση αρκούνται σε συζητήσεις κορυφής και αδιάφορους εξυπνακισμούς. Αρνούνται όμως εμφατικά να μπουν στην ουσία και να περιγράψουν με σαφήνεια αν και κατά πόσο θα αλλάξουν το σημερινό εξαιρετικά προβληματικό παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο. Αν, σε αυτήν την απαραίτητη διαδρομή, θα εμπλέξουν την κοινωνία ή απλώς θα συνεχίσουν να θρέφουν το πελατειακό κράτος. Το εντυπωσιακό είναι ότι την ανάγκη γι’ αυτήν τη ριζική αλλαγή δεν την αρθρώνουν πλέον κάποιοι περιθωριακοί ακαδημαϊκοί, αλλά κυβερνήσεις, υπουργοί οικονομικών, ο ΟΟΣΑ, ο ΓΓ των ΗΕ. Μιλούν για αποκέντρωση, κοινωνική συμμετοχή, αναθεώρηση του οικονομικού μοντέλου που προσβλέπει και μετρά αύξησης του ΑΕΠ, προστασία του φυσικού περιβάλλοντος καθώς και την αξία του ως εθνικού κεφαλαίου, μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος (αντί του απλού “πρασινίσματος”), κοινωνική οικονομία… Τίποτα και κανένα από αυτά δεν φαίνεται (ούτε καν αχνοφαίνεται) στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης. Κι όμως, έχει όλες τις σωστές λέξεις.

Είπαμε ότι, συχνά, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες.

Στο Σχέδιο Ανάκαμψης βλέπουμε πολλές αναφορές στην ανάγκη διείσδυσης των ΑΠΕ, ώστε να αντικαταστήσουν τα ορυκτά καύσιμα στην ηλεκτροπαραγωγή. Βλέπουμε υποσχέσεις και προοπτικές για υπεράκτια αιολικά. Δεν βλέπουμε όμως τίποτα για ενεργειακές κοινότητες, για αυτοπαραγωγή.

Βλέπουμε υποσχέσεις για ειδικό χωροταξικό σχέδιο για ΑΠΕ σε στεριά και θάλασσα. Δεν βλέπουμε την παραμικρή πρωτοβουλία για την αλλαγή του εντελώς παράλογου τρόπου αδειοδότησης, που έχει ουσιαστικά δημιουργήσει την εικόνα ότι θα εγκατασταθούν ΑΠΕ παντού (σήμερα ποσοστό μόνο 3% των αδειών παραγωγής καταλήγει σε εγκατάσταση έργων ΑΠΕ) και έχει βγάλει όλες τις τοπικές κοινωνίες στα κάγκελα (πιο πολύ και από τις εξορύξεις πετρελαίου-αερίου!).

Βλέπουμε πολλά για δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας στον κτιριακό τομέα. Δεν βλέπουμε όμως το παραμικρό για κτίρια μηδενικών εκπομπών (που πρέπει να αποτελέσουν τη νέα κανονικότητα). Η γκάφα με το ανακαινισμένο κτίριο της Εθνικής Πινακοθήκης θα αποτελέσει (αντι)οδηγό για ουσιαστικές και αποτελεσματικές παρεμβάσεις σε δημόσια και ιδιωτικά κτίρια; Η προτεραιότητα στις σχετικές επιδοματικές πολιτικές θα είναι της λογικής “first come – first served” ή με σαφή κοινωνικά κριτήρια (ενισχύονται τα νοικοκυριά που αποδεδειγμένα το έχουν ανάγκη);

Βλέπουμε πολλά για την ηλεκτροκίνηση και την ανάπτυξη δικτύων φορτιστών. Δεν βλέπουμε το παραμικρό για την ανάγκη μείωσης των διανυόμενων οχηματοχιλιομέτρων με ΙΧ, την ανάγκη πραγματοποίησης μεταφορών με τραίνο αντί των οδικών μεταφορών, την ανάγκη αύξησης της χρήσης των μέσων συλλογικής μεταφοράς, τη χρήση του ποδηλάτου ως καθημερινού μέσου μεταφοράς στις πόλεις μας (και όχι τουριστικής ατραξιόν). Θα συνεχίσουμε να είμαστε οι πρωταθλητές στις λεγόμενες “ηλίθιες μετακινήσεις” (μετακίνηση με ΙΧ για αποστάσεις μικρότερες των 2-3 χιλιομέτρων);

Βλέπουμε δράσεις για την εξοικονόμηση νερού αλλά καμιά κουβέντα για βρύσες σε δημόσιους χώρους ώστε να μειώσουμε την παραγωγή δισεκατομμυρίων πλαστικών μπουκαλιών μίας χρήσης για εμφιαλωμένο νερό. Βλέπουμε δράσεις για πιο αποτελεσματική άρδευση στη γεωργία, αλλά καμία συζήτηση για αλλαγή καλλιεργειών και αλλαγή αρδευτικών μεθόδων. Θα συνεχίσουμε να ψεκάζουμε με το μπεκ ντάλα μεσημέρι στον κάμπο της Θεσσαλίας (με απώλειες λόγω εξάτμισης άνω του 70%); Δεν βλέπουμε καμιά πρωτοβουλία στην – απαραίτητη – κατεύθυνση αλλαγής παραγωγικού μοντέλου σε συνδυασμό με αλλαγές στην αγρο-διατροφή.

Βλέπουμε δράσεις για ενίσχυση της υδατοκαλλιέργειας, χωρίς ίχνος κριτικής για την ως τώρα συχνά αυτοκαταστροφική πορεία της. Δεν βλέπουμε το παραμικρό για την ενίσχυση της βιώσιμης αλιείας μικρής κλίμακας ώστε να τονωθεί η τοπική οικονομία σε δεκάδες νησιά και παράκτιες κοινότητες.

Εν ολίγοις, αυτά που απουσιάζουν από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης είναι πιο εκκωφαντικά από τα “όμορφα τα λόγια τα μεγάλα” που υπάρχουν παντού, από τις “σωστές λέξεις”. Η ψυχή, η κοινωνία δεν είναι εκεί. Χωρίς αυτήν, το σχέδιο μπορεί να πετύχει την εκταμίευση κονδυλίων, την κατασκευή δικτύων και υποδομών, την ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας, τη μείωση των εκπομπών CO2… αλλά δεν μπορεί να δημιουργήσει μία πιο δίκαιη, ισορροπημένη, βιώσιμη κοινωνία Αν υπάρχει ακόμα ευκαιρία, αυτή περνά αναγκαστικά μέσα από τη συμμετοχή και τη διαφάνεια.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις