Εκλογές 1989 – 1990: Οι κάλπες της σύγχυσης και της αστάθειας

Ο κ. Γιάννης Βούλγαρης, ομότιμος καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, μιλάει σε μια συναρπαστική συζήτηση για μια ιδιαίτερα πυκνή πολιτική περίοδο μεγάλης πολιτικής έντασης που σημαδεύει τη μεταπολίτευση.

Το δεκάμηνο της αστάθειας και της σύγχυσης, όπως το περιγράφει χαρακτηριστικά ο κ. Βούλγαρης. Οι εκλογές του Ιουνίου 1989 με το σκάνδαλο Κοσκωτά να κυριαρχεί στην πολιτική ζωή.

Η κυβέρνηση Τζανή Τζανετάκη , η δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη, η Οικουμενική κυβέρνηση Ζολώτα με τη στήριξη και των τριών παρατάξεων.

Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και ο ρόλος του. Η ίδρυση, οι προσδοκίες, η αποτίμηση τελικά του εγχειρήματος. Τελικά; Βρώμικο 89 ή κάθαρση; Τι μένει από όλη αυτή την περίοδο; Στην συζήτηση ο κ. Βούλγαρης, αναλύει τις τελευταίες εκλογές της μεταπολιτευτικής Ελλάδας και τις πρώτες της Ελλάδας της παγκοσμιοποίησης, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει.

Οι βουλευτικές εκλογές του 1989 – 1990

Οι βουλευτικές εκλογές της 18ης Ιουνίου 1989 που διεξήχθησαν από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου έφεραν στην πρώτη θέση το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, αλλά χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Έτσι, ο Ανδρέας Παπανδρέου παρέμεινε πρωθυπουργός μέχρι τις 2 Ιουλίου 1989, οπότε η Νέα Δημοκρατία και ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου αποφάσισαν τον σχηματισμό της κυβέρνησης Τζαννετάκη. Ειδικότερα, η Νέα Δημοκρατία με 44,28% των ψήφων έλαβε 145 έδρες, το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα με 39,13% 125 έδρες, ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου με 13,13% 28 έδρες και από 1 έδρα κατέλαβαν η Δημοκρατική Ανανέωση με 1,01% και το μειονοτικό κόμμα Εμπιστοσύνη με 0,52%.

Η κυβέρνηση Τζαννετάκη, με τη σύμπραξη Δεξιάς και Αριστεράς για πρώτη φορά, έφερε σε πέρας τον διακηρυγμένο στόχο της για την παραπομπή των υπευθύνων για την υπόθεση Κοσκωτά, και οδήγησε τη χώρα σε νέες εκλογές το Νοέμβριο του ίδιας χρονιάς.

Οι βουλευτικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου 1989 διεξήχθησαν από υπηρεσιακή κυβέρνηση υπό τον τότε πρόεδρο του Αρείου Πάγου Ιωάννη Γρίβα και έφεραν στην πρώτη θέση το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, αλλά, και πάλι, χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν με ένα σύστημα παραλλαγής της απλής αναλογικής (εκλογικός νόμος 1847/1989) που είχε ψηφίσει η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου την άνοιξη του 1989.

Η Νέα Δημοκρατία ανέβασε το ποσοστό της σε 46,19%, από το 44,28% που είχε λάβει τον Ιούνιο, χωρίς όμως και πάλι να μπορέσει να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, καθώς έλαβε 148 έδρες. Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα του Ανδρέα Παπανδρέου ανέβασε το ποσοστό του σε 40,67% από το 39,13% του Ιουνίου με τον αρχηγό του υπόδικο και άρρωστο, λαμβάνοντας 128 έδρες, και διαψεύδοντας όλες τις δημοσκοπήσεις. Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου είδε το ποσοστό του να πέφτει στο 10,97% από το 13,13% του Ιουνίου, ενώ έλαβε 21 έδρες.

Η περίοδος ανάμεσα στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις, από τον Ιούνιο μέχρι τον Νοέμβριο του 1989, υπήρξε εξαιρετικά πυκνή σε συνταρακτικά γεγονότα και ανατροπές, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς (το 1989 θεωρείται το σημαντικότερο έτος στις μεταπολεμικές διεθνείς σχέσεις), καθώς ολόκληρη η παγκόσμια ψυχροπολεμική τάξη πραγμάτων κατέρρεε, σε όλα τα επίπεδα.

Οι ελληνικές βουλευτικές εκλογές του 1990 διεξήχθησαν στις 8 Απριλίου. Ήταν πρόωρες εκλογές οι οποίες προκλήθηκαν από την αδυναμία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, και σύμφωνα με το σύνταγμα έπειτα από 3 ψηφοφορίες πρέπει να διαλυθεί η Βουλή και να προκηρυχθούν εκλογές.

Πρώτο κόμμα ήλθε η Νέα Δημοκρατία με 46,89% και 150 έδρες, δεύτερο κόμμα το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα με 38,61% και 123 έδρες, τρίτο κόμμα ο Συνασπισμός με 10,28% και 19 έδρες. Τέταρτο ο Συνδυασμός ΠΑΣΟΚ – Συνασπισμού (κοινοί υποψήφιοι στις μονοεδρικές περιφέρειες) με 1,02% και 4 έδρες, πέμπτο οι Οικολόγοι Εναλλακτικοί με 0,77% και 1 έδρα, έκτο η Εμπιστοσύνη Πεπρωμένο με 0,70% 2 έδρες, έβδομο και τελευταίο η Δημοκρατική Ανανέωση με 0,67% και 1 έδρα.

Μετά το εκλογικό αποτέλεσμα σχηματίστηκε η Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη 1990, ύστερα από συμφωνία του Κωστή Στεφανόπουλου, προέδρου της ΔΗ.ΑΝΑ., με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη για παραχώρηση της μιας έδρας ώστε να σχηματιστεί αυτοδύναμη κυβέρνηση. Μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης, το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση ότι είχε γίνει λάθος στην κατανομή των εδρών της Νέας Δημοκρατίας και στερούνταν μιας έδρας, οπότε στη Νέα Δημοκρατία δόθηκε μια επιπλέον έδρα και πλέον η κυβέρνηση βρέθηκε με 152 έδρες στη Βουλή.

Οι Εκλογικές Αναμετρήσεις 1974-2019

Το NEWS24/7 σας καλεί σε ένα ηχητικό και συναρπαστικό ταξίδι στις εκλογικές αναμετρήσεις της Μεταπολίτευσης. Πέτρος Ιωαννίδης και Ηλίας Τσαουσάκης, ιχνηλατούν την εκλογική ιστορία, σε μια σειρά συναρπαστικών συζητήσεων με ακαδημαϊκούς, πολιτικούς επιστήμονες, εκλογικούς αναλυτές.

Η πολιτική κατάσταση της περιόδου, τα γεγονότα, οι πρωταγωνιστές της εποχής και τα αίτια που οδήγησαν στις νίκες ή τις ήττες της κάθε αναμέτρησης, με την επιστημονική επιμέλεια του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Ηλία Νικολακόπουλου.

*Ο Ηλίας Νικολακόπουλος, έφυγε από τη ζωή λίγο πριν ολοκληρωθεί η σειρά των Podcast στο NEWS 24/7 για την ιστορία των εκλογών της Μεταπολίτευσης. Ήταν τιμή μας που είχε την επιστημονική επιμέλεια και η σειρά είναι αφιερωμένη στη μνήμη του.

 

Ακούστε όλα τα επεισόδια της σειράς σε Spotify, Apple Podcasts & Google Podcasts