Αποκέντρωση στην πράξη ή στα λόγια; Μαντάς και Σαρακιώτης απαντούν

Η αποκέντρωση βρίσκεται στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου εδώ και κάποιες – λίγες – δεκαετίες. Κάποιοι, μάλιστα, αναφέρονται σε αυτήν ως «σιωπηλή επανάσταση». Εννοούμε, όμως, όλοι το ίδιο όταν μιλάμε για αποκέντρωση; Αρκεί η ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης και οι σύγχρονες τεχνολογίες για να μπορέσει να αλλάξει η εικόνα που ξέρουμε;

Μία εικόνα που έχει διαμορφωθεί σταδιακά και έχει οδηγήσει αφενός στην εγκατάλειψη της περιφέρειας και αφετέρου στην υπερφόρτωση των μεγάλων αστικών πόλεων. Μόνο στην Ελλάδα ένας στους δύο ζει σε μία έκταση που καλύπτει μόλις 4,3% της επικράτειας της χώρας. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η εικόνα είναι παρόμοια: περίπου 3 στους 4 ζουν σε μεγάλες πόλεις.

Οι συνέπειες αυτής της κατάσταση είναι πολλές και ηχούν σαν καμπανάκι που ζητάει μία αλλαγή πορείας. Μία αληθινή σιωπηλή επανάσταση που θα οδηγήσει στην επανακατοίκηση πόλεων της περιφέρειας και στην μετατροπή των αστικών κέντρων σε βιώσιμες πόλεις.

Αποκέντρωση: Μια αληθινή “σιωπηλή επανάσταση”

Πώς μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο και τι διαφοροποιεί την αποκέντρωση στα λόγια από την πράξη;

Με αφορμή τη συμμετοχή τους στο Hearth Summit, ζητήσαμε την άποψη δύο βουλευτών της περιφέρειας για το θέμα αυτό. Ο κοινός παρονομαστής όλων συμπυκνώνεται στη λέξη «υποδομές». Ωστόσο έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς το εννοεί ο καθένας και πώς θεωρεί ότι οι ανισότητες μεταξύ πόλεων και περιφέρειας μπορούν να μειωθούν – με τελικό στόχο να μηδενιστούν.

Ο Περικλής Μαντάς (βουλευτής Μεσσηνίας της Νέας Δημοκρατίας) συμφωνεί ότι πολλά ζητήματα που είναι αυτονόητα και λυμένα εδώ και χρόνια για μία μεγάλη πόλη (για παράδειγμα δίκτυο αστικών συγκοινωνιών ή δίκτυα υδροδότησης και αποχέτευσης), αποτελούν ακόμα ζητούμενα για μικρές κωμοπόλεις. Με λίγα λόγια, επικεντρώνει το πρόβλημα στην έλλειψη μεγάλων και αναγκαίων υποδομών και επισημαίνει ότι τα έργα υποδομής πρέπει να αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες προτεραιότητές μας. «Και προς αυτή την κατεύθυνση, να εξαντλούμε τις ευκαιρίες που μας δίνονται, να χρησιμοποιούμε στο μέγιστο βαθμό τα εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα στήριξης, να διασφαλίζουμε την εκπόνηση των αναγκαίων μελετών και να μεριμνούμε φυσικά για τη χρηματοδότηση, έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να βελτιώνουμε συνεχώς τις υποδομές μας και να αφήσουμε μια σημαντική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές», προσθέτει.

Από την πλευρά του, ο Γιάννης Σαρακιώτης (βουλευτής Φθιώτιδας ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία) επικεντρώνεται στους λόγους που αποτρέπουν κάποιον στο να προβεί στη δημιουργία οικογένειας. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, κύρια αιτία είναι η απουσία προοπτικών ανάπτυξης στην περιοχή που ζει. «Οι προοπτικές αυτές συνδέονται άμεσα και με τη δυνατότητα πρόσβασης των πολιτών σε νευραλγικής σημασίας υποδομές», σημειώνει και συνδέει άμεσα τη δημογραφική ανασυγκρότηση με την έμφαση στην ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη.

Η περιοχή που εκπροσωπεί ο κ. Σαρακιώτης έχει ξεχωριστή αξία καθώς σύμφωνα με την τελευταία απογραφή ο πληθυσμός του νομού Φθιώτιδας μειώθηκε κατά σχεδόν 13% από την προηγούμενη. Συγχρόνως, όμως, η μείωση αυτή δεν είναι ενιαία σε όλους τους δήμους αφού σε κάποιους ξεπερνάει το 23% και σε άλλους περιορίζεται κάτω από το 10%. «Αυτό οφείλουμε να το εξετάσουμε και να εμβαθύνουμε στα αίτια αυτών των διαφοροποιήσεων», αναφέρει, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να υπάρξει «μία πειστική, συλλογική προσπάθεια με στόχο την μετατόπιση του κέντρου βάρους του παραγωγικού υποδείγματος της χώρας, στο πλαίσιο μίας νέας “συμφωνίας ανάπτυξης”». Με τον όρο αυτό περιγράφει μία συμφωνία που «θα κατανοεί την οικονομική πολυπλοκότητα και τις διασυνδέσεις της οικονομίας, θα διαθέτει την αναγκαία μακροσκοπική πολιτική ενόραση, με στόχο τη βαθμιαία άμβλυνση των περιφερειακών ανισοτήτων, τη δημογραφική ανασυγκρότηση και την αειφόρο περιφερειακή ανάπτυξη».

Μία συζήτηση για την αποκέντρωση και τις πόλεις δεν θα μπορούσε να μην εμπεριέχει το ζήτημα της κλιματικής κρίσης και των συνεπειών της που πλήττουν ιδιαίτερα τις πιο ευάλωτες ομάδες πληθυσμού. Για τον κ. Μαντά είναι ξεκάθαρο πλέον ότι οι συνθήκες έχουν αλλάξει και σε αυτές πρέπει να προσαρμοστούν τα μοντέλα και οι πολιτικές της χώρας. Σχετικά με την ισορροπία μεταξύ της οικονομικής ανάπτυξης με τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, σημειώνει ότι μπορεί ως έννοιες να φαντάζουν αντιδιαμετρικά αντίθετες, «ωστόσο η ισορροπία μεταξύ τους αποδείξαμε ότι αποτελεί μία εφικτή στόχευση και προοπτική». Συγκεκριμένα στη Μεσσηνία όπου «έχουν γίνει άλματα εξέλιξης όσον αφορά στην τουριστική της ανάπτυξη» υπογραμμίζει ότι «οι επενδύσεις και η ανθρώπινη δραστηριότητα γίνονται με απόλυτο σεβασμό προς το περιβάλλον – αν όχι σε συνέργεια με αυτό».

Η κλιματική αλλαγή έχει κάνει αισθητή την παρουσία της μέσα από τα ακραία φυσικά φαινόμενα και τις φυσικές καταστροφές. Θύματά τους κυρίως οι αγρότες σε πολλές περιοχές όπως και στην περιφέρεια του κ. Σαρακιώτη. Για τον ίδιο όλα τα παραπάνω «συνθέτουν ένα δύσκολο παζλ προκλήσεων που καθιστούν επιτακτική την αναγκαιότητα ύπαρξης ενός ολοκληρωμένου και μακρόπνοου σχεδίου για τη διαχείριση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης» που θα έχει στο επίκεντρο τον πρωτογενή τομέα.

Για το ίδιο θέμα ο κ. Μαντάς εκτιμά ότι βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής για την αποτελεσματική προστασία της αγροτικής παραγωγής, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι «οι νέες κλιματικές συνθήκες και τα έντονα φαινόμενα λόγω τις κλιματικής κρίσης ότι έχουν επιβαρύνει την αγροτική μας παραγωγή, προκαλώντας ζημιές στις καλλιέργειες που πολλές φορές είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αποζημιωθούν και να αποκατασταθούν».

 

Athens:

Από τις 31 Οκτωβρίου έως την 1η Νοεμβρίου 2024, το Impact Hub Athens μετατρέπεται σε ένα χώρο συνδημιουργίας και διαλόγου. Εκπρόσωποι κρατικών θεσμών, τοπικής αυτοδιοίκησης, επιχειρήσεων αλλά και της πανεπιστημιακής κοινότητας και της Κοινωνίας των Πολιτών από Ελλάδα και εξωτερικό δίνουν ένα διήμερο ραντεβού στην Αθήνα. Όλοι μαζί, εξερευνούμε τις προοπτικές της χώρας μας και τους τρόπους με τους οποίους οι μικρές και μεγάλες πόλεις μπορούν να γίνουν αξιοβίωτες. Πάρε κι εσύ μέρος στο διάλογο και γίνε μέρος της λύσης.

Hearth Summit Athens: Εξερευνώντας την αξιοβίωτη ζωή στις μικρές και μεγάλες πόλεις | Our Habitat Wellbeing Cities. 31 Οκτωβρίου – 1 Νοεμβρίου.

Impact Hub Athens | Καραϊσκάκη 28, 10554, Αθήνα | 210 32 10 146