Ασκήσεις, navtex, απειλές, κυρώσεις αλλά η Γερμανία “βλέπει” διάλογο

Η στρατιωτική δραστηριότητα στην Ν.Α Μεσόγειο συνεχίζεται αφού μετά την παράταση της τουρκικής NAVTEX η ελληνική πλευρά απαντά με διακρατική αεροναυτική άσκηση, η Τουρκία συνεχίζει να απειλεί με επιδείξεις ισχύος στην Μεσόγειο και η Ελλάδα ετομάζεται να συζητήσει κυρώσεις εναντίον της, στο άτυπο Συμβούλιο των ευρωπαίων ΥΠΕΞ που συνεδριάζει την Πέμπτη. Παρόλα αυτά ο Χάϊκο Μάας, υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας δηλώνει πεισμένος ότι μπορεί να ξεκινήσει ελληνοτουρκικός διάλογος ύστερα από τις απανωτές επισκέψεις του σε Αθήνα και Άγκυρα. Η εικόνα αυτή μοιάζει αρχικά αντιφατική. Φαίνεται όμως να απεικονίζει τις προθέσεις της Ελλάδας να εισέλθει στην διαπραγματευτική διαδικασία με σχετική διπλωματική «υπεροπλία», την οποία η Τουρκία επιδιώκει να ισορροπήσει μέσω επιχειρησιακών αντισταθμισμάτων.

Τα συμπεράσματα του Μάας

Η γερμανική διαμεσολάβηση, που εκφράστηκε και συμβολικά με τις επίσκεψεις του Χάϊκο Μάας , όπως έδειξαν τα πράγματα ήταν αποφασιστική και προς τις δύο πλευρές. Ως εκ τούτου η προοπτική της έναρξης των διερευνητικών επαφών θεωρείται – τουλάχιστον στα λόγια – δεδομένη σε Ελλάδα και Τουρκία. Αυτό δείχνει η δήλωση του Μεβλούτ Τσαβούσογλου σύμφωνα με την οποία «είμαστε ανοιχτοί σε συνομιλίες χωρίς προϋποθέσεις», όπως και η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια που επισήμανε πως «η Ελλάδα έχει αποδείξει ότι είναι και παραμένει πάντοτε έτοιμη για διάλογο». Μάλιστα ο γερμανός ΥΠΕΞ ήταν σαφής στην τοποθέτηση του στην Τουρκία τονίζοντας ότι «εάν και οι δύο πλευρές ξεκινήσουν άμεσες συνομιλίες με ειλικρινείς προθέσεις, μπορούμε να βρούμε μια λύση που να είναι αποδεκτή και από τις δύο πλευρές». Προδιέθεσε δηλαδή για ένα «σφικτό» χρονοδιάγραμμα διμερών επαφών και όχι για μία μακρόσυρτη διαδικασία, ότι δηλαδή συνηθίζεται στις προσπάθειες διαλόγου ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία.

Αναμένοντας τον κατάλογο κυρώσεων

Από την άλλη πλευρά όμως ο τούρκος ΥΠΕΞ επιδόθηκε χθες σε απειλές για νέες επιχειρησιακές δραστηριότητες στην Ν.Α Μεσόγειο, εκφράζοντας ουσιαστικά την πρόθεση της Άγκυρας να συνεχίζει το «μαρκάρισμα» περιοχών στην περιοχή και την προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων.

Μια συμπεριφορά όμως που σαφώς δίνει κάθε δυνατότητα στην Ελλάδα να αιτιολογήσει το αίτημά της ώστε το άτυπο Συμβούλιο των ΥΠΕΞ της Πέμπτης να υλοποιηθεί η δέσμευση που είχε πάρει στη προηγούμενη συνεδρίαση του το εν λόγω όργανο και να παρουσιαστεί από τον ύπατο εκπρόσωπο για ζητήματα ασφάλειας Ζοζέ Μπορέλ ένας συγκεκριμένος κατάλογος κυρώσεων προς την Τουρκία. Όπως μάλιστα σημείωσε ο ανπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης «αυτό που αναμένουμε από τον κ. Μπορέλ είναι να παρουσιάσει τις διαφορετικές εναλλακτικές που υπάρχουν για το πώς μπορούν να επιβληθούν αυτές οι κυρώσεις». Πάντως αν οι κυρώσεις αφορούν ζητήματα που σχετίζονται με την οικονομία, θεωρείται ότι θα αποτελέσουν σημαντικό αντικίνητρο για την τουρκική προκλητικότητα, μια και η οικονομική κατάσταση στην γειτονική χώρα χειροτερεύει.

Η ελληνική πλευρά συνεχίζει να τονίζει ότι η τουρκικές πρακτικές είναι το βασικό εμπόδιο για την έναρξη διάλογο.. Όπως δήλωσε άλλωστε ο Νίκος Δένδιας «δεν υφίσταται διάλογος υπό το καθεστώς προκλήσεων, και σε τελευταία ανάλυση, δε νοείται διάλογος, όχι μόνο για την Ελλάδα, για οποιοδήποτε κράτος, τη στιγμή που παραβιάζονται τα κυριαρχικά του δικαιώματα και η κυριαρχία του. Ο βιασμός του δικαίου δεν μπορεί και δεν πρέπει να επιτραπεί, να αποτελεί βάση διαλόγου».

Η σημασία των συμφωνιών με Αίγυπτο και Ιταλία

Όμως εκτός από το ζήτημα των κυρώσεων η κυβέρνηση δεν κρύβει το ότι σημαντικές προϋποθέσεις για την είσοδο της χώρας σε μία διαδικασία συζήτησης με την Τουρκία είναι οι συμφωνίες για την οριοθέτηση των ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας Αιγύπτου και Ελλάδας – Ιταλίας. Αυτές δηλαδή που αναμένεται να ψηφιστούν σήμερα με ευρεία πλειοψηφία από το κοινοβούλιο.

Κατά την συζήτηση που πραγματοποιήθηκε για το θέμα στην επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής, άλλωστε η Ντόρα Μπακογιάννη δεν έκρυψε το ότι αποτελούν όχι απλά μέρος της στρατηγικής της ελληνικής πλευράς αλλά και τακτικό στοιχείο, εφόσον υπάρξει ελληνοτουρκικός διάλογος. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε «από το 2005 όταν ήμουν υπουργός Εξωτερικών η χώρα έθεσε ως προτεραιότητά της τις θαλάσσιες ζώνες με όλες τις χώρες» ενώ «ο στρατηγικός στόχος ήταν να κλείσουμε τις συμφωνίες διμερώς». Ειδικά μάλιστα για την συμφωνία με την Αίγυπτο επισήμανε ότι «το τουρκολιβυκό σύμφωνο μας δημιούργησε μια πίεση για να προχωρήσουμε με την Αίγυπτο πιο γρήγορα». Με δεδομένη μάλιστα την προσπάθεια της Άκγυρας για δική της διμερή συμφωνία με την Αίγυπτο σχολίασε η πρώην υπουργός σχολίασε πως «είχαμε να διαλέξουμε ανάμεσα σε …μη συμφωνία και σε μία μερική συμφωνία». Εκτίμησε πάντως ότι «πλέον η Τουρκία βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση».

Ο ΣΥΡΙΖΑ

Ενδιαφέρον πάντως παρουσιάζει και η προσέγγιση του ΣΥΡΙΖΑ, που σήμερα στην Βουλή θα ψηφίσει «παρών» στην συμφωνία αν και αναγνωρίζει την αξία της ως προς το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Ο αρμόδιος τομεάρχης του κόμματος Γιώργος Κατρούγκαλος σημείωσε πως η συμφωνία «διεμβολίζει και αντιρροπεί το τουρκο- λιβυκό σύμφωνο συνεχίζοντας μια διαπραγμάτευση που εμείς την είχαμε φτάσει σε ένα σημείο σχετικής ωριμότητας». Αυτά ενώ ο πρόεδρος του κόμματος, Αλέξης Τσίπρας, στην συνάντηση που είχε χθες με τον γερμανό υπουργό Εξωτερικών Χάϊκο Μάας τόνισε την ανάγκη η Ευρωπαϊκή Ένωση «να αναλάβει τις ευθύνες της ως προς την προάσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου και να αποδεχθεί την προοπτική ισχυρών κυρώσεων στο πλαίσιο ενός ουσιαστικού ευρωτουρκικού διαλόγου». Αυτή είναι για την αξιωματική αντιπολίτευση η βασική προϋπόθεση για την έναρξη συνομιλιών με την Τουρκία. Μάλιστα ο Αλέξης Τσίπρας τάχθηκε κατά της «παρέμβασης τρίτων στην ατζέντα των συνομιλιών» συμφωνώντας με την προοπτική προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης σε περίπτωση αποτυχίας.