“Ασπίδα” στα σχέδια Τουρκίας – Συρίας για ΑΟΖ μέσω Αιγύπτου

Η συμμαχία Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου όχι μόνο επισφραγίστηκε χθες στο Κάιρο, αλλά ενισχύθηκε και απέναντι στην Τουρκία.

Το κοινό ανακοινωθέν της τριμερούς περιλαμβάνει ειδικότερα και ένα σαφές μήνυμα προς Τουρκία και Συρία να μην παραβιάσουν το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας. Πρόκειται για μία διπλωματική ασπίδα απέναντι στα σχέδια της Άγκυρας για συμφωνία με τη Συρία για την ΑΟΖ, σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Νίκος Χριστοδουλίδης και ο Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι δεν έκρυψαν άλλωστε τον προβληματισμό τους για τα γεωπολιτικά παιχνίδια της Τουρκίας στη Συρία.

Αθήνα και Λευκωσία ανησυχούν βέβαια κυρίως για την προσπάθεια επιβολής του αφηγήματος της “γαλάζιας πατρίδας” στην ανατολική Μεσόγειο. Ενώ το Κάιρο για το γενικότερο ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή και ειδικότερα για το ενδεχόμενο ενός ριζοσπαστικού καθεστώτος υπό τουρκικό έλεγχο στη Συρία. 

Το σενάριο αυτό προφανώς ξυπνά στην αιγυπτιακή κυβέρνηση μνήμες από την “Μουσουλμανική Αδελφότητα”. Την υποστηριζόμενη από την Τουρκία κυβέρνηση του Μοχάμεντ Μόρσι άλλωστε ανέτρεψε ο Αλ Σίσι το 2013.

Η Ελλάδα και η Κύπρος ήταν από τις πρώτες χώρες που τον είχαν στηρίξει και στις χθεσινές του δηλώσεις ο Αιγύπτιος πρόεδρος το επισήμανε. Δείχνοντας ότι λόγω και των γεγονότων στη Συρία, η επαναπροσέγγιση Αιγύπτου- Τουρκίας “παγώνει”. Και μαζί της και τα σχέδια της Άγκυρας να πείσει το Κάιρο για μερική οριοθέτηση ΑΟΖ Τουρκίας- Αιγύπτου σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων του Καστελλόριζου.

Η κρίσιμη παράγραφος και το καμπανάκι Μητσοτάκη στη Δαμασκό

Το κοινό ανακοινωθέν της τριμερούς Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου καταδικάζει επομένως οποιαδήποτε εξωτερική παρέμβαση στη Συρία. Αλλά κυρίως περιλαμβάνει και μια παράγραφο αφιερωμένη στη θαλάσσια ασφάλεια και το διεθνές δίκαιο.

Η παράγραφος αυτή αναφέρει ειδικότερα: “Τονίζουμε εκ νέου τη σημασία της διασφάλισης της ασφάλειας και σταθερότητας στη θαλάσσια περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και της ευρύτερης περιοχής.

Επαναλαμβάνουμε τη σημασία του σεβασμού της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων όλων των κρατών στις θαλάσσιες ζώνες τους και τονίζουμε εκ νέου ότι οποιαδήποτε συμφωνία ή μνημόνιο κατανόησης με αντικείμενο τον καθορισμό της θαλάσσιας δικαιοδοσίας θα πρέπει να συνάπτεται σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, και χωρίς να παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών στην περιοχή.” 

Ο κ. Μητσοτάκης μάλιστα στις κοινές δηλώσεις με Χριστοδουλίδη- Αλ Σίσι έστειλε ένα σαφές μήνυμα και προς το νέο καθεστώς στη Δαμασκό, το οποιο διεκδικεί τη διεθνή αναγνώριση και βέβαια και την αναγνώριση της ΕΕ.

“Η διαδρομή της Συρίας προς το αύριο περνά μέσα από τους κανόνες του διεθνούς δικαίου” διαμήνυσε ο πρωθυπουργός. Υπενθύμισε άλλωστε ότι Ελλάδα και Κύπρος έχουν υπογράψει με την Αίγυπτο συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ με βάση το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας.

“Η νέα ηγεσία της Συρίας πρέπει να αποδείξει έμπρακτα ότι σέβεται το διεθνές δίκαιο, ότι προστατεύει τα δικαιώματα όλων των μειονοτήτων, ότι θωρακίζει την πολιτιστική κληρονομιά”, δήλωσε επίσης ο κ.Μητσοτάκης.

Ο πρωθυπουργός μάλιστα τη Δευτέρα 13 Ιανουαρίου θα βρεθεί στη Σαουδική Αραβία, η οποία όπως και η Αίγυπτος ανησυχεί για την παρέμβαση της Τουρκίας στη Συρία και το ρόλο της ευρύτερα στη Μέση Ανατολή και το μουσουλμανικό κόσμο.

Ηλεκτρική ενέργεια και μεταναστευτικό

Ο κ. Μητσοτάκης στο Κάιρο είχε και διμερή συνάντηση με τον Αιγύπτιο πρόεδρο, στο επίκεντρο της οποίας βρέθηκαν όχι μόνο η Συρία, η Παλαιστίνη και η Λιβύη, αλλά και το μεταναστευτικό και η ενεργειακή συνεργασία.

Ο πρωθυπουργός άλλωστε στις δηλώσεις του υπογράμμισε τόσο το ρόλο της Αιγύπτου στη συγκράτηση μεγάλων μεταναστευτικών ρευμάτων προς Ευρώπη μέσω Λιβύης, όσο και τη σημασία της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Αιγύπτου.

Οπως έχει γράψει το NEWS24/7, το έργο αυτό, γνωστό και ως GREGY, μπαίνει στην πιο κρίσιμη φάση του και συγκεκριμένα στη φάση της τεχνικής μελέτης, η οποία θα κρίνει την οριστική όδευση και τα τελικά κόστη.

Πάνω από 20 διεθνείς εταιρείες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη συμμετοχή τους. Η επίσημη ανακοίνωση των οικονομικών προσφορών από τους επιλεγέντες της short list θα σηματοδοτήσει την οριστικοποίηση της καλύτερης δυνατής διαδρομής του υποθαλάσσιου καλωδίου και τα σημεία προσαιγιάλωσης στις δύο χώρες.

Το GREGY έχει προϋπολογισμό 4,2 δισ. ευρώ και θα μεταφέρει 3.000 MW πράσινης ενέργειας από την Αίγυπτο στην Ελλάδα, παραγόμενα από 9,5 GW Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), κυρίως από αιολικά πάρκα που θα κατασκευαστούν στην Αίγυπτο. Από τα 3.000 MW, το ένα τρίτο θα καταναλώνεται στην Ελλάδα, ένα άλλο τρίτο θα εξάγεται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ το υπόλοιπο τρίτο θα χρησιμοποιείται για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου.

Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας- Αιγύπτου θεωρείται έργο ζωτικής γεωστρατηγικής σημασίας για την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, στο πλαίσιο της προσπάθειας για διαφοροποίηση των προμηθευτών ενέργειας και της ενεργειακής απεξάρτησης από τη Ρωσία.

Για την Αίγυπτο το οικονομικό όφελος είναι προφανές. Η κυβέρνηση Αλ Σίσι έχει άλλωστε -με την ελληνική και κυπριακή παρότρυνση και μεσολάβηση- στραφεί προς την ΕΕ για την αναζήτησή αναγκαίων πόρων για την αιγυπτιακή οικονομία. Και οι Βρυξέλλες έχουν κατανοήσει ότι η Αίγυπτος είναι μεταξύ άλλων κλειδί και για το μεταναστευτικό και προσφυγικό.