Δένδιας: Υπαρκτός ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης στο Αιγαίο

Σημαντικές προκλήσεις ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή αναγνωρίζει ο νέος υπουργός Αμυνας κ. Νίκος Δένδιας, καλώντας την Αγκυρα να αποδεχθεί, προς όφελος πρώτα απ’ όλων των ίδιων των Τουρκοκυπρίων, τη μία διεθνή υπόσταση της κυπριακής Δημοκρατίας.

Μιλώντας στην « Καθημερινή», ο κ. Δένδιας θεωρεί το επικείμενο ανώτατο συμβούλιο Ελλάδας – Τουρκίας ως ευκαιρία «να τοποθετήσουμε τις υπαρκτές και ουδόλως αμελητέες διαφωνίες μας σε ρεαλιστική βάση», σπεύδει πάντως να διασκεδάσει τις όποιες αυταπάτες ότι διά μαγείας θα εξαφανισθούν τα προβλήματα στις διμερείς σχέσεις.

Παρά την αποχώρησή του, προ ημερών, από το Ανάπτυξης, αντιμετωπίζει το πλαίσιο για τα «κόκκινα δάνεια» ως μία από τις σημαντικότερες παρεμβάσεις του, ενώ υπερασπίζεται την επιλογή του να δημοσιοποιήσει τις σκέψεις του για τη ρύθμιση και των «κόκκινων» στεγαστικών δανείων.

Ως προς τις πολιτικές εξελίξεις, εκφράζει την ελπίδα να αποφευχθεί η εκλογική περιπέτεια, καταγγέλλει τον ΣΥΡΙΖΑ για πολωτική πολιτική, ενώ παρεμβαίνει στη συζήτηση για την κατεύθυνση της Ν.Δ., σημειώνοντας ότι αυτή παραμένει στο Κέντρο και την κεντροδεξιά.

– Αναλάβατε το υπουργείο Αμυνας σε μία ιδιαιτέρως κρίσιμη συγκυρία, καθώς η αστάθεια και η ένταση χαρακτηρίζουν την ευρύτερη γειτονιά μας. Στην πρώτη σας δήλωση, μάλιστα, επικαλεστήκατε και τον κλάδο ελαίας και το ξίφος.

– Πράγματι, στην ευρύτερη περιοχή οι προκλήσεις ασφάλειας είναι πολλές και ο κίνδυνος ευρύτερης αποσταθεροποίησης είναι υπαρκτός. Αλλά παράλληλα, η παρούσα συγκυρία προσφέρεται για την ανάδειξη των γεωπολιτικών πλεονεκτημάτων της Ελλάδας ως σταθεροποιητικού παράγοντα στην περιοχή. Η χώρα μας, παρά την οικονομική κρίση, από την οποία εξέρχεται, διαθέτει ισχυρές ένοπλες δυνάμεις και ανήκει στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια, ως παλαιό μέλος της ήδη, από τις αρχές της δεκαετίας του ’80. Τώρα, όσον αφορά τη δήλωση περί κλάδου ελαίας και ξίφους Δικαίου (αυτή την έκφραση χρησιμοποίησα στην κυριολεξία), θεωρώ ότι ο συμβολισμός που εμπερικλείει είναι ο αυτονόητος για κάθε υπουργό Αμυνας ανά την υφήλιο. Εύχομαι και ελπίζω να εισακουσθεί η προσφορά κλάδου ελαίας.

– Πώς πρέπει η Ελλάδα να απαντήσει στις τουρκικές προκλήσεις και στην επιδίωξη της Αγκυρας να αμφισβητήσει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου στην ΑΟΖ της;

– Η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν ένα τεράστιας σημασίας «όπλο», το οποίο δεν είναι άλλο από τη διεθνή νομιμότητα. Αυτήν εφαρμόζουν. Ουδέν διεκδικούν πέραν των όσων προβλέπονται από το ισχύον διεθνές δίκαιο. Θα είναι ευχής έργον, επ’ ωφελεία των λαών μας, στη βάση του ίδιου πνεύματος να υπάρξει συνεννόηση και με την Αγκυρα, όπως συμβαίνει στο συγκεκριμένο ζήτημα -την εκμετάλλευση της ΑΟΖ- με άλλες χώρες της περιοχής. Και θα ήταν ιδιαίτερα συμφέρον για την Αγκυρα, ειδικά υπό το πρίσμα της εκμετάλλευσης των ενεργειακών πόρων και της μεγιστοποίησης του οφέλους για τους Τουρκοκυπρίους, για τους οποίους υποστηρίζει ότι κόπτεται, να αποδεχθεί ότι ένα και μοναδικό κράτος υπάρχει στην Κύπρο και αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα: Η Κυπριακή Δημοκρατία.

– Παρά τις κινήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, η Αθήνα άνοιξε την πόρτα της διεξαγωγής του ανωτάτου συμβουλίου Ελλάδας – Τουρκίας, σε λίγες εβδομάδες, στην Αθήνα; Τι προσδοκίες μπορούν να υπάρχουν;

– Η επιθυμία της ελληνικής κυβέρνησης είναι να αποτελέσει το ανώτατο συμβούλιο συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας σκαλοπάτι ουσιαστικής συνεργασίας των δύο κρατών. Είχα την τύχη να συμμετάσχω στο προηγούμενο συμβούλιο στην Τουρκία, με την ιδιότητα του υπουργού Δημόσιας Τάξης και να επωφεληθώ από την ευκαιρία ώστε να αρθούν παρεξηγήσεις δεκαετιών και να αποδομηθούν αντίστοιχα μυθεύματα. Οταν υπάρχει σταθερός δίαυλος επικοινωνίας και υπάρχει επαφή, είναι ευκολότερο να τοποθετήσουμε τις υπαρκτές και ουδόλως αμελητέες διαφωνίες μας σε ρεαλιστική βάση και να συμφωνήσουμε σε έναν οδικό χάρτη διαλόγου για την επίλυσή τους. Βεβαίως, δεν πρέπει να έχουμε την αυταπάτη ότι θα συμφωνήσουμε στο ορατό μέλλον σε όλα και ότι διά μαγείας θα εξαφανισθούν τα προβλήματα στις διμερείς σχέσεις μέσω της συνεδρίασης του συμβουλίου. Υπάρχει όμως η δυνατότητα να αποτελέσει μία θετική συμβολή σε αυτήν την πορεία.

– Βρίσκεστε σταθερά στην κυβέρνηση από τον Ιούνιο του 2012. Ωστόσο, το πέρασμά σας από το Ανάπτυξης ήταν, μάλλον, σύντομο…

– Ο πρωθυπουργός κ. Αντώνης Σαμαράς μου έκανε τη μεγάλη τιμή να μου αναθέσει ένα εξαιρετικά σημαντικό και κρίσιμο υπουργείο, στο οποίο έχω τη δυνατότητα να συνεργάζομαι με τις υπερήφανες για την αποστολή τους, αφοσιωμένες στο καθήκον τους και καλά εκπαιδευμένες ένοπλες δυνάμεις. Εξαιρετικά σημαντικό και κρίσιμο βεβαίως ήταν και το υπουργείο Ανάπτυξης, στο οποίο παρέμεινα για λίγες παραπάνω από 100 ημέρες, όπως και το προηγούμενο υπουργείο, το υπουργείο Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη, στο οποίο είναι αλήθεια ότι μου δόθηκε χρόνος προκειμένου να αποτυπωθούν τα αποτελέσματα μιας νέας και ριζικά διαφορετικής πολιτικής στην καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης και της εγκληματικότητας. Υπήρξαν απτά και σημαντικά αποτελέσματα χάρη στις γυναίκες και στους άντρες της Ελληνικής Αστυνομίας που εφάρμοσαν τη νέα πολιτική. Οσον αφορά το υπουργείο Ανάπτυξης, έχουν δρομολογηθεί πρωτοβουλίες για την ανάκαμψη της πραγματικής οικονομίας, των οποίων επίκειται η υλοποίηση όπως π.χ. το Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο που θα παράσχει «ανάσα» ρευστότητας στην αγορά, η κατάργηση της μεγάλης πλειοψηφίας των αδειοδοτήσεων, η ρύθμιση για τα δάνεια, το νέο μοντέλο υποστήριξης της καινοτομίας και των νεοφυών επιχειρήσεων. Είναι σημαντικό να γίνουν πράξη οι δράσεις, ώστε να επιστρέψει το συντομότερο δυνατόν η Ελλάδα σε μία βιώσιμη ανάπτυξη. Και είμαι βέβαιος ότι ο νέος υπουργός, ο κ. Κώστας Σκρέκας, αυτό θα έχει ως κύρια μέριμνα.

– Πάντως η μετακίνησή σας στο Αμυνας πυροδότησε συζητήσεις για τη μέχρι τότε σχέση σας με το οικονομικό επιτελείο…

– Η τοποθέτησή μου στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας δεν σχετίζεται με οιεσδήποτε διαφωνίες μου. Ουδέποτε υπήρξε προσωπικό πρόβλημα συνεργασίας με τον υπουργό Οικονομικών.
– Διαρροές, όμως, υπήρχαν…

– Οπως έχω ήδη επισημάνει, οι δυσχέρειες δημιουργούνται σε επίπεδο συγκεκριμένων παραγόντων του υπουργείου Οικονομικών. Η αλλαγή νοοτροπίας σε αυτό το επίπεδο είναι βεβαίως ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Δεν πρέπει να γίνεται τροχοπέδη η υπηρεσιακή γραφειοκρατία στην αγωνιώδη και εντατική προσπάθεια της χώρας και της κοινωνίας για την ανάκαμψη.

– Η ρύθμιση για τα «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια μοιάζει να λαμβάνει σάρκα και οστά. Ωστόσο, ήταν η επιλογή σας να αναφερθείτε στις σκέψεις σας για τα στεγαστικά που προκάλεσε αντιδράσεις…
– Το μέγεθος και η συγκεκριμένη προέλευση της αντίδρασης, απέναντι στη διατύπωση και μόνο μιας πρότασης για ένα φλέγον ζήτημα, τα μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια, θεωρώ ειλικρινά ότι οφείλει να προβληματίσει τον πολιτικό κόσμο της χώρας. Η κριτική που ασκήθηκε στη συνολική πρόταση διευθέτησης του ιδιωτικού χρέους ήταν παντελώς αντιφατική. Στην πρώτη περίπτωση, σχετικά με το νομοθέτημα για τα επιχειρηματικά δάνεια, κατηγορηθήκαμε ότι εξυπηρετούμε τα τραπεζικά συμφέροντα. Και στη δεύτερη περίπτωση, στην πρόταση για τα στεγαστικά, που αποτελεί συνέχεια της πρώτης, ενώ ήδη τουλάχιστον δύο από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες είχαν εκφραστεί θετικά, δεχθήκαμε την κριτική ότι υπονομεύεται η βιωσιμότητα των τραπεζών! Διερωτώμαι πώς οι απόψεις αυτές συνυπάρχουν ως λογικές παραδοχές σε ένα νοήμονα διάλογο.

– Ναι, αλλά ειδικά για το σκέλος των στεγαστικών, αναγνωρίσατε ότι ήταν μάλλον προσωπικές σας σκέψεις.

– Από πότε ένας υπουργός ο οποίος μετακινείται, έχοντας ήδη επεξεργασθεί ένα συγκεκριμένο σχέδιο, δεν δύναται -για να μην πω έχει υποχρέωση- να εκφράσει τις απόψεις του; Οι απορίες μου για τις αντιδράσεις ενισχύονται από το γεγονός ότι το υπόδειγμα λύσης στο οποίο αναφέρθηκα εφαρμόσθηκε, ή αν θέλετε εφαρμόζεται ακόμα, σε χώρες με εξαιρετικά φιλελεύθερη οικονομία όπως οι ΗΠΑ και η Ιρλανδία ή και σε χώρες με οικονομικό μοντέλο εγγύτερα στο δικό μας όπως η Ισπανία. Μάλιστα, περιλαμβάνονται ήδη στο παράρτημα Α του Κώδικα Δεοντολογίας της Τράπεζας της Ελλάδος.

– Προφανώς άλλο ο κώδικας και άλλο μία νομοθετική ρύθμιση. Ωστόσο, στο θέμα φαίνεται ότι υπήρξε και παρέμβαση της τρόικας προς αποφυγή οριζόντιου «κουρέματος».

– Η τρόικα δεν αναφέρεται στη λύση που είχαμε επεξεργασθεί, η οποία δεν είναι οριζόντια. Πρόκειται για ρύθμιση με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά επί τη βάσει ενός αντικειμενικού στοιχείου: Την αύξηση ή τη μείωση της εμπορικής αξίας του ακινήτου σε μακροχρόνιο ορίζοντα (10-15 ετών). Εξυπακούεται ότι θα συνυπολογισθούν επιμέρους παράγοντες που επηρεάζουν την αξία του (π.χ. συντελεστής παλαιότητας), ώστε να διασφαλισθεί και σε αυτή την περίπτωση ότι δεν πρόκειται να διευκολυνθεί ο στρατηγικός κακοπληρωτής και ότι θα ανταμειφθεί ο συνεπής δανειολήπτης. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι δεν παρουσίασα ένα νομοσχέδιο, στο οποίο θα συμπεριλαμβάνονται όλες οι επιμέρους διασφαλίσεις και προβλέψεις, αλλά τη βασική ιδέα και μόνο της πρότασης. Οσον αφορά την τρόικα, σε ό,τι τουλάχιστον αφορά τις προσωπικές μου επαφές μαζί της, δεν είχε απασχολήσει τις συζητήσεις μας το ζήτημα των «κόκκινων» στεγαστικών δανείων, αλλά μόνο το ζήτημα των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων. Αλλωστε, το ιδιωτικό χρέος και η διευθέτησή του δεν υπήρχε ως μνημονιακή υποχρέωση. Εμείς το θέσαμε, το καλοκαίρι μόλις που πέρασε. Αποτελεί μέγιστο επίτευγμα ότι μέσα σε χρόνο-ρεκόρ –όχι μόνο για τα ελληνικά δεδομένα– φτάσαμε από την αρχική σύλληψη στην ψήφιση νομοθετήματος για τα επιχειρηματικά δάνεια, και έχουμε και κατευθυντήριες γραμμές και για το θέμα των στεγαστικών.

– Ο φόβος του ηθικού κινδύνου δεν υπάρχει; Δηλαδή, οι συνεπείς δανειολήπτες δεν θα αισθανθούν αδικημένοι;

– Τόσο στη λύση για τα επιχειρηματικά δάνεια όσο και στην πρόταση για τα στεγαστικά, υπήρξε η αναγκαία πρόβλεψη για την αντιμετώπιση του αποκαλούμενου «ηθικού κινδύνου» και για την επιβράβευση των συνεπών δανειοληπτών. Στην πρώτη περίπτωση, στα επιχειρηματικά δάνεια, αυτό επιτυγχάνεται μέσω της πρότασης της Ελλάδας για επιδότηση των υφιστάμενων ενήμερων δανείων, από τα διαρθρωτικά ταμεία, ύστερα από την αλλαγή του Κανονισμού 1303, την οποία διεκδικούμε και για την οποία έχουμε καταφέρει ήδη να αποσπάσουμε τη σύμφωνη γνώμη αξιωματούχων άλλων κρατών και της Ε.Ε. Στη δεύτερη περίπτωση, στα στεγαστικά δάνεια, η επιβράβευση του συνεπούς δανειολήπτη προβλέπεται να επιτευχθεί μέσω της μείωσης του spread, με τελικό αποτέλεσμα τη μείωση του επιτοκίου. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η ύπαρξη μεγάλου αριθμού μη ενήμερων δανείων επιβαρύνει τα ενήμερα δάνεια, αφού αυτά σηκώνουν όλο το κόστος.

– Για το ζήτημα των πλειστηριασμών, που επανέρχεται στη δημόσια ατζέντα, ποιος θα πρέπει, κατά την άποψή σας, να είναι ο τρόπος χειρισμού;

– Είναι σημαντικό να υφίσταται προστασία της πρώτης κατοικίας. Ο συγκεκριμένος στόχος είναι δυνατόν να επιτευχθεί μέσω ενός πλέγματος ρυθμίσεων στο νομοθέτημα για τα στεγαστικά δάνεια, αλλά και με την αξιοποίηση του υπό κατάρτιση Πτωχευτικού Κώδικα για τα φυσικά πρόσωπα. Βεβαίως μπορούν να υπάρξουν και άλλες λύσεις. Πάντως, η οικονομία, μέσω της ρύθμισης των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων, της ρύθμισης για τα στεγαστικά, των στοχευμένων μειώσεων επιτοκίων και της επιλεγμένης μείωσης φορολογικών συντελεστών, μπορεί να κάνει ένα άλμα, αυτό που οι Αγγλοσάξονες ονομάζουν «jump-start». Νομίζω ότι αυτό είναι απαραίτητο.

– Νιώθετε τυχερός που βρίσκεστε σε ένα υπουργείο χωρίς «μνημονιακή» ατζέντα;

– Δεν διαχωρίζω την πολιτική της κυβέρνησης σε μνημονιακά μέτρα και μη. Η όλη πολιτική είναι επιλογή της υπεύθυνης κυβέρνησης και η κυβέρνηση είναι υπόλογη απέναντι στον λαό. Οσον αφορά το υπουργείο Εθνικής Αμυνας, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η χρηστή διαχείριση των αμυντικών κονδυλίων συμβάλει στην ανάκαμψη των δημοσιονομικών μεγεθών. Παράλληλα, δεν πρέπει ούτε ένα ευρώ να πάει χαμένο από το υστέρημα του ελληνικού λαού, ειδικά σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, προκειμένου να έχουμε φερέγγυες στην αποτρεπτική αποστολή τους ένοπλες δυνάμεις. Θα πρέπει επίσης να αξιοποιήσουμε στο μέγιστο βαθμό κοινοτικά κονδύλια σε συγκεκριμένους τομείς (π.χ. εξοικονόμηση ενέργειας) και να αυξήσουμε την απορροφητικότητά τους.

– Οι ενστάσεις των ενστόλων, όμως, για τις αποδοχές και τα αναδρομικά τους παραμένουν…

– Σχετικά με τις αποδοχές των ενστόλων, γνωρίζετε ότι ήμουν και είμαι σύμμαχός τους στο συγκεκριμένο δίκαιο αίτημα. Η αρχή έγινε ήδη και η προσπάθεια αποκατάστασης των αδικιών θα ολοκληρωθεί μόλις το επιτρέψουν οι δημοσιονομικές συνθήκες, καθώς αποτελεί δέσμευση της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού κ. Αντώνη Σαμαρά.

Η Κεντροδεξιά σημείο αναφοράς της Ν.Δ.

– Η Ελλάδα βρίσκεται στην τελική ευθεία της διαπραγμάτευσης με την τρόικα για την αξιολόγηση και την επόμενη ημέρα του μνημονίου. Η ώρα της κρίσης, όπως όλα δείχνουν, θα είναι οι τρεις ψηφοφορίες για την εκλογή Προέδρου. Θεωρείτε εφικτή την εξασφάλιση των 180 βουλευτών που απαιτούνται;

– Μάντης δεν μπορώ να γίνω. Αλλά είμαι σαφώς πιο αισιόδοξος σε σύγκριση με το πρόσφατο παρελθόν, ότι θα εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας από την παρούσα Βουλή. Ενώπιον «της ώρας της κρίσης», όπως τη χαρακτηρίζετε, ευελπιστώ ότι οι συνάδελφοι θα αναλογισθούν τις συνέπειες που μπορούν να προκύψουν εις βάρος των συμφερόντων της χώρας από μία εκλογική περιπέτεια.

– Αυτό προϋποθέτει και μιας μορφής συνεννόηση. Και επειδή, εκ των πραγμάτων, μπορεί να τεθεί, ερωτώ: αυτή η συνεννόηση θα μπορούσε να έχει και τη μορφή ενός «μεγάλου συνασπισμού» μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ;

– Για να υπάρξει συνεννόηση στο επίπεδο σχηματισμού κυβέρνησης θα πρέπει να το επιθυμούν και οι δύο πλευρές. Στην παρούσα συγκυρία τουλάχιστον δεν διακρίνω παρόμοια διάθεση του ΣΥΡΙΖΑ. Αντιθέτως, διακρίνω προσπάθεια πόλωσης και αξιοποίησης μιας υποτιθέμενης «κινηματικής» λογικής, όπως στον χώρο της εκπαίδευσης, με τις καταλήψεις σχολείων και ΑΕΙ.

Αλλά ξέρετε κάτι κ. Τερζή, εθνική συνεννόηση δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην συγκυβέρνηση. Σημαίνει κυρίως συνεννόηση για την υπερκομματική αντιμετώπιση των μεγάλων ζητημάτων στην Εθνική Άμυνα, στην Εξωτερική Πολιτική, στην Παιδεία κ.α. Ιδού «πεδίον δόξης λαμπρόν» συνεπώς για όποιον επιθυμεί την προσφορά στον τόπο.

– Ως προς το κόμμα, η συζήτηση για το στίγμα που θα πρέπει να έχει συνεχίζεται. Κάποιοι θέλουν να το τραβήξουν δεξιά, άλλοι προς το κέντρο. Εσείς τι θέση έχετε σε αυτή τη διελκυστίνδα;

– Δεν υπάρχει διελκυστίνδα στο κόμμα μας. Η Νέα Δημοκρατία είναι ένα κόμμα που όπως έχει αποφασίσει το Συνέδριό του ασπάζεται τον κοινωνικό φιλελευθερισμό και τάσσεται υπέρ του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας.

Συνεπώς, θεωρώ ότι πρέπει να εξακολουθήσει να έχει σαφή ιδεολογική αναφορά  στον χώρο της ευρύτερης Κεντροδεξιάς και του Κέντρου.

Πηγή: Καθημερινή

Φωτογραφία: Sooc