Επίσκεψη Ερντογάν: Το “τζαρτζάρισμα” για τη Θράκη και τα επόμενα ραντεβού

Θετικό απολογισμό κάνουν στο Μέγαρο Μαξίμου μετά την επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αποδίδοντας ιδιαίτερη σημασία στη Διακήρυξη Φιλίας και Καλής Γειτονίας Ελλάδας- Τουρκίας.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έσπευσε άλλωστε να επισημάνει ότι είναι η πρώτη φορά που οι δύο χώρες προβαίνουν σε αντίστοιχη συμφωνία από το 1930, όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Ισμέτ Ινονού είχαν υπογράψει το Σύμφωνο Φιλίας και Συνεργασίας.

Στις διεθνείς σχέσεις βεβαίως τέτοιου είδους συμφωνίες δεν γράφονται και σε πέτρα. Η Γερμανία είχε σύμφωνα με Πολωνία και ΕΣΣΔ πριν το Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Και το Σύμφωνο Φιλίας και Συνεργασίας Βενιζέλου- Ινονού δεν απέτρεψε την ένταση στα ελληνοτουρκικά κατά τα 93 χρόνια που μεσολάβησαν.

Ωστόσο στην Αθήνα αξιολογούν την υπογραφή της Διακήρυξης Φιλίας και Καλής Γειτονίας Ελλάδας- Τουρκίας ως μία ακόμη δικλείδα ασφαλείας για την αποφυγή εντάσεων και για “ήρεμα νερά” στο Αιγαίο. Κυβερνητικά στελέχη επισήμαιναν μεταξύ άλλων ότι η Διακήρυξη δίνει έμφαση στην ύπαρξη αποτελεσματικών διαύλων επικοινωνίας ώστε να αποφεύγονται συγκρουσιακές καταστάσεις και ενδεχόμενο κλιμάκωσης.

Καθώς και ότι η Τουρκία δεσμεύεται στην επίλυση όποιας διαφωνίας προκύψει με την Ελλάδα με φιλικό τρόπο είτε με απευθείας διαβουλεύσεις με τη χώρα μας, είτε με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται από τον ΟΗΕ. Και αυτό ενώ η γειτονική χώρα έχει στο τραπέζι το casus belli κατά της Ελλάδας.

Η αντιπολίτευση πάντως ζητά από την κυβέρνηση διευκρινίσεις για το ακριβές περιεχόμενο της συμφωνίας. Ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, έχει ήδη ζητήσει να ενημερώσει σχετικά την επιτροπή Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής.

Το μεταναστευτικό και η Θράκη

Η κυβέρνηση αποδίδει επίσης μεγάλη σημασία στην υπογραφή 15 συμφωνιών, με κυριότερη αυτή για βίζα- εξπρές σε Τούρκους πολίτες για επτά ημέρες ώστε να επισκέπτονται 10 ελληνικά νησιά. Συμφωνία που αφορά τους Τούρκους τουρίστες, αλλά και επιχειρηματίες. Σημειωτέον πάντως ότι τελικά δεν υπεγράφη κάποια νέα συμφωνία για το μεταναστευτικό, όπως επιδίωκε η ελληνική πλευρά. Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε όμως στις δηλώσεις του στη συνεργασία των δύο χωρών, εκτιμώντας ότι συμβάλει στη μείωση των μεταναστευτικών ροών.

Σημειωτέον ότι στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ σε λιγότερο από δέκα ημέρες θα τεθεί ξανά στο τραπέζι η χρηματοδότηση της Τουρκίας για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, αλλά και το ευρωπαϊκό της μέλλον, με τη Γερμανία να κρατά πλέον σκληρή θέση. Γεγονός που ενδεχομένως εξηγεί και γιατί ο Ερντογάν έχει εγκαταλείψει εσχάτως την επιθετική ρητορική και φρόντισε και χθες να καλλιεργήσει θετικό κλίμα.

Οι δηλώσεις βεβαίως του Τούρκου προέδρου περί “τουρκικής μειονότητας στη δυτική Θράκη” σκίασαν στιγμιαία το θετικό αυτό κλίμα. Ο Έλληνας πρωθυπουργός έσπευσε δε να πάρει ξανά το λόγο επικαλούμενος τη συνθήκη της Λωζάνης. Η κυβέρνηση πάντως χρησιμοποιεί την αψιμαχία αυτή προκειμένου να απαντήσει σε όσους – και στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας – είναι επιφυλακτικοί απέναντι στον ελληνοτουρκικό διάλογο.

Ο κ.Γεραπετρίτης, υποστήριξε για παράδειγμα χαρακτηριστικά χθες (ΕΡΤ) με αφορμή τις δηλώσεις Ερντογάν και την απάντηση Μητσοτάκης ότι: “Η ελληνική διπλωματία είναι προετοιμασμένη για όλα τα ενδεχόμενα”. Και στο τέλος της ημέρας, στο κυβερνητικό επιτελείο θεωρούν ότι το περιστατικό μάλλον “έδωσε πόντους” στον κ.Μητσοτάκη.

Τα επόμενα βήματα και ραντεβού

Το πιο ενδιαφέρον όμως δεν είναι τόσο τι έγινε στην Αθήνα χθες, όσο τι θα γίνει στη συνέχεια. Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν – και αυτό επισφραγίστηκε και στη Διακήρυξη – να συνεχιστεί ο ελληνοτουρκικός διάλογος στη βάση των τριών αξόνων, που είχαν τεθεί κατά τη συνάντηση Μητσοτάκη- Ερντογάν στο Βίλνιους τον περασμένο Ιούλιο: Πολιτικός διάλογος (με τις διερευνητικές επαφές να αναβαθμίζονται στο πλαίσιο αυτό), θετική ατζέντα, Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός εμφανίστηκε μάλιστα ιδιαίτερα αισιόδοξος για τα επόμενα βήματα. “Η επόμενη φάση του πολιτικού διαλόγου, όταν οι συνθήκες ωριμάσουν, μπορεί να είναι η προσέγγιση για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, που σύμφωνα με την Ελλάδα συνιστά τη μόνη διαφορά που θα μπορούσε να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας,  με πυξίδα πάντοτε το Διεθνές Δίκαιο και ειδικά το Δίκαιο της Θάλασσας, που αποτελεί τον πιο ασφαλή πλοηγό στη διευθέτηση των διεθνών διαφορών”, δήλωσε ο κ.Μητσοτάκης.

Ποια είναι λοιπόν τα επόμενα βήματα στον ελληνοτουρκικό διάλογο; Το Φεβρουάριο θα πραγματοποιηθεί νέα συνάντηση υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας των δύο χωρών για τα ΜΟΕ. Τον Απρίλιο ή Μάιο θα επισκεφθεί ο κ.Μητσοτάκης την Άγκυρα. Και τον Ιούλιο Μητσοτάκης- Ερντογάν θα συναντηθούν ξανά στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ στην Ουάσινγκτον. Σημειωτέον δε ότι οι ΗΠΑ είχαν σπεύσει να χαιρετίσουν την επίσκεψη Ερντογάν στην Ελλάδα πριν καν προσγειωθεί ο Τούρκος πρόεδρος στο Ελ. Βενιζέλος.

Στο παρελθόν βεβαίως ο κ. Μητσοτάκης έχει παραδεχθεί ότι “η Χάγη είναι ακόμη μακριά”. Πάντως χθες δεν αναφέρθηκε σε προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης συγκεκριμένα, αλλά επανέλαβε την πάγια ελληνική θέση πως η μόνη διαφορά που μπορεί να τεθεί υπό συζήτηση αφορά ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα.