Φωτίου για αναδοχή: Κανένα παιδί σε ίδρυμα

Το νομοσχέδιο για την αναδοχή και την υιοθεσία έχει βρεθεί στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης με επίκεντρο το άρθρο 8 που αφορά στη δυνατότητα αναδοχής και από ομόφυλα ζευγάρια, που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης. Μήπως όμως έτσι βλέπουμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος; Διότι το σύστημα υιοθεσίας και αναδοχής στη χώρα μας πάσχει από σειρά προβλημάτων, με κυριότερο τη μακρόχρονη -κυριολεκτικά χρόνια- αναμονή. Η οποία έχει συνέπειες για τα παιδιά και απογοητεύει τους υποψήφιους θετούς γονείς. Ενώ το σύστημα της αναδοχής χωλαίνει με αποτέλεσμα μωρά και παιδιά με ειδικές ανάγκες να στοιβάζονται σε όχι και τόσο κατάλληλα ιδρύματα.

“Κανένα παιδί στα ιδρύματα, αφού έτσι καταστρέφεται νοητικά και ψυχολογικά όπως λένε όλες οι έρευνες. Οχι άλλες τραγωδίες στην αναμονή”, δηλώνει στο News 24/7 η αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώ Φωτίου, η οποία παραμένει αποφασισμένη να προχωρήσει το νομοσχέδιο, έχοντας και την κάλυψη του Μαξίμου.

Η κ.Φωτίου αναφέρει τις βασικές αλλαγές που θα επιφέρει το νομοσχέδιο, απαντώντας και στις επικρίσεις για το θέμα των ομόφυλων ζευγαριών: “Επιτάχυνση των διαδικασιών 8 έως 12 μήνες. Διαδικασίες με σαφήνεια και με ελεγχους για την καταλληλότητα ως γονιός όχι ως προς το φύλο. Κρίνεσαι για την καταλληλότητα ως γονιός, όχι για το φύλο.”

Εξηγεί επίσης ότι: “Ολα τα παιδιά πια θα έχουν ηλεκτρονικό φάκελο για να ξέρουν τις ρίζες τους όταν ενηλικιωθούν. Όχι άλλα δράματα.”

Σημειώνει επίσης ως προς τις αλλαγές στη διαδικασία της αναδοχής: “Επαγγελματική αναδοχή για τα ανάπηρα παιδιά για να βγουν από τα ιδρύματα. Και τα μωρά που εγκαταλείπονται στα μαιευτήρια να πάνε σε επαγγελματία αναδοχο, για να μην μείνουν ουτε μία μέρα σε ίδρυμα, μέχρι να βρεθεί ο θετός γονιός”. Ειδικότερα διευκρινίζει: “Επαγγελματίας ανάδοχος είναι ο ανάδοχος γονιός που έχει εξειδικευθεί με μαθήματα και πρακτική και η διαφορά είναι πως δεν επιλέγει αλλά αναλαμβάνει το παιδί που του δίνει το ίδρυμα.”

Η κ.Φωτίου είναι αισιόδοξη παρά τις αντιδράσεις: “Θα προχωρήσει η κοινωνία μπροστά. Η κοινωνία για πολλά πράγματα φαινόταν ότι δεν ήταν έτοιμη, όπως ο πολιτικός γάμος, η έκτρωση, η αποποινικοποίηση της μοιχείας, ακόμη και μέσα στη Δικτατορία έλεγαν δεν ήταν έτοιμη για τη Δημοκρατία. Η κοινωνία είναι έτοιμη να κάνει ένα βήμα αγάπης.”

Το άρθρο 8 πάντως για την αναδοχή και από ομόφυλα ζευγάρια συγκεντρώνει αντιδράσεις από όλο το πολιτικό φάσμα (δέκα βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ έχουν εκφράσει τη διαφωνία τους με επιστολή), αλλά και στήριξη από πολιτικούς διαφορετικών κομμάτων (στη συνεδρίαση των τομεαρχών της ΝΔ την Παρασκευή η Ντόρα Μπακογιάννη χαρακτήρισε “θλιβερό ένα φιλελευθέρο κόμμα να μην ψηφίσει το άρθρο 8” και δέχθηκε τη σφοδρή επίθεση του Μάκη Βορίδη).

Κληθείσα να σχολιάσει αυτές τις διακομματικές αντιδράσεις και στηρίξεις, η κ.Φωτίου λέει: “Οι πολιτικές ηγεσίες και οι εκλεγμένοι εκρόσωποι του έθνους οφείλουν να ανοίγουν δρόμους στην κοινωνία. Οπως άνοιξαν δρόμο με τον πολιτικό γάμο, την αποποινικοπίοηση της μοιχείας και τη νομιμοποίηση των εκτρώσεων”.

Πάνω από 2.400 παιδιά εκτιμάται ότι περιμένουν ένα γονιό – Γιατί αργούν τόσο οι υιοθεσίες

Παιδιά προς υιοθεσία ή αναδοχή σήμερα περιμένουν σε ιδρύματα ή στις φυσικές τους οικογένειες, όπου όμως δεν είναι καλές οι συνθήκες.

Ο ακριβής αριθμός όμως είναι δύσκολο να υπολογιστεί, για αυτό και πηγές του υπουργείου επισημαίνουν ότι ο νόμος δημιουργεί τα Εθνικά Μητρώα Ανηλίκων προς αναδοχή και υιοθεσία. Τα οποία εκτός του ότι θα επιτρέπουν στο κράτος να γνωρίζει ποιες είναι οι ανάγκες θα καταστήσουν στο μέλλον αχρειάστες εκπομπές αναζήτησης χαμένων παιδιών και γονιών. Το παιδί όταν γίνει 18 θα μπορεί να  αναζητήσει τη φυσική του οικογένεια εάν το επιθυμεί.

Συνολικά πάντως υπάρχουν 66 δημόσια ιδρύματα και πάνω από 1.500 ιδιωτικά, ορισμένα όμως φιλοξενούν και ηλικιωμένους και ΑΜΕΑ.

Κατά την κατάθεση των φορέων στη Βουλή για το νομοσχέδιο, η Κατερίνη Νάνου εκπρόσωπος του Εurochild, αναφέρθηκε σε έρευνα που εκπονήθηκε από την ίδια και το Κέντρο Ερευνών “Ρίζες” το 2014 και το 2015 με σε 76 ιδρύματα, που έκαναν λόγο για 2.400 παιδιά στην αναμονή, εκ των οποίων 800 με ειδικές ανάγκες.

Που οφείλεται όμως η μακρόχρονη καθυστέρηση στη διαδικασία της υιοθεσίας;

Καταρχήν οι δύο ίδιοι φορείς διαχειρίζονται και τις υιοθεσίες και τις αναδοχές, καθώς αν και είναι διαφορετικά τα κριτήρια, η διαδικασία είναι οι ίδια. Συνολικά όμως τα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας των Περιφερειών ανά την Ελλάδα διαθέτουν μόλις 80 κοινωνικούς λειτουργούς, οι οποίοι ταυτόχρονα έχουν και άλλα καθήκοντα. Το αποτέλεσμα είναι ότι χρειάζονται μέχρι και τρία χρονια για να βρεθεί ελεύθερος κοινωνικός λειτουργός που θα αναλάβει να “ξεσκονίσει” τους υποψήφιους, αφού φυσικά δεν είναι δυνατόν να δοθεί ένα παιδί χωρίς τον πιο αυστηρό έλεγχο.

Πηγές του υπουργείου σημειώνουν πως για αυτό το λόγο το νομοσχέδιο εντάσσει στη διαδικασία και τους κοινωνικούς λειτουργούς των δήμων και τα μέλη του Συνδέσμου Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδας, που είναι ΝΠΔΔ.

Μόλις ένας υποψήφιος θετός γονιός ή ανάδοχος κάνει την αίτηση πρέπει εντός 15 ημερών οι φορείς να δηλώσουν εάν έχουν διαθέσιμο κοινωνικό λειτουργό και αυτός μέσα σε τρεις μήνες να ερευνήσει εάν ο αιτών είναι κατάλληλος για γονιός.

Μετά, με το νέο νόμο, θα κληθεί να παρακολουθήσει σύντομα μαθήματα γονικότητας για να καταλάβει εάν είναι πράγματι έτοιμος να γίνει γονιός.

Η τρίτη δικλείδα ασφαλείας, είναι ότι ο αιτών εγγράφεται σε Εθνικό Μητρώο Υποψήφιων Αναδόχων Γονέων. Μετά τη δεύτερη έκθεση του κοινωνικού λειτουργού, ο υποψήφιος παίρνει το παιδί τα σαββατοκύριακα υπό παρακολούθηση του κοινωνικού λειτουργού. Το στάδιο αυτό περιγράφεται από τους κοινωνικούς λειτουργούς ως το “ταίριασμα” θετού γονέα και παιδιού.

Για την αναδοχή η υιοθεσία τελειώνει σε αυτό το σημείο. Για υιοθεσία ο υποψήφιος θετός γονέας παίρνει σειρά για δικαστήριο, καθώς η υιοθεσία αποτελεί μία τελεσίδικη νομική πράξη.

Διαφορά αναδοχής και υιοθεσίας – Ανοίγει ο δρομος για υιοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια;

Στην αναδοχή το παιδί δεν ξεκόβεται από τους φυσικούς του γονείς, παρά μονο αν πρόκειται για κακοποιητικό περιβάλλον. Αντίθετα ο ανάδοχος γονιός είναι υποχρεωμένος να φροντίζει ώστε το παιδί να βλέπει τους φυσικούς γονείς και τα αδέρφια του, αλλά επίσης εάν κάποτε οι φυσικοί γονείς θελήσουν πίσω το παιδί (πχ εάν σε περιπτώσεις αναδοχής λόγω οικονομικής αδυναμίας, έχουν βρει εργασία) μπορούν να το πάρουν, μέσα από έκθεση κοινωνικού λειτουργού.

Για αυτό και το σύμφωνο συμβίωσης αφορά την αναδοχή αλλά όχι την υιοθεσία. Διότι στο πλαίσιο του αστικού κώδικα, η υιοθεσία προβλέπεται μόνο για έγγαμα ζευγάρια. Με άλλα λόγια, διευκρινίζουν πηγές του υπουργείου, με την παροχή δυνατότητας αναδοχής σε ομόφυλα ζευγάρια δεν ανοίγει ο δρόμος για υιοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια, καθώς αυτό δεν το επιτρέπει ο αστικός κώδικας. Εκτός φυσικά εάν θεσμοθετηθεί ο γάμος ομόφυλων.

Είναι πάντως… ενδιαφέρον, ότι η Εκκλησία κατά την ακρόαση των φορεών στη Βουλή για το νομοσχέδιο δήλωσε ότι το πρόβλημα της δεν αφορά τόσο τα ομόφυλα ζευγάρια, αλλά το σύμφωνο συμβίωσης αυτό καθεαυτό.

Συνοπτικά τα κυριότερα προβλήματα σήμερα

*Έντονες καθυστερήσεις ως προς τη διαχείριση των αιτήσεων των Υποψηφίων Θετών Γονέων

*Η εξέταση των αιτήσεων, που υποβάλλονται από τους Υποψηφίους Γονείς στα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας των Περιφερειών (εφεξής ΚΚΠ) παρουσιάζει μεγάλες καθυστερήσεις, συχνά και εκτός των χρονικών ορίων που τάσσει η σχετική νομοθεσία (παρ 3 του αρ 7 του Ν 2447/96)

*Μη καταγραφή και «χαρτογράφηση» των παιδιών που φιλοξενούνται στα ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

*Η πλημμελής καταγραφή των παιδιών που φιλοξενούνται στα ΝΠΙΔ, κατόπιν εισαγγελικών εντολών ή δικαστικών αποφάσεων, και η παράλειψη προώθησής τους για οικογενειακή αποκατάσταση αποτελεί ένα ακόμη πρόβλημα, καθώς στερεί από ένα μεγάλο αριθμό παιδιών το δικαίωμα να μεγαλώνουν σε ένα υγιές οικογενειακό περιβάλλον.

*Ύπαρξη πολλαπλών νομικών και διαδικαστικών κωλυμάτων, τα οποία αφορούν στο πρόσωπο των ανηλίκων , που διαβιούν σε δομές κλειστής φροντίδας.

*Απουσία εργαλείων παρακολούθησης των δράσεων της παιδικής προστασίας.

Συνοπτικά τι προβλέπει ο νέος νόμος

*Θέσπιση συμβουλευτικού γνωμοδοτικού οργάνου, υπό τον τίτλο «Εθνικό Συμβούλιο Αναδοχής Υιοθεσίας» (Ε.Σ.Αν.Υ)

*Εισαγωγή Εθνικού Μητρώου Ανηλίκων, στο οποίο καταγράφονται υποχρεωτικά όλα τα παιδιά που διαβιούν σε μονάδες παιδικής προστασίας,

*Εισαγωγή Εθνικού Μητρώου Υποψήφιων Ανάδοχων Γονέων, στο οποίο καταχωρούνται όσοι επιθυμούν να υιοθετήσουν παιδί ή να γίνουν ανάδοχοι γονείς, εφόσον πληρούν όλες τις νόμιμες προϋποθέσεις και έχουν παρακολουθήσει το υποχρεωτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα,

*Εισαγωγή του θεσμού της ανάθεσης της διεξαγωγής της κοινωνικής έρευνας και της σύνταξης κοινωνικής έκθεσης σε πιστοποιημένους κοινωνικούς λειτουργούς του Συνδέσμου Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδας (Σ.Κ.Λ.Ε.), το οποίο λειτουργεί βάσει του Ν.4357/16

Στόχος είναι να μειωθεί ο χρόνος αναμονής και να αποσυμφορηθούν οι κοινωνικές υπηρεσίες των Κέντρων Κοινωνικής Πρόνοιας των Περιφερειών.

Επίσης προβλέπεται:

*Καθιέρωση του νέου θεσμού της Επαγγελματικής Αναδοχής, που αφορά σε παιδιά με χρόνια προβλήματα υγείας και συμπεριφοράς,

*Ανάληψη της ασφαλιστικής κάλυψης των παιδιών σε αναδοχή από τον ασφαλιστικό φορέα των Ανάδοχων Γονέων,

*Καθιέρωση της οικονομικής ενίσχυσης των αναδόχων γονέων από ενιαίο φορέα

*Καθιέρωση του θεσμού της βραχείας αναδοχής