Γιαλλουρίδης: Η Τουρκία με πρόφαση το προσφυγικό προωθεί τις επιδιώξεις της για συνδιαχείριση στο Αιγαίο

Οι εξελίξεις των ημερών στο προσφυγικό μοιάζουν καταιγιστικές, με την Τουρκία να διεξάγει τη δική της πολιτική και να πιέζει τη διχασμένη Ευρώπη για λύσεις, που είναι αμφίβολο αν έχουν ως στόχο την επίλυση ή την προώθηση των εθνικών της συμφερόντων. Τι κρύβει η πρόταση Τουρκίας-Γερμανίας να αναμειχθεί το ΝΑΤΟ στη ρύθμιση των προσφυγικών ροών; Γιατί Ευρώπη και Γερμανία μοιάζουν να στέκουν μουδιασμένες απέναντι στην όποια λύση; Ποιος ο ρόλος Ρωσίας και Αμερικής στη Συρία και γενικότερα στη Μέση Ανατολή και γιατί υπάρχουν φόβοι κλιμάκωσης των πολεμικών συγκρούσεων;

Το NEWS 247 ζήτησε τη γνώμη του καθηγητή Διεθνούς Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Χριστόδουλου Γιαλλουρίδη, με αφορμή τη νέα πρόταση ανάμειξης του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο.  “Είναι λάθος η ανάμειξη του ΝΑΤΟ στη φύλαξη των συνόρων της χώρας μας” εκτιμά ο καθηγητής που επιμένει πως η Ελλάδα πρέπει να επιμείνει ανυποχώρητα ότι “η φύλαξη των συνόρων είναι ελληνική υπόθεση σε συνεργασία με την Ευρώπη, τελεία. Κι όταν λέμε φύλαξη, εννοούμε την έννοια της επιτήρησης, δεν μπορούμε να εμποδίσουμε τις αφίξεις. Δυστυχώς αυτές οι αφίξεις είναι προϊόν πολέμου και είμαστε υποχρεωμένοι να τους προστατεύσουμε από το θάνατο που τους οδηγούν οι δουλέμποροι της ακτής. Το ΝΑΤΟ δεν έχει κανένα ρόλο στο Αιγαίο”.

Η ατζέντα Ερντογάν για το Αιγαίο πίσω από το προσφυγικό

Ο κ. Γιαλλουρίδης εκτιμά πως η γειτονική χώρα έχει πάντα στο τραπέζι την επιδίωξη να παρουσιάσει το Αιγαίο ως θαλάσσια περιοχή συγκυριαρχίας. “Οι Τούρκοι αναζητούν κάθε φορά ευκαιρία για να εμπεδώσουν τη δική τους αντίληψη για το Αιγαίο, δηλαδή ότι είναι μισό, μισό” σημειώνει και συμπληρώνει: “Αν ήταν οι Ιταλοί, να έρθουν, οι Τούρκοι έρχονται για να εμπεδώσουν την κυριαρχία τους όπως την αντιλαμβάνονται οι ίδιοι στο Αιγαίο. Ουσιαστικά η Τουρκία έχει τους χάρτες με τις γκρίζες ζώνες και με αυτό τον τρόπο θα μεταδίδει την εικόνα της κοινής θάλασσα μεταξύ των δύο χωρών, οι οποίες διαφεντεύουν τον κοινό τους χώρο”.

Άλλωστε, ο καθηγητής εκτιμά πως για την αντιμετώπιση των προσφυγικών ροών αρκεί η Frontex και η ΕΕ. “Το ΝΑΤΟ είναι στρατιωτικός οργανισμός, δεν είναι συνοριακή φύλαξη. Το ΝΑΤΟ μπορούσε να πάει στη μέση ανατολή, ίσως να καταπολεμήσει τους ISIS. Εκεί είναι το πρόβλημα των προσφύγων. Οι πρόσφυγες είναι προϊόν πολέμου και ουσιαστικά τους”.

Το ΝΑΤΟ δεν θα έρθει παρά τις διαφωνίες της Ελλάδας

“Θα ήταν λάθος αν προχωρούσαμε σε μια συνεργασία με το ΝΑΤΟ στη φύλαξη των συνόρων μας και δεν μπορώ να καταλάβω και το ρόλο του” σημειώνει και εκτιμά πως η μόνη που θα έβγαινε ωφελημένη από μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν η Άγκυρα, με δεδομένο πως τουρκικές δυνάμεις θα κινούνταν ανεμπόδιστα στο Αιγαίο. “Με τη σημαία του ΝΑΤΟ, ένας Τούρκος ναύαρχος και ένας Έλληνας υποναύαρχος θα συνεπιχειρούσαν στο Αιγαίο”. Πάντως ο κ. Γιαλλουρίδης εκτιμά πως “πρέπει να συνεργαστούν όλες οι πολιτικές δυνάμεις, γιατί μπορεί να βρεθούμε σε εξελίξεις ανεξέλεγκτες. Έχει την αποφασιστικότητα η κυβέρνηση, αλλά και οι πολιτικές δυνάμεις είναι υποχρεωμένες να συνεννοηθούν σε ένα επίπεδο εθνικής στρατηγικής της χώρας. Είναι πιο σοβαρή η πολιτική που βγάζουν προς τα έξω εφόσον έχει τη συναίνεση όλων. Πάντοτε αυτό ήταν πολύ σημαντικό. Στο προσφυγικό είναι όλοι μαζί τώρα, αυτό βλέπω”.

Η ενοχική θετική στάση της Γερμανίας απέναντι στην Τουρκία

Η συζήτηση περιστρέφεται και γύρω από τη θέση του Βερολίνου, το οποίο και έσπευσε να συνυπογράψει το αίτημα για εμπλοκή του ΝΑΤΟ. “Οι Γερμανοί ψάχνουν να βρουν κάποιες λύσεις, γιατί η Μέρκελ πιέζεται πολύ εσωτερικά. Σήμερα ζούμε σε μια ΕΕ στην οποία δεν υπάρχει το κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον, ο καθένας κοιτάει το σπίτι του. Δυστυχώς, έχει αποτύχει η ΕΕ σε αυτό το επίπεδο τουλάχιστον, που είναι βασικό” αναφέρει ο κ. Γιαλλουρίδης και εκτιμά πως η συνοχή της Ένωσης κινδυνεύει.

“Η ευρωπαϊκή συνοχή καταρρέει και καταρρέει κυρίως από τους νεοσσούς της Ευρώπης, οι οποίοι ανακάλυψαν την εθνική τους ταυτότητα τώρα και ουσιαστικά υπονομεύουν την κοινή ευρωπαϊκή μας υπόσταση” σημειώνει στοχεύοντας χώρες όπως η Ουγγαρία, η Πολωνία κα. που ασκούν έντονη πίεση στο θέμα του προσφυγικού. “Υπάρχουν έντονες ξενοφοβικές παραστάσεις εναντίον των Σύρων και των Αράβων, εναντίον των Μεσανατολιτών και πρέπει να σας πω ότι οι άνθρωποι αυτοί υποφέρουν και έχει ευθύνες η Δύση γι’ αυτό”.

Οι ευθύνες της Ευρώπης και της Αμερικής για τους πρόσφυγες

Ο καθηγητής του Παντείου αναλύει τα βαθύτερα αίτια της προσφυγικής κρίσης, που θα έπρεπε να “ακυρώνουν” κάθε ξενοφοβική και εθνοκεντρική αντίδραση στην ανάληψη ευθυνών. “Είναι η αμερικανοτουρκική ιστορία της Συρίας. Το καθεστώς Άσαντ κατέρρευσε εξαιτίας των παρεμβάσεων των Αμερικανών και των Τούρκων με την Isis. Είναι οι Αμερικανοί που διέλυσαν το Ιράκ, το Αφγανιστάν, την Υεμένη και τη Λιβύη. Με συγχωρείτε, τα έχουν κάνει θάλασσα. Οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν κανένα λόγο να διαλύσουν τα κράτη τους. Η υπονόμευση αυτή έγινε απ’ έξω. Δεν την έκανε ούτε η Ρωσία, ούτε η Κίνα”.

Αντίστοιχα και οι Ευρώπη συμμετείχε ενεργά στην κατάρρευση του καθεστώς Καντάφι στη Λιβύη, προεξάρχοντος του γαλλικού στρατού και ο κ. Γιαλλουρίδης αναρωτιέται σε ποια βάση Ευρωπαίοι και Αμερικανοί απαιτούσαν δημοκρατική αποκατάσταση στη Συρία, σε μια Μέση Ανατολή που κυβερνάται αποκλειστικά από δικτατορίες. “Η Μέση Ανατολή έχει μόνο δικτατορίες, μόνο το Ισραήλ είναι δημοκρατία, θα κάναμε τη Συρία δημοκρατία ξαφνικά; Ευτυχώς, που επενέβη ο Σίσι στην Αίγυπτο και έσωσε την κατάσταση γιατί θα είχαμε τους Τζιχαντιστές στην Αίγυπτο. Οι αδερφοί Μουσουλμάνοι είναι η μήτρα των Isis.

Οι “παραλείψεις” της Τουρκίας

Επιστρέφοντας στη γειτονική χώρα, ο καθηγητής βλέπει μια σκόπιμη άσκηση πίεσης προς την Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη. “Έχουν αποφασίσει να μας τους στέλνουν δέκα, δέκα χιλιάδες τους πρόσφυγες για να μας αποσταθεροποιήσουν και εμάς και την ΕΕ προκειμένου να δημιουργήσουν ένα κλίμα υπέρ τους. Ότι δηλαδή χρειάζεται η ΕΕ την Τουρκία και να τη χρηματοδοτεί και να την εντάξει. Αυτό διεκδικούν” σημειώνει και υποστηρίζει πως επιδίωξη της κυβέρνησης Ερντογάν είναι να καταστήσει τα σύνορα της χώρας προς ανατολάς, σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σε αντίθεση όμως με όλες τις υπόλοιπες χώρες, η Ελλάδα είναι επιφορτισμένη με τη φύλαξη θαλάσσιων συνόρων: “Αν η Ελλάδα είχε χερσαία σύνορα δεν θα είχε πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι ότι εμείς, αν θέλαμε να προστατέψουμε τα σύνορα της Ευρώπης, έπρεπε να βυθίζουμε τα σκάφη που έρχονται. Είναι δυνατό, αν έχεις σύνορα και στήσεις ένα τείχος. Θα είσαι βέβαια απάνθρωπος. Αυτό όμως που γίνεται τώρα, είναι ότι πνίγονται μπροστά στα μάτια σου οι άνθρωποι και πρέπει να τους περιμαζέψεις”.

Οι τριβές στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, με φόντο τους Κούρδους

Από την άλλη, το μέχρι πρότινος αρραγές μέτωπο Αμερικής, Τουρκίας μοιάζει να διαρρηγνύεται εξαιτίας των πολεμικών επιχειρήσεων εναντίον των Κούρδων. “Οι Τούρκοι αντί να χτυπούν τον Isis, χτυπούν τους Κούρδους που είναι σύμμαχοι της Δύσης και εχτές ετέθη επίσημο δίλημμα από τον Ερντογάν ή εμάς ή τους Κούρδους” σημειώνει ο καθηγητής που βλέπει αγκάθι στις σχέσεις των δύο χωρών πάνω στο κουρδικό ζήτημα.

Πώς έγινε η Τουρκία αξιόπιστος συνομιλητής

Μπορεί η γειτονική χώρα να διεξάγει τη δική της πολιτική, δεν μπορούσαμε όμως να παραβλέψουμε μια θετική προδιάθεση στους κόλπους της Ευρώπης και αλλού, απέναντι στον Ερντογάν, η οποία και δεν δικαιολογείται από τα… πεπραγμένα. “Υπάρχει ένα ισχυρό τουρκικό λόμπι στην Ευρώπη, στην οποία καλλιεργείται η αίσθηση ότι η Τουρκία είναι μια πολύ χρήσιμη χώρα και οικονομικά και πολιτικά. Είναι σταθεροποιητικός παράγων, ισλαμική χώρα που μπορεί αν συνομιλεί με το Ισλάμ, ως γέφυρα κτλ” αναφέρει, σημειώνοντας όμως πως κάτι τέτοιο δεν είναι ακριβές, εφόσον υπάρχουν “αποδείξεις ότι οι Τούρκοι εξακολουθούν να χρηματοδοτούν τον Isis και να του στέλνουν όπλα”.

Γιατί όμως με αυτά τα δεδομένα, υπάρχει μια τόσο ήπια αντίδραση από την Ευρώπη, σε συμφωνηθέντα που δεν τηρούνται από την Άγκυρα. “Ήταν πάντα πρόβλημα για την Ευρώπη, το πως θα συμπεριφερθούν στους Τούρκους. Και δεν είναι τωρινό. Υπάρχει από την εποχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας” σημειώνοντας πως αν και η Δύση έχει την αίσθηση πως έχει να κάνει με “ένα ισλαμικό καθεστώς το οποίο λογίζει ως δυτικόστροφο, οι δικές μας εκτιμήσεις είναι ότι οδηγούνται προς πλήρη ισλαμοποίηση. Και θα εκπλαγούμε στο μέλλον. Δεν είναι όπως ήταν παλιά, που το Ισλάμ ήταν ιδιωτική υπόθεση. Η θρησκεία κυριαρχεί του συντάγματος, στην πράξη. Ότι απαγορευόταν επί κεμαλισμού, που βασική του αρχή ήταν ότι η θρησκεία δεν εμπλέκεται με την πολιτική, τώρα έχει πλήρη νομιμοποίηση”.

Οι Γερμανοί είναι είτε με τις τράπεζες, είτε με τα κανόνια

Από την άλλη, φαίνεται πως για μια ακόμη φορά, η Γερμανία αποδεικνύει πόσο χοντροκομμένη είναι η στάση της σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο. “Οι Γερμανοί δεν έχουν παράδοση πολιτικής, είναι ή με τις τράπεζες ή με τα κανόνια. Δεν έχουν παράδοση πολιτικής διαπραγμάτευσης και δεν έχουν παράδοση διπλωματίας” αναφέρει, αναγνωρίζοντας πως στην αρχή της κρίσης, η καγκελάριος Μέρκελ έλαβε τα εύσημα της διεθνούς κοινότητας “διότι φέρθηκε με ανθρωπισμό σε μια στιγμή που ήταν τα πράγματα δύσκολα. Και τώρα τα μαζεύει βέβαια”. Η πίεση στο Βερολίνο είναι έντονη, ενώ η πολιτική πρωτοκαθεδρία της Μέρκελ αμφισβητείται ξενοφοβικές δυνάμεις που κερδίζουν διαρκώς έδαφος.

Οι ψυχροπολεμικές σχέσεις Αμερικής Ρωσίας

Παράλληλα, οι Αμερικανοί δείχνουν δέσμιοι του παρλθόντος. “Δεν βλέπουν με καλό μάτι την επιτυχή παρουσία της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή, η οποία είναι αποτελεσματική. Είναι πόλεμος, κακώς έγιναν, αν έγιναν οι βομβαρδισμοί αμάχων, όμως οι Αμερικανοί αντί να κατηγορούν τους Ρώσους, πρέπει πρώτα να μαζέψουν τους Τούρκους που βομβαρδίζουν άμαχους Κούρδους”.

“Είναι αυτές οι παλιές αντιθέσεις που υπήρξαν επί κομμουνισμού και υπάρχουν ακόμη ως υπόλοιπα. Και δεν θέλουν να δεχτούν ότι η Ρωσία είναι πλέον μια άλλη Ρωσία με την οποία μπορούν να συνεργαστούν, όπως έπρεπε να συνεργαστούν και στο ουκρανικό” σημειώνει.

Το σενάριο των κλειστών συνόρων

Μένοντας στο θέμα του προσφυγικού, συζητάμε με τον καθηγητή το σενάριο του αποκλεισμού της χώρας προς βορά με το σφράγισμα των συνόρων με την ΠΓΔΜ. “Αυτό θα ήταν ανεύθυνο, θα μας άφηναν όλους τους πρόσφυγες και η συνθήκη του Σένγκεν θα καταργούνταν αυτόματα. Δεν μπορώ να το φανταστώ αυτό. Θα πρέπει να το εμποδίσουμε” αναφέρει και εκτιμά πως οι διαβουλεύσεις της χώρας με τους συμμάχους θα μπορούσαν να ανατρέψουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

“Δεν μπορεί να μας μείνουν οι πρόσφυγες τους οποίους προκάλεσαν αυτοί και οι οποίοι θέλουν να πάνε στην Ευρώπη. Πρέπει να υλοποιηθούν οι συμφωνίες, υπάρχουν συμφωνίες για καταμερισμό των προσφύγων. Πρέπει να γίνουν. Δεν μπορεί η Ελλάδα να αναλάβει μόνη της το προσφυγικό πρόβλημα στους ώμους της μέσα σε αυτή την κρίση. Είναι κίνδυνος μεγάλος. Δεν μπορεί να αναλάβει η Ελλάδα μόνη της αυτή την ιστορία” συμπληρώνει.

Φόβοι για κλιμάκωση των πολεμικών συγκρούσεων

Κι ενώ η Ευρώπη παλινδρομεί και η Τουρκία επωφελείται της κρίσης, ο κ. Γιαλλουρίδης σημειώνει έναν ακόμη, πιο καθοριστικό παράγοντα στην επιδείνωση του προβλήματος. Τον πόλεμο! “Φοβάμαι ότι η κλιμάκωση του πολέμου θα φέρει περισσότερους πρόσφυγες και δεν μπορώ να φανταστώ τι θα γίνει σ την Ευρώπη. Πρέπει να συντονιστούν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις, διαφορετικά θα διαλυθεί η Ευρώπη”.

Οι μάχες στη Συρία ενδυναμώνονται, ενώ παράλληλα με τον πόλεμο εναντίον του Isis, υπάρχει και η επέλαση του Άσαντ που ανακαταλαμβάνει περιοχές των ανταρτών. Παράλληλα, τα μέτωπα είναι τόσα πολλά, που είναι δυσδιάκριτο να πει κανείς ποιος πολεμά εναντίον ποιου. “Ο Άσαντ καταλαμβάνει τα εδάφη που έχασε. Θα ενδυναμώσουν οι επιθέσεις εναντίον του Isis. Η Ρωσία έχει μπει στο παιχνίδι και δεν θα το αφήσει να χαθεί, με σκοπό να αποκατασταθεί η σταθερότητα στην περιοχή. Είναι όλοι εναντίον όλων. Είναι μια φοβερή κατάσταση, η οποία θα χειροτερεύσει” εκτιμά ο καθηγητής.