Guardian: Έτσι έδιωξαν τη Χρυσή Αυγή οι Κρητικοί

Τα κεντρικά γραφεία της Χρυσής Αυγής στο Ηράκλειο είναι πλέον άδεια από τον περασμένο Μάιο. Σύμφωνα με αφιέρωμα του βρετανικού Guardian, ήταν η συντονισμένη δράση εκπαιδευτικών και ακτιβιστών στην Κρήτη που κατάφερε να τους “ξεριζώσει” από το νησί.

Τον τρόπο με τον οποίο ξεκίνησαν να προσεγγίζουν τη νεολαία του νησιού για να την προσηλυτίσουν στα φασιστικά ιδεώδη τους εξιστορεί η 50χρονη εκπαιδευτικός, Μαρία Οικονομάκη.

Περιγράφει στην εφημερίδα πως τα στελέχη της Χρυσής Αυγής “επέλεγαν” παιδιά με οικογενειακά προβλήματα, όπως έκαναν σε δύο 13χρονους μαθητές της, τα προσέγγιζαν σε καφετέριες και γυμναστήρια και παρουσιάζονταν ως “προστάτες” και “οικογένεια”. Έκαναν στα παιδιά μαθήματα ελληνικής ιστορίας, θυμάται.

Και μετά ήρθε η βία, όταν μαχαίρωσαν δύο Πακιστανούς εργάτες. “Σκέφτηκα, τι συμβαίνει πια σε αυτή τη γειτονία;” αναφέρει χαρακτηριστικά η κ. Οικονομάκη.

Ο Guardian παρουσιάζει ένα σύντομο ιστορικό της Χρυσής Αυγής, από την ίδρυσή της το 1989 μέχρι την είσοδό της στη Βουλή και τη “γιγάντωσή” της σε τρίτο κόμμα λόγω της οικονομικής κρίσης και τα τάγματα εφόδου με τις συχνά φονικές επιδρομές τους σε διάφορες περιοχές της χώρας.

Η Χρυσή Αυγή επιλέγει προσεκτικά τις περιοχές στις οποίες θα δράσει προκειμένου να “ριζώσει” και να εξαπλωθεί περιγράφει η καθηγήτρια Δάφνη Χαλικιοπούλου. Στην περίπτωση του Ηρακλείου, αυτό ήταν το προάστιο της Νέας Αλικαρνασού, μία εργατική γειτονία στην οποία κατοικούν κυρίως απόγονοι Μικρασιατών προσφύγων.

Πολλοί κάτοικοι της περιοχής έχασαν τις δουλειές τους μέσα στην κρίση, αφού δούλευαν κυρίως στον κατασκευαστικό κλάδο και τις οικοδομές. Τότε είναι που έκανε και την εμφάνισή της στην περιοχή η Χρυσή Αυγή, ανοίγοντας εκεί γραφεία το 2011.

Το αντιφασιστικό κίνημα στην Κρήτη προσπάθησε αρχικά να αντισταθεί. “Η φιλοσοφία μας είναι ότι δεν αφήνει ποτέ την ακροδεξιά να καταλάβει δημόσιο χώρο” λέει ένας νεαρός ακτιβιστής με αντιφαστιστική δράση ο οποίος αναφέρεται στο δημοσίευμα με το φανταστικό όνομα “Κωνσταντίνος”. Όπως επισημαίνει, ενώ από την αρχή ήταν εμφανές ότι ο κόσμος δεν θέλει τη Χρυσή Αυγή στην περιοχή, δεν αντιδρούσε για να τη σταματήσει. 

Τα πάντα άλλαξαν το Σεπτέμβρη του 2012, με τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Το έγκλημα σόκαρε τη χώρα, ξεκίνησε η συνεχιζόμενη μέχρι σήμερα δίκη της Χρυσής Αυγής και οι αντιφασίστες βγήκαν πλέον στους δρόμους και μιλούσαν στον κόσμο για το πως θα καταπολεμηθεί το φασιστικό μόρφωμα.

“Κάθε Σαββατοκύριακο βγαίναμε στις γειτονιές και μιλούσαμε στους περαστικούς”, θυμάται ο 27χρονος ακτιβιστής και μέλος του Νέου Αριστερού Ρεύματος, Χάρης Ζαφειρόπουλος. “Το νησί της Κρήτης έχει υποφέρει από τους Ναζί στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ολόκληρα χωριά κάηκαν ολοσχερώς. Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε στους ανθρώπους τι συνέβη τότε και τι συμβαίνει τώρα”. 

Δράση ανέλαβαν παράλληλα στα σχολεία και οι εκπαιδευτικοί. “Ο τρόπος που οι φασίστες μπήκαν στη σχολική κοινότητα ήταν πολύ έξυπνος και ύπουλος, τόσο που αρχικά δεν αντιληφθήκαμε ότι υπήρχε πρόβλημα”, επισημαίνει ο ιδρυτής της Κρητικής Ένωσης Αντιφασιστών Εκπαιδευτικών, Φώτης Μπιχάκης. Όπως εξηγεί ήταν εύκολο οι Χρυσαυγίτες να χειραγωγούν μικρούς μαθητές που ένιωθαν απογοητευμένοι και είχαν θυμό. 

Οι δάσκαλοι σχεδίασαν μαθήματα στα οποία δίδασκαν την ιστορία με έναν λιγότερο εθνικιστικό τρόπο. Και την επόμενη άνοιξη 56 σχολεία συνεργάστηκαν για την υλοποίηση του πρώτου αντιφασιστικού φεστιβάλ στο νησί, που τελικά έγινε ετήσιος θεσμός.

“Γιορτάζουμε την κουλτούρα των μεταναστών που βρίσκονται στο νησί, με την μουσική, τις παραδόσεις, τις ιστορίες τους για το πως βρέθηκαν στην Κρήτη” λέει ο κ. Μπιχάκης. “Φέραμε σε επαφή όσο περισσότερους ανθρώπους γίνεται, γονείς, μαθητές, φοιτητές, δασκάλους. Προσπαθήσαμε να δείξουμε στη Χρυσή Αυγή ότι οι ιδέες της δεν έχουν θέση στο νησί. Και έτσι κερδίσαμε”.

Εξίσου σημαντικό ήταν το γεγονός ότι οι εκπαιδευτικοί δεν αντιμετώπισαν τα ήδη “στρατολογημένα” παιδιά ως “καμένα χαρτιά”. “Είχαμε πάντα την πίστη ότι θα μπορούσαν να επιστρέψουν στα δημοκρατικά ιδεώδη και ότι βλέποντας τους συμμαθητές τους να συνασπίζονται με τον αντιφασισμό, ίσως προβληματίζονταν για την επιλογή τους”, εξηγεί ο κ. Μπιχάκης. 

Η κ. Οικονομάκη πιστεύσει ότι αυτή η στρατηγική σταμάτησε την περαιτέρω στρατολόγηση μαθητών. “Είχαμε μαθητές από την Αλβανία, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία. Έλεγα στους μαθητές μου: Η ΧΑ ισχυρίζεται πως οι ξένοι είναι κατώτεροι των Ελλήνων. Το πιστεύετε αυτό και για τον φίλο σας τον Γιάννη, στον οποίο κάθεστε δίπλα κάθε μέρα;”. 

Από την πλευρά τους, ομάδες ακτιβιστών προχώρησαν σε λιγότερο ειρηνικές αντιδράσεις. Τον Απρίλιο του 2018, περίπου 70 αντιφασίστες – μεταξύ των οποίων και ο “Κωνσταντίνος” έκαναν νυχτερινή καταδρομική στα γραφεία της Χρυσής Αυγής όπου και κατέστρεψαν τα πάντα, κάτι που θεωρείται ότι ήταν το τελειωτικό χτύπημα στην τοπική της οργάνωσης. Πράγματι, δύο εβδομάδες αργότερα, οι Χρυσαυγίτες μάζεψαν τα πράγματά τους και έφυγαν από τα γραφεία.

Την αντίδραση αυτή δεν ασπάστηκαν όλοι πάντως. Ο Χάρης Ζαφειρόπουλος τονίζει: “Είναι σημαντικό να μην παρουσιαζόμαστε ως η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος”. 

Διαφορετική είναι η άποψη του “Κωνσταντίνου”, που όπως υποστηρίζει:  “Απέδωσε! Μπορεί να μην καταφέρουμε να αποτρέψουμε τα μέλη της ΧΑ από το να γίνονται celebrities στα media αλλά μπορούμε να τους σταματήσουμε από το να εξαπλώνουν τις ιδέες τους στην ελληνική κοινωνία. Η Κρήτη έγινε η πρώτη μεγάλη περιοχή της Ελλάδας που δεν υπάρχει η παρουσία της ΧΑ.”.

 Ωστόσο, σύμφωνα με τον Guardian, η Κρήτη είναι εξαίρεση αφού σε άλλες περιοχές της Ελλάδας η Χρυσή Αυγή συνεχίζει να κερδίζει έδαφος. Η διαμάχη για το Σκοπιανό έχει οδηγήσει σε νέα έξαρση το εθνικιστικό κίνημα όπως αναφέρεται.

Σύμφωνα με την κ. Χαλικιοπούλου “Η στρατηγική που εφαρμόστηκε στην Κρήτη δεν μπορεί να λειτουργήσει σε εθνικό επίπεδο. Αυτό που χρειάζεται είναι μια οργανωμένη αντίδραση, που δεν θα προέρχεται μόνο από την αντιφασιστική Αριστερά”. Η κ. Οικονομάκη από την πλευρά της πιστεύει ότι η μάχη δεν έχει ακόμη τελειώσει: “Θα μπορούσαμε εύκολα να επικοινωνήσουμε στον κόσμο ποια είναι η Χρυσή Αυγή και γιατί είναι κακή. Αλλά η οικονομική κρίση δεν έχει τελειώσει και ο κόσμος ακόμη έχει την ανάγκη να ρίξει την ευθύνη σε κάποιον. Ο υφέρπων φασισμός είναι και ο πιο επικίνδυνος”.