Η ασυλία και μια κόντρα που βολεύει την ακροδεξιά

Μια αντιπαράθεση στο έδαφος της «αντιπολιτικής», που αντικειμενικά λειτουργεί ως «βούτυρο στο ψωμί» της ακροδεξιάς ήταν αυτή που προκλήθηκε ανάμεσα στον Άκη Σκέρτσο και τον Στέφανο Κασσελάκη για το θέμα της βουλευτικής ασυλίας.

Ιδίως όταν η συγκεκριμένη συνταγματική πρόνοια προστασίας της πολιτικής δράσης «τσουβαλιάζεται» και συγχέεται με τον νόμο «Περί Ευθύνης Υπουργών» που η ύπαρξη του διαχρονικά προκαλεί το κοινό αίσθημα. Ιδίως μετά το δυστύχημα των Τεμπών.

Τι είναι η ασύλια και τι ο νόμος Περί Ευθύνης υπουργών

Να ξεκαθαρίσουμε ότι ο νόμος «Περί Ευθύνης Υπουργών» ορίζεται από το άρθρο 86 του Συντάγματος και προβλέπει πως μέλη κυβέρνησης, εφ’ όρου ζωής, για να διωχθούν ποινικά απαιτούνται ειδικές διαδικασίες που στο σύνολό του πρέπει να εγκριθούν από την Ολομέλεια της Βουλής.

Η βουλευτική ασυλία (άρθρο 62 του Συντάγματος),  αντίθετα έχει προσωρινό χαρακτήρα για όσο ένα πρόσωπο έχει την βουλευτική ιδιότητα και φυσικά δεν αφορά τα αυτόφωρα κακουργήματα. Προβλέπει πως για να δικαστεί ένα μέλος της Εθνικής Αντιπροσωπείας πρέπει να αρθεί η ασυλία του μετά από εισήγηση της Επιτροπής Δεοντολογίας της Βουλής και στην συνέχεια επικύρωση της Ολομέλειας.

Οι επίμαχες δηλώσεις

Πρόκειται δια δύο διαφορετικές πρόνοιες, για τις οποίες ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Στέφανος Κασσελάκης, δήλωσε σε συνέντευξη που παραχώρησε στον Γιώργο Λιάγκα πως εάν είμαστε στον αντίστοιχο συνταγματικό κύκλο η πρώτη μου απόφαση θα είναι η κατάργηση, της βουλευτικής ασυλίας, του νόμου περί ευθύνης υπουργών και των βουλευτικών προνομίων».

H δήλωση προκάλεσε την αντίδραση του υπουργού Επικρατείας  Άκη Σκέρτσου που υποστήριξε πως «η άρση του πλαισίου ειδικής προστασίας των πολιτικών προσώπων οδηγεί νομοτελειακά σε μια απολύτως ταξική Βουλή υπερπλουσίων και ολιγαρχών. Σε μια Βουλή ουρανοκατέβατων Κασσελάκηδων.Πολύ απλά διότι κανένας αυτοδημιούργητος πολίτης της λαϊκής ή μεσαίας τάξης δεν θα επιλέγει να εκτεθεί σε ένα τοξικό πολιτικό περιβάλλον χωρίς κάποιες ελάχιστες δικλείδες θεσμικής προστασίας».

Η ουσία

Αμφότερες οι προσεγγίσεις δεν φαίνεται να εστιάζουν στην ουσία της συνταγματικής πρόνοιας  για την βουλευτική ασυλία. Δεν είναι άλλη από την προστασία της άσκησης πολιτικής δράσης από τους εκλεγμένους εκπροσώπους στο κοινοβούλιο η οποία – θα μπορούσε να πει κανείς- πως αποτελεί κεκτημένο της μεταπολίτευσης.

Ας δώσουμε ορισμένα παραδείγματα για το πνεύμα της λειτουργίας της βουλευτικής ασυλίας

Θωρακίζει έναν βουλευτή που θα παρέμβει σε μια περίπτωση αστυνομικής αυθαιρεσίας εναντίον πολίτη (στοιχείο που συχνά καταγράφεται την περίοδο διακυβέρνησης της Ν.Δ) ώστε να μην κατηγορηθεί π.χ για αντίσταση κατά της αρχής.

Προστατεύει από τυχόν μήνυση ενός εργοδότη ένα βουλευτή που θα εκφράσει την συμπαράστασή στου σε μια απεργία σε εργασιακό χώρο. Ιδίως μετά το εργασιακό νομοσχέδιο που ψηφίστηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο επί υπουργίας Άδωνι Γεωργιάδη και προβλέπει ποινές ακόμη και για …ψυχολογική βία (ένα βλέμμα;) στις περιπτώσεις εργαζομένων που δεν επιθυμούν να απεργήσουν.

Διαφυλάσσει την πολιτική δράση ενός βουλευτή που θα εκφράσει την συμπαράσταση του σε μία κινητοποίηση αγροτών παριστάμενος σε αν «μπλόκο» από τρακτέρ ώστε να μην οδηγηθεί στα δικαστήρια κατηγορούμενος για το αδίκημα της «παρακώλυσης συγκοινωνιών».

Αντιθέτως το άρθρο 62 του Συντάγματος δεν προφυλάσσει έναν βουλευτή που εμπλέκεται σε μία υπόθεση του κλασσικού ποινικού δικαίου. Αφενός γιατί σε θεωρητικό επίπεδο δεν μπορεί κάτι τέτοιο να συνδεθεί με την πολιτική δραστηριότητα ενός βουλευτή ώστε η Επιτροπή Δεοντολογίας και η Ολομέλεια να επικαλεστούν την ασυλία.

Επίσης η πρακτική έχει δείξει πως στην συντριπτική πλειοψηφία των τέτοιων περιπτώσεων είτε οι βουλευτές ζήτησαν οι ίδιοι την άρση της ασυλίας τους, είτε η Βουλή την επέβαλλε ώστε να οδηγηθούν κανονικά στο δικαστήριο όπως οποιοσδήποτε άλλος πολίτης.

Αυτά ενώ στις περιπτώσεις των βουλευτών δεν τίθεται θέμα διαχείρισης δημοσίου χρήματος όπως στα μέλη μίας κυβέρνησης. Με εξαίρεση την βουλευτική αποζημίωση που σε ατομικό επίπεδο δεν συνιστά σημαντικό στοιχείο των δημοσιονομικών του κράτους. Επίσης ακόμη και στις ελάχιστες περιπτώσεις που τυχόν δεν αρθεί η ασυλία ο πολιτικός φορέας του κάθε βουλευτή επιβαρύνεται με τις πολιτικές επιπτώσεις.

Αντιπολιτική

Πιθανόν το άρθρο 62 του Συντάγματος να μπορεί να επαναδιατυπωθεί με καλύτερο τρόπο, στην επικείμενη αντισυνταγματική αναθεώρηση. Στην πραγματικότητα η συζήτηση  περί βουλευτικής ασυλίας, ιδίως όταν αυτή συγχέεται με τον νόμο Περί Ευθύνης Υπουργών, συνιστά ένα είδος «υφέρποντος αντικοινοβουλευτισμού».

Μία ατζέντα που – αντικειμενικά – κινείται στο πεδίο της αντιπολιτικής και «κουμπώνει» με την κρίση της πολιτικής αντιπροσώπευσης. Παράλληλα όμως – όπως έχει αποδειχθεί και στο παρελθόν- αξιοποιείται στο έπακρο από δυνάμεις της ακροδεξιάς. Για τον λόγο αυτό συνιστά προνομιακό πεδίο για αυτή την πλευρά του πολιτικού φάσματος. Ιδίως μάλιστα σε προεκλογικές περιόδους.