Η “Ασπίδα του Αχιλλέα” στη Βουλή, με φόντο τις αυξήσεις στους ένστολους

Τον 12ετή Μακροπρόθεσμο Προγραμματισμό Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ) παρουσιάζει σήμερα σε ειδική συνεδρίαση της Βουλής ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.

Το πρόγραμμα προβλέπει αμυντικές δαπάνες ύψους 28 δισ. ευρώ έως το 2037, με τη “μερίδα του λέοντος” να αφορά το Πολεμικό Ναυτικό, που στο παρελθόν ήταν ο “μεγάλος αδικημένος” στα εξοπλιστικά, καθώς είναι επιτακτική η ανάγκη ανανέωσης του στόλου.

Κεντρική θέση έχει επίσης στον ΜΠΑΕ η δημιουργία της αντιπυραυλικής–αντιβαλλιστικής ομπρέλας, του περίφημου θόλου, με την ονομασία “Ασπίδα του Αχιλλέα”.

Η συζήτηση όμως, παρότι η άμυνα αποτελεί ένα πρόσφορο πεδίο συζήτησης με στόχο τη συσπείρωση της Νέας Δημοκρατίας, πραγματοποιείται στον απόηχο του “αντάρτικου” γαλάζιων βουλευτών και δύο υπουργών (του Βασίλη Κικίλια και του Άδωνι Γεωργιάδη) που ζήτησαν αυξήσεις και στα Σώματα Ασφαλείας όπως αυτές που ανακοινώθηκαν στις Ένοπλες Δυνάμεις.

Παρότι μετά τις “κίτρινες κάρτες” του Μαξίμου, οι δημόσιες δηλώσεις τελικά κόπασαν, στο γαλάζιο στρατόπεδο εξακολουθεί και επικρατεί αναβρασμός. Αναμένεται δε με ενδιαφέρον πως θα τοποθετηθεί ο ίδιος ο κ.Μητσοτάκης δημοσίως στο ζήτημα, για πρώτη φορά μετά τη νέα εσωκομματική αναταραχή.

Γιατί ανακοινώθηκαν τώρα περαιτέρω αυξήσεις στις ΕΔ

Ο πρωθυπουργός αναμένεται να εξηγήσει ότι οι περαιτέρω αυξήσεις για τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων αποτελούν εθνική προτεραιότητα. Καθώς και ότι ανακοινώθηκαν τη συγκεκριμένη στιγμή διότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να αγνοήσει την εκροή από τις Στρατιωτικές Σχολές, και τη δυσκολία να πεισθούν νέοι άνθρωποι να δηλώσουν Σχολές Αξιωματικών. Και ενόψει των μηχανογραφικών, οι συνολικές ανακοινώσεις του υπουργού Άμυνας ήταν για την κυβέρνηση απαραίτητες.

Κυβερνητικά στελέχη σημειώνουν άλλωστε ότι οι περαιτέρω αυξήσεις για τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων αφορούν την χρονική περίοδο μετά τη ΔΕΘ. Οι αυξήσεις που θα γίνουν στους αμέσως επόμενους μήνες, έχουν ήδη ανακοινωθεί από τον Προϋπολογισμό και αφορούν το σύνολο των υπηρετούντων στις ΕΔ και τα Σώματα Ασφαλείας. Διαβεβαιώνουν πάντως ότι οι ανακοινώσεις αυτές δεν ήταν οι πρώτες, ούτε θα είναι οι τελευταίες, με άξονα την ΔΕΘ.

Οι ίδιες πηγές “καρφώνουν” τους βουλευτές και υπουργούς που έθεσαν ζήτημα για αυξήσεις και στα Σώματα Ασφαλείας, λέγοντας πως όταν οι πολίτες, ιδίως της μεσαίας τάξης, ακούνε μία μονοθεματική συζήτηση, γυρίζουν όλο και περισσότερο την πλάτη στη ΝΔ. Τονίζουν επίσης ότι η οικονομική πολιτική ασκείται κεντρικά από το οικονομικό επιτελείο και οι υπουργοί πρέπει να ακολουθούν τις αποφάσεις του υπουργικού συμβουλίου και να εισηγούνται, ειδικά για τους εργαζόμενους υπό το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου τους.

Αναγνωρίζουν δε ότι οι βουλευτές εκφράζουν τους προβληματισμούς των ψηφοφόρων τους, αλλά υπογραμμίζουν ότι “στο τέλος της ημέρας δεν υπάρχουν περισσότερο ή λιγότερο ευαίσθητοι υπουργοί, υφυπουργοί, βουλευτές”.

Τα μηνύματα Μητσοτάκη για την άμυνα

Ο πρωθυπουργός κατά τη σημερινή συζήτηση στη Βουλή θα αναδείξει τις γενικές γραμμές του πλαισίου για την άμυνα και δεν θα δώσει φυσικά διαβαθμισμένες πληροφορίες. Πιο συγκεκριμένος γίνει ο υπουργός Άμυνας, Νίκος Δένδιας στην κλειστή συνεδρίαση της αρμόδιας Επιτροπής της Βουλής που θα ακολουθήσει.

Όπως αναμένεται να τονίσει ο κ.Μητσοτάκης, βασικός στόχος της σημερινής κυβέρνησης είναι το πέρασμα των Ενόπλων Δυνάμεων στη νέα εποχή. Σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, αυτό σημαίνει τρία πράγματα:

• Πρώτον, δίπλα στις μεγάλες προμήθειες και αξιοποίηση όλων των όπλων στον σύγχρονο πόλεμο (drones, anti-drones, σύνθετα συστήματα radar, αντιπυραυλική προστασία κλπ).
• Δεύτερον, αξιοποίηση της τεχνολογίας και σε στρατηγικό επίπεδο (πχ ένταξη της κυβερνοάμυνας στις Ένοπλες Δυνάμεις), αλλά και πρακτικά (Ιδρύματα του Στρατού που θα συνεργάζονται με ερευνητικά κέντρα και ελληνικές επιχειρήσεις για την παραγωγή εγχώριων πρότυπων όπλων).
• Τρίτον, οι προμήθειες θα προϋποθέτουν συνεργασία με την ελληνική βιομηχανία (ΕΑΒ, Ναυπηγεία και Αμυντικά Συστήματα). Καμία προμήθεια δεν θα γίνεται αν δεν συνοδεύεται από ελληνικά εξαρτήματα ή τη συμμετοχή ελληνικού ανθρώπινου δυναμικού.

Ο πρωθυπουργός αναμένεται επίσης να σημειώσει ότι όλα αυτά θα πλαισιώνονται από μια συνολική δέσμη μέτρων: Από τη νέα οργάνωση της θητείας και τη νέα οικονομική ενίσχυση στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων (στο σημείο αυτό θα εξηγήσει γιατί γίνεται και γιατί τώρα), μέχρι τη νέα διάταξη των στρατοπέδων (με επιχειρησιακά πλέον κριτήρια και όχι με γεωγραφικά).

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται τέλος να τονίσει τη σημασία της άμυνας και γενικότερα της σταθερότητας για τη χώρα. Αλλά και το ρόλο της οικονομίας που θα πρέπει παράλληλα να αναπτύσσεται, για να τροφοδοτεί, μεταξύ άλλων, και την άμυνα.

Τα εξοπλιστικά προγράμματα του μέλλοντος, που έρχονται… από το παρελθόν

Ο ΜΠΑΕ επιχειρεί να καλύψει τα κενά που άφησαν και στην άμυνα της χώρας τα μνημόνια. Δεδομένου ότι περιλαμβάνει και προγράμματα που προέβλεπε το Μακροπρόθεσμο Πρόγραμμα Προμηθειών Αμυντικού Υλικού (ΜΠΠΑΥ), το οποίο καταρτίστηκε το 2011 και δεν υλοποιήθηκε ποτέ.

Όπως ο εκσυγχρονισμός των τεσσάρων φρεγατών ΜΕΚΟ, κόστους 400 εκ ευρώ, η αναβάθμιση των F-16 Block 50, η προμήθεια τορπιλών βαρέος τύπου για τα υποβρύχια, η αγορά ελικοπτέρων Ερευνας και Διάσωσης.

Για το Πολεμικό Ναυτικό προτεραιότητα είναι – εκτός από τις τέσσερις φρεγάτες ΜΕΚΟ- ο εκσυγχρονισμός των επτά πυραυλακάτων τύπου ΡΟΥΣΣΕΝ και των τεσσάρων υποβρυχίων κλάσης ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ (τύπου 219). Ενώ καταγράφεται και η ανάγκη απόκτησης νέων πλοίων.

Σημειωτέον ότι ανοιχτό παραμένει εάν θα ενταχθεί η Ελλάδα τελικά στο πρόγραμμα των αμερικανικών φρεγατών Constellation, το οποίο παρουσιάζει προβλήματα καθώς έχει περικοπεί η χρηματοδότηση του από την κυβέρνηση Τραμπ.

Δεδομένη είναι όμως η ναυπήγηση της τέταρτης φρεγάτας FDI Belharra. Ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι η γαλλική Naval Group έχει καταθέσει πρόταση για τρεις επιπλέον φρεγάτες με συμμετοχή 40% της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας και ναυπήγηση στο Σκαραμαγκά.

Υπενθυμίζεται δε ότι ο κ.Δένδιας επισκέφθηκε τη Δευτέρα την ιταλική φρεγάτα Carlo Margottini στο λιμάνι του Πειραιά, δείχνοντας το ελληνικό ενδιαφέρον για την αγορά δύο μεταχειρισμένων ιταλικών φρεγατών τύπου FREMM κλάσης Bergamini άμεσα συν δυο της ίδιας κλάσης αργότερα, μόλις τα αποδεσμεύσουν και αυτά οι Ιταλοί.

Προκειται ειδικότερα για πλοία ηλικίας 10 ετών με επαρκή εξοπλισμό, τα οποια θα μπορούσαν να αποκτηθούν σχετικά άμεσα ώστε να αντικαταστήσουν τις γηρασμένες ελληνικές φρεγάτες τύπου S και να δώσουν έτσι μία πιο γρήγορη σε σχέση με τη ναυπήγηση λύση στις πιεστικές ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού.

Εφόσον το deal αυτό προχωρήσει, το Πολεμικό Ναυτικό θα διαθέτει τέσσερις φρεγάτες Belharra, τέσσερις FREMM και τέσσερις ΜΕΚΟ, ενισχύοντας σημαντικά τις επιχειρησιακές του δυνατότητες.

Όσον αφορά στα αμυντικά προγράμματα της Αεροπορίας, το βασικότερο είναι φυσικά η απόκτηση των 20 αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών F-35 συν 20 επιπλεον σε δεύτερο χρόνο. Υπάρχει επίσης η σκέψη για άλλα 20 γαλλικά μαχητικά αεροσκάφη Rafale. 

Ως προς το στρατό ξηράς, ο ΜΠΑΕ προβλέπει σύμφωνα με πληροφορίες νέα συστήματα πυροβολικού, αναβάθμιση εκτοξευτών ρουκετών, την προμήθεια ελικοπτέρων Blackhawk, τη νέα στολή μαχητή.

Μέσω του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας προχωρούν επιπλέον προγράμματα χαμηλού κόστους αλλά υψηλής επιχειρησιακής αξίας, με έμφαση στα drones (αέρος, εδάφους, επιφάνειας και υποβρύχια), την κυβερνοασφάλεια και την τεχνητή νοημοσύνη.

Η “Ασπίδα του Αχιλλέα” με ισραηλινή σφραγίδα

Η δημιουργία του θόλου αεράμυνας, που θα καλύπτει τα νησιά και τον Έβρο, με την ονομασία “Ασπίδα του Αχιλλέα”, αποτελεί όπως αναφέρθηκε βασική προτεραιότητα στο νέο αμυντικό σχεδιασμό.

Όπως έχει πει ο κ.Δένδιας, ο θόλος θα λειτουργεί σε πέντε διαφορετικά επίπεδα: Αντί-drone, αντιπυραυλικό, αντιαεροπορικό, αντιπλοϊκό (“anti-ship”) και ανθυποβρυχιακό. Τα νησιά θα μετατραπούν σε “κάστρα”, με τη δυνατότητα πυραυλικών πληγμάτων σε ακτίνα 160 χλμ. Στόχος όμως είναι επίσης να αποδεσμευτούν τα σύγχρονα μαχητικά και φρεγάτες από αποστολές επιτήρησης και αναχαίτισης, για άλλες αποστολές στην ανατολική Μεσόγειο, στα πλαισια του ΝΑΤΟ.

Το κόστος της “Ασπίδας του Αχιλλέα” ανέρχεται περίπου στα 2,8 δισ ευρώ και περιλαμβάνει οπλικά συστήματα μεγάλου, μέσου και μικρού βεληνεκούς. Καθώς και δίκτυο ραντάρ που θα εντοπίζει και θα κατηγοριοποιεί τους στόχους, αλλά και σύστημα παρακολούθησης κάτω από το νερό.

Καίριο ερώτημα είναι τι θα αντικαταστήσει στον ελληνικό θόλο αεράμυνας τους ρωσικούς S300, τους οποίους η κυβέρνηση έχει αρνηθεί επανειλημμένα να στείλει στην Ουκρανία, τουλάχιστον όχι προτού διασφαλιστεί η επαρκής αντικατάσταση τους.

Στο επίκεντρο των συζητήσεων έχουν βρεθεί τα ισραηλινά συστήματα David’s Sling, καθώς και Barak και Spyder. Αλλά και τα γερματικά IRIS- T. Φαίνεται όμως ότι προτεραιότητα θα δοθεί στα ισραηλινά συστήματα. Διότι το Ισραήλ υπόσχεται και συμπαραγωγή, που σημαίνει μεταφορά τεχνογνωσίας και δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ελλάδα.

Σημειωτέον ότι ο κ. Μητσοτάκης κατά την επίσκεψη του στο Ισραήλ την περασμένη Κυριακή συναντήθηκε με στελέχη του υπουργείου Άμυνας της χώρας, καθώς και με ανώτατα στελέχη της ισραηλινής αμυντικής βιομηχανίας.

Η Αθήνα ενδιαφέρεται εκτός από το σύστημα Barak για την “Ασπίδα του Αχιλλέα” και για τα βλήματα ακριβείας SPIKE NLOS και τους υπερηχητικούς πυραύλους RAMPAGE για τα F-16.

Το σχέδιο 800 δισ για την άμυνα της ΕΕ ενδέχεται πάντως να καθορίσει τελικά τις επιλογές στα εξοπλιστικά τα επόμενα έτη. Καθώς τα κράτη μέλη συμπεριλαμβανομένης φυσικά και της Ελλάδας “ενθαρρύνονται” να προτιμήσουν την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία.

Σημειωτέον δε ότι ο κ.Δένδιας έχει στο παρελθόν δηλώσει ότι η εγχώρια αμυντική βιομηχανία θα πρέπει να μετέχει στα εξοπλιστικά στο εξής σε ποσοστό 25% και όπως αναφέρθηκε, τη συμμετοχή αυτή θα τονίσει σήμερα και ο κ. Μητσοτάκης.