Η μοναξιά της Κεραμέως στα εργασιακά

Μπορεί το εργασιακό νομοσχέδιο της Νίκης Κεραμέως να είχε την – χλιαρή ομολογουμένως- στήριξη του Κυριάκου Μητσοτάκη και να ψηφίστηκε από τους κυβερνητικούς βουλευτές με ονομαστική ψηφοφορία.

Αυτό όμως δεν αλλάζει την εικόνα πολιτικής και κοινωνική απομόνωσης της κυβέρνησης που με την νομοθετική της πρωτοβουλία ναρκοθέτησε και εξοβέλισε την προοπτική των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας στην Ελλάδα. Αντικαθιστώντας αυτές με ένα σύστημα «αλγόριθμου» που εγγυάται μόνιμη φτώχεια μετά το 2028 ενώ μέχρι τότε ο κατώτατος μισθός θα διαμορφώνεται κατά την …βούληση της κυβέρνησης.

Το νομοσχέδιο

Θυμίζουμε πως ενώ το νομοσχέδιο ενσωματώνει ευρωπαϊκή οδηγία που προτρέπει σε κάλυψη του 80% των εργαζομένων με Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, οι διατάξεις που εισηγήθηκε η υπουργός Εργασίας κινούνται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Αφού αντικαθιστούν την διαπραγμάτευση εργοδοτών – εργαζομένων με ένα «μηχανιστικό» σύστημα υπολογισμού του κατώτατου μισθού που θα προκύπτει από τον αυθαίρετο συνυπολογισμό του πληθωρισμού και ενός δείκτη παραγωγικότητας.

Να σημειωθεί επίσης ότι υπέρ του νομοσχεδίου έχουν ταχθεί μόνον ο ΣΕΒ, ο ΣΕΤΤΕ (τουριστικες επιχειρήσεις) και ο ΣΒΕ (Σύλλογος Βιομηχανιών Ελλάδας), ενώ κατά η ΓΣΕΕ, η ΑΔΕΔΥ και γενικότερα τα συνδικάτα, η ΓΣΕΒΕΕ και η ΕΣΕΕ (επαγγελματοβιοτέχνες – έμποροι).

Δεν «μπήκε στην φωτιά» ο Μητσοτάκης

Την ουσία αυτής της ρύθμισης περιέγραψε με τον πιο γλαφυρό τρόπο στην ομιλία του ο πρωθυπουργός. Αναφέροντας πως οι αυξήσεις των μισθών δεν μπορεί να είναι το μόνο κριτήριο αλλά «πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη και τις πραγματικές αντοχές των επιχειρήσεων». Παρά το γεγονός πως – σύμφωνα με τα στοιχεία που κατατέθηκαν από την αντιπολίτευση – η Ελλάδα έρχεται 3η σε κερδοφορία επιχειρήσεων εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης και 26η στην αγοραστική δύναμη των μισθών!

Πάντως αξιοπαρατήρητο ήταν – πολιτικά- το ότι ο πρωθυπουργός παρότι βρέθηκε στην Βουλή για να υπερασπιστεί το νομοθέτημα της Νίκης Κεραμέως, μίλησε ελάχιστα γι αυτό στην – ούτως η άλλως μικρή σε μέγεθος- ομιλία του. Επίσης απέφυγε να «μπει στην φωτιά» τις αντιπαράθεσης με τους υπόλοιπους πολιτικούς αρχηγούς. Μια και εμφανίστηκε μετά τις ομιλίες του και αποχώρησε σύντομα, επικαλούμενος ένα ιατρικό ζήτημα που είχε με την μέση του.

«Επιχειρήματα»

Πάντως για μία ακόμη φορά έκαναν εντύπωση τα επιχειρήματα που χρησιμοποίησε η Νίκη Κεραμέως προκειμένου να υπερασπιστεί το νομοθέτημά της, αφού χαρακτηρίστηκαν πολλές φορές ως ψευδείς ισχυρισμοί από την αντιπολίτευση. Ανάμεσα τους περιλαμβάνεται:

• Η …προβλεψιμότητα του συστήματος του αλγόριθμου ώστε οι εργαζόμενοι «να κάνουν τον οικογενειακό προγραμματισμό τους». Έστω κι αν αυτό σημαίνει αυξήσεις κάτω από τον πληθωρισμό.
• Η δήλωση ότι μπορούν να συναφθούν Συλλογικές Συμβάσεις παράλληλα με το αλγοριθμικό σύστημα, παρότι με νόμους της Ν.Δ απαγορεύεται ρητά οι ΣΣΕ να ρυθμίζουν μισθολογικά ζητήματα.
• Η εκτίμηση ότι «προετοιμάζεται» μέσω μιας επιτροπής η επαναφορά των ΣΣΕ παρότι προβλέπεται …συμβουλευτικός ρόλος των εκπροσώπων των εργαζομένων και των εργοδοτών.

Οι τοποθετήσεις των πολιτικών αρχηγών

Όπως ήταν εύλογο τα επιχειρήματα της υπουργού Εργασίας, που στηρίχθηκαν από τον πρωθυπουργό, «κατέρρευσαν» με σχετική ευκολία με τις παρεμβάσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης που εκπροσωπήθηκαν σε επίπεδο αρχηγών. Έστω και αν είχαν κοινή οπτική γωνία των πραγμάτων.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης επισήμανε πως «το παρόν νομοσχέδιο που κατέθεσε η κυβέρνηση, δεν υπηρετεί το πνεύμα της Οδηγίας,καθώς επιλέγει να θεσμοθετήσει ως μονόδρομο έναν αλγόριθμοο οποίος θα καθορίζει τον κατώτατο μισθό βάσει μόνο δύο συγκεκριμένων κριτηρίων, παραγκωνίζοντας επί της ουσίας ακόμα περισσότερο τον ρόλο της συλλογικής διαπραγμάτευσης.

Ενώ η ευρωπαϊκή οδηγία ορίζει 4 τουλάχιστον κριτήρια στο σχέδιο νόμου που φέρνετε, εσείς επιλέγετε να συμπεριλάβετε μόνο δυο. Και ποια είναι αυτά; Ο πληθωρισμός και η αγοραστική δύναμη, η οποία να σας θυμίσω ότι στη χώρα μας είναι  η προτελευταία πανευρωπαϊκά.Με βάση αυτά τα δυο κριτήρια, αν ο αλγόριθμος που θα εφαρμόζεται μετά το 2028 εφαρμοζόταν τα τελευταία χρόνια,  σε καμία περίπτωση δεν θα είχαμε τα σημερινά επίπεδα κατώτατου μισθού.Θα ήταν πολύ χαμηλότερος.Έχετε κάποια απάντηση σε αυτό;Ψηφίζετε, λοιπόν, κάτι σήμερα που μετά το 2028 θα έχει αμφιλεγόμενα αποτελέσματα για τους εργαζομένους».

Τον περίφημο αλγόριθμο αποδόμησε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος. Αναφέροντας πως «ακόμα και στον αλγόριθμο τον λεγόμενο του κατώτατου μισθού, που εμείς θεωρούμε ότι δεν έπρεπε να είναι προτεραιότητα. Οι συλλογικές συμβάσεις έπρεπε να είναι, κυρία Κεραμέως, προτεραιότητα. Αλλά ακόμα και σε αυτόν κάνετε αλχημείες για να τον κρατήσετε χαμηλά.

Τι κάνει; Πρώτα απ’ όλα εξαιρεί σημαντικούς δείκτες που έπρεπε να είναι μέσα, όπως η αγοραστική δύναμη του μισθού, το κόστος ζωής και πολλοί ακόμα. Και επιπλέον εισάγει συντελεστές που δεν έχουν ακόμα μετρηθεί. Τόση είναι η αριστεία τους. Και έχει και δεν έχει μάλλον καμία ρύθμιση που να αντιστοιχεί σε αυτό που λέμε τιμαριθμική αναπροσαρμογή.

Το αποτέλεσμα είναι ότι θα υπολείπεται του πληθωρισμού, όπως γίνεται και με τις συντάξεις με το νόμο του 2020. Και οι πρώτες εκτιμήσεις λένε ότι οι αυξήσεις θα είναι της τάξης, να πω το καλύτερο νούμερο, του 2,5 με 3%. Τι επιλέγει όμως η κυρία Κεραμέως και το επιτελείο της κυβέρνησης; Να συνδέσει την ανεργία και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας με το πάγωμα του κατώτατου μισθού. Προσέξτε ιδεοληψία: λένε, όσο πιο χαμηλές είναι οι αμοιβές των εργαζομένων, τόσο καλύτερα θα πάει η οικονομία».

Στην ουσία των κυβερνητικών προθέσεων «στόχευσε» ο Δημήτρης Κουτσούμπας. Αναφέροντας πως «στην πράξη, δεν νομοθετείτε και τίποτα καινούργιο. Με τα ίδια κριτήρια που διαμορφώνετε τον κατώτερο μισθό και σήμερα, δηλαδή την παραγωγικότητα και την κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων, με τα ίδια κριτήρια θα τον αποφασίζει κάθε κυβέρνηση από το 2027 και μετά, δηλαδή μετά από εσάς, με τον “φερεντζέ” του αλγόριθμου».

Πρόσθεσε πως «έχετε μετατρέψει τον κατώτατο μισθό από ελάχιστο δίχτυ προστασίας για τους πιο χαμηλόμισθους σε μαγνήτη που τραβάει όλους τους μισθούς προς τα κάτω και, συνεπώς, σε δίχτυ προστασίας μόνο των κερδών μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων» και ότι «με μια πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου θα μπορείτε να μειώσετε τον κατώτερο μισθό, εάν το κρίνετε εσείς απαραίτητο».

Στο ίδιο θέμα αναφέρθηκε και ο πρόεδρος της Νέας Αριστεράς, Αλέξης Χαρίτσης. Λέγοντας ότι «η Οδηγία που σήμερα συζητάμε δεν προβλέπει μόνο τον προσδιορισμό του κατώτατου μισθού. Προβλέπει και τη θέσπιση ενός πλαισίου για τη διευκόλυνση των συλλογικών διαπραγματεύσεων.

Ο κατώτατος μισθός δεν είναι παρά ένα εργαλείο μόνο για την προστασία των χαμηλότερα αμειβομένων μισθωτών στρωμάτων. Χωρίς την ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων, ο κατώτατος μισθός μπορεί να είναι ένα εργαλείο της εργοδοσίας, ένα εργαλείο επιβολής της εργοδοσίας σε βάρος των διεκδικήσεων των εργαζομένων».

Για την μονομερή διαιτησία

Η προσπάθεια της Νίκης Κεραμέως να υπερασπιστεί το νομοσχέδιο έφθασαν στο σημείο να να χαρακτηρίσει …αντίθετο με την κοινοτική νομοθεσία το δικαίωμα των εργαζομένων να προσφεύγουν στην υποχρεωτική διαιτησία. Μάλιστα θέλησε να δώσει και …νομική υπόσταση στον ισχυρισμό της λέγοντας ότι προσφυγή στην διαιτησία «αποκλείεται από το άρθρο 6 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη. Η Διεθνής Οργάνωση Επιθεώρησης Εργασίας, το ILO, έχει κρίνει ότι είναι αντίθετη στις Διεθνείς Συμβάσεις Εργασίας 98 και 154, είναι αντίθετη στις Συστάσεις 92 και 1643».

Οι ισχυρισμός αυτός προκάλεσε την αντίδραση της πρώην υπουργού Εργασίας Έφης Αχτσιόγλου. Σημείωσε πως «από το στόμα της κυρίας Υπουργού εκστομίστηκαν μπήκαν απίστευτες ανακρίβειες αναφορικά με τα εργασιακά δικαιώματα στην Ελλάδα. Απίστευτες ανακρίβειες, που θα τις χαρακτήριζα ψέμα αν υπήρχε πρόθεση. Αν είναι άγνοια, η άγνοια δεν συγγνωστή από μία Υπουργό Εργασίας. Αν είναι πολιτική σκοπιμότητα τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα».

Συνέχισε λέγοντας πως «είπε η κυρία Υπουργός ότι το δικαίωμα μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία από τους εργαζόμενους είναι παραβιαστικό ευρωπαϊκών συνθηκών και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη και της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας. Μάθετε, κυρία Υπουργέ ότι το δικαίωμα μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία από τους εργαζόμενους είναι συνταγματικό δικαίωμα στην Ελλάδα, απορρέει ευθέως εκ του Συντάγματος και αυτό δεν το λέω εγώ και δεν το λέμε εμείς ούτε το λέει η Αριστερά, αλλά το λένε τα ανώτατα δικαστήρια της χώρας ήδη από τη δεκαετία του 1990.

Τα ανώτατα δικαστήρια της χώρας στο Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάνθηκαν εκ νέου ότι το δικαίωμα μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία απορρέει από το Σύνταγμα μας και άρα είναι αντισυνταγματική η κατάργησή του και το 2014 όταν προηγούμενα εσείς στη συγκυβέρνηση με το ΠΑΣΟΚ, το 2012, το είχατε καταργήσει. Ήταν το μόνο ζήτημα από όλο το δεύτερο μνημόνιο που το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε αντισυνταγματικό».