Η πολιτική στη δίνη της πανδημίας

Με τον πλανήτη να κινείται για περισσότερο από έναν χρόνο σε ρυθμούς κορονοϊού, τις ζωές όλων να έχουν ανατραπεί σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, η πανδημία και η διαχείρισή της επηρεάζουν και  ενίοτε μετασχηματίζουν το πολιτικό σκηνικό.

Πώς έχει επηρεάσει η πανδημία το ελληνικό πολιτικό τοπίο; Ήταν καταλυτικός ο ρόλος της στο εκλογικό αποτέλεσμα των ΗΠΑ; Μπορούμε να αποδώσουμε σε αυτήν την ανοδική πορεία των Πράσινων στην Γερμανία;

Το NEWS 24/7 έθεσε αυτά και άλλα ερωτήματα στον πολιτικό αναλυτή της aboutpeople, Πέτρο Ιωαννίδη και τον σύμβουλο στρατηγικής και επικοινωνίας, Ηλία Τσαουσάκη.

1. Μετά από έναν χρόνο ποιος ο αντίκτυπος της πανδημίας στο ελληνικό πολιτικό τοπίο;

Πέτρος Ιωαννίδης Σύμφωνα με τις μετρήσεις η Νέα Δημοκρατία αντέχει, ο ΣΥΡΙΖΑ καταγράφει ποσοστά χαμηλότερα από ότι συγκέντρωσε τον Ιούλιο του 2019, ενώ τα υπόλοιπα κόμματα -με μικρές αυξομειώσεις- είναι σταθερά εδώ και καιρό. Αυτόν τον χρόνο μπορεί η πανδημία και η υγειονομική διαχείριση να σάρωσε τα πάντα, αλλά στο επόμενο διάστημα -αν δεν έχουμε κάποιο απρόοπτο με νέες εξάρσεις κλπ- βασικό ρόλο θα παίξει και πάλι η οικονομία. Μένει λοιπόν να δούμε ποιος τελικά θα είναι ο αντίκτυπος της πανδημίας στην οικονομία και κατ’ επέκταση και στο πολιτικό τοπίο τους επόμενους μήνες.

Ηλίας Τσαουσάκης Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, τα βασικά συστατικά που προσδιόρισαν το εκλογικό αποτέλεσμα της 7ης Ιουλίου 2019 φαίνεται να παραμένουν σε ισχύ. Ακούγεται παράδοξο, μετά από μια τόσο μεγάλη και πολύπλευρη κρίση, όμως προκύπτει με σαφήνεια από όλους τους βασικούς δείκτες ανάλυσης που έχουμε στη διάθεση μας. Περιμένω όμως με μεγάλο ενδιαφέρον την «επόμενη ημέρα», την περίφημη επιστροφή σε μια νέα κανονικότητα, εκεί που θα έχει να αναμετρηθεί το πολιτικό σύστημα τόσο με τις πληγές τις κρίσης, όσο και με τις νέες προκλήσεις που θα προκύψουν. Οικονομία, εργασιακά, σύστημα υγείας, αλλά και νέα γενιά είναι τέσσερα πεδία που θα μας απασχολήσουν στο μέλλον.

2. Έχει επηρεάσει η υγειονομική κρίση τον πολιτικό χρόνο; Με ποιον τρόπο;

Π.Ι. Βρισκόμαστε στο μέσο της κυβερνητικής θητείας και παρόλα αυτά παρατηρούμε ότι δημοσκοπικά η ΝΔ συγκεντρώνει ποσοστά ανάλογα με αυτά που έλαβε στις εκλογές του 2019. Δηλαδή δεν έχει υποστεί ακόμα την αναμενόμενη φθορά που έχουν όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις στο μέσο της θητείας τους. Βέβαια βασικό ρόλο σε αυτό έχει παίξει και η δημοσκοπική εκτόξευση του κυβερνώντος κόμματος τον προηγούμενο Απρίλιο-Μάιο. Υπό αυτή την έννοια η υγειονομική κρίση και η διαχείριση της, έχει δώσει μεγαλύτερη πίστωση χρόνου στο κόμμα του κ. Μητσοτάκη.

Η.Τ.  Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούμε τις ερευνητικές χρονοσειρές για να κατανοήσουμε σε βάθος αυτό που σωστά περιγράφει ο Πέτρος. Τόσο η διαχείριση της πρώτης φάσης της πανδημίας, όσο και τα γεγονότα του Έβρου, λίγες εβδομάδες πριν ξεσπάσει η υγειονομική κρίση, δημιούργησαν για την κυβέρνηση ένα μεγάλο κεφάλαιο εμπιστοσύνης και μια αίσθηση αποτελεσματικότητας στην αντιμετώπιση μεγάλων κρίσεων. Αυτό το απόθεμα, παρά τη φθορά που υπήρξε στο δεύτερο κύμα της πανδημίας και φυσικά στο δίμηνο Φεβρουαρίου – Μαρτίου, φάνηκε ικανό να μην επηρεάσει αρνητικά την εκλογική της επιρροή. Κάποιες ρωγμές που υπάρχουν, θα φανεί πολύ σύντομα αν είναι επιφανειακές. Από την άλλη πλευρά ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε όλο αυτό το διάστημα να κερδίσει κάτι. Λειτούργησε περισσότερο μηχανιστικά, προσδοκώντας βραχυπρόθεσμα οφέλη που ποτέ δεν έλαβε, και λιγότερο αναλύοντας τις πραγματικές συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία.

3. Υπήρξε τελικά καταλυτική η διαχείριση της πανδημίας από τον Τραμπ στο αποτέλεσμα των εκλογών στις ΗΠΑ;

Π.Ι. Σίγουρα. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τις θλιβερές εικόνες στα νοσοκομεία των ΗΠΑ ή τις ανεκδιήγητες δηλώσεις του Τραμπ στην κορύφωση της υγειονομικής κρίσης; Ο Τραμπ έκανε το ένα λάθος μετά το άλλο στην πορεία προς τις εκλογές και αυτό βέβαια δεν είχε να κάνει μόνο με την πανδημία. Από την άλλη ο Μπάιντεν ανέλαβε Πρόεδρος ενός διχασμένου έθνους με βαθιές πληγές από την θητεία του προκατόχου του. Και σε 100 μέρες έχει καταφέρει να “εκτοξεύσει” το πρόγραμμα των εμβολιασμών ενώ ταυτόχρονα βάζει σε εφαρμογή ένα γιγαντιαίο σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας, ενώ προωθεί άμεσα και ένα επιπλέον πακέτο επενδύσεων για έργα υποδοµής, κάτι που θα έχει άμεσο αντίκτυπο τόσο στη μεσαία όσο και στην εργατική τάξη. Για αυτό και τα ποσοστά αποδοχής του είναι στο 57% αυτή τη στιγμή, ενώ ο Τραμπ την αντίστοιχη περίοδο είχε 41%.

Η.Τ.  Η πανδημία στις ΗΠΑ άλλαξε δραματικά το πολιτικό παιχνίδι. Ανέδειξε όλες τις αδυναμίες του Τράμπ, δίχασε περισσότερο την Αμερική, έβαλε επιτακτικότερα τα διλλήματα που προϋπήρχαν και δεν αφορούσαν μόνο την οικονομία αλλά συνολικά τη Δημοκρατία στη χώρα. Φυλετικές διακρίσεις, σύστημα περίθαλψης, κοινωνικά ζητήματα, τέθηκαν όλα στο τραπέζι της συζήτησης. Το “σύμπτωμα” αυτής της πολύπλευρης και βαθιάς κρίσης, ο Τράμπ, έχασε τις εκλογές. Οι αιτίες όμως της κρίσης παραμένουν ζωντανές. Το ευχάριστο είναι ότι οι πρώτες εκατό ημέρες του Μπάιντεν προκαλούν αισιοδοξία.  Φαίνεται να αγγίζουν αυτές τις αιτίες, προωθώντας ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα με πρωτοφανή χαρακτηριστικά. Νομίζω ότι πρέπει να παρακολουθούμε με μεγάλη προσοχή τι γίνεται αυτή την περίοδο στην Αμερική. Πως ένας μετριοπαθής πολιτικός, φέρνει στο προσκήνιο ένα τόσο φιλόδοξο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα.

4. Η αδυναμία ορθής διαχείρισης που πολλοί καταλογίζουν στην ΕΕ είναι σε θέση να επηρεάσει την εξέλιξη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης;

Π.Ι. Η πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ήταν αρκετά προβληματική και πριν την πανδημία. Αυτή τη χρονιά η ΕΕ είχε μια θαυμάσια ευκαιρία να “ανεβάσει τις μετοχές” της μεταξύ των ευρωπαίων πολιτών, εάν ήταν πιο γρήγορη σε διάφορες αποφάσεις αλλά και πιο αποτελεσματική στο θέμα των εμβολιασμών. Η γραφειοκρατία της όμως και οι καθυστερήσεις, την εμπόδισαν. Έτσι για ακόμα μια φορά έγινε το εύκολο θύμα των εθνικών κυβερνήσεων που κατά παράδοση ρίχνουν το φταίξιμο για ό,τι δεν πάει καλά στις Βρυξέλλες και προσπαθούν να καρπωθούν μόνοι τους ότι θετικό επιτυγχάνεται.

Η.Τ.  Δεν έχω παρά να συμφωνήσω με τον Πέτρο. Να προσθέσω όμως κάτι κρίσιμο. Για μικρές χώρες όπως η Ελλάδα, η συμμετοχή μας στην ΕΕ εξασφάλισε με ασφάλεια, μεγάλο αριθμό εμβολίων που σε διαφορετική περίπτωση δεν θα είχαμε αυτή τη δυνατότητα. Αυτό πρέπει να το αντιληφθεί ο κόσμος. Βρισκόμαστε από την πλευρά των “ευνοημένων“. Σε κάθε περίπτωση όμως χάθηκε όντως μια πολύ καλή ευκαιρία για την ΕΕ για να βελτιώσει την εικόνα της μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών.

5. Βλέπουμε μία δημοσκοπική παγίωση των Πρασίνων στην πρώτη θέση των επιλογών των Γερμανών ψηφοφόρων και την πρώτη υποψηφιότητα τους για την καγκελαρία. Ποια η σημασία της πανδημίας σε αυτήν την εξέλιξη;

Η.Τ.  Και στην Γερμανία η Πανδημία επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις πολιτικές εξελίξεις. Η Μέρκελ και το κυβερνών κόμμα, κυρίως από το Δεκέμβριο και μετά δεν κατάφεραν να εφαρμόσουν μια συνεκτική στρατηγική στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Στη Γερμανία κυριάρχησε έντονα το τελευταίο εξάμηνο η πολυφωνία, και ο «θόρυβος», όχι μόνο μεταξύ των ομόσπονδων κρατιδίων αλλά και εσωτερικά της κυβέρνησης. Υπήρξε μεγάλη κριτική σε μια μεγάλη γκάμα θεμάτων, από τα λόκ νταουν και όλα τα περιοριστικά μέτρα, μέχρι το εμβολιαστικό πρόγραμμα, γραφειοκρατικό και δυσλειτουργικό, που κινείται αργά και προκαλεί ιδιαίτερο εκνευρισμό. Όλα αυτά αποτυπώνονται καθαρά και στις πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις.

Π.Ι. Μην ξεχνάμε ότι οι Πράσινοι ήρθαν δεύτερο κόμμα στις Ευρωεκλογές του 2019 και από τότε έχουν πετύχει σημαντικά ποσοστά και σε τοπικές εκλογές. Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις φαίνεται ότι έχουν εισροές από παντού, τόσο δηλαδή από το CDU όσο και από το SPD, την Αριστερά αλλά και την αποχή. Παράλληλα παρατηρείται ρεκόρ εγγραφών νέων μελών. Δεν πιστεύω όμως ότι αυτή η πορεία είναι απότοκο τόσο της πανδημίας, όσο του γενικότερου πολιτικού κλίματος στη Γερμανία. Η Μέρκελ φεύγει από την Καγκελαρία μετά από 16 χρόνια και 4 εκλογικές νίκες, υπάρχει κόπωση του εκλογικού σώματος, ενώ το SPD αλλά και η Αριστερά δεν είναι στα καλύτερα τους. Σημαντικό ρόλο νομίζω έχει παίξει και ο τερματισμός της δυαρχίας στην ηγεσία του κόμματος και η ανάδειξη της Baerbock ως υποψήφιας για την Καγκελαρία. Είναι πολύ σημαντικό το ότι οι Πράσινοι συμπεριφέρονται πλέον ως κόμμα που διεκδικεί την εξουσία.

6. Υπάρχει αντιστοιχία με τις ανατροπές που έφερε σε πολιτικό επίπεδο η οικονομική κρίση στην Ελλάδα;

Η.Τ.  Θα ήταν μεγάλο λάθος να κάνουμε συγκρίσεις με το τι συνέβη στην Ελλάδα το 2012. Εδώ είχαμε έναν πρωτοφανή εκλογικό σεισμό που συντάραξε από τα θεμέλια το δικομματισμό της Μεταπολίτευσης και έφερε στο προσκήνιο τον ΣΥΡΙΖΑ, ως αποτέλεσμα της συρρίκνωσης του ΠΑΣΟΚ και ως εκφραστή ενός ισχυρού αντιμνημονιακού μετώπου με ριζοσπαστικά και οριζόντια πολιτικά χαρακτηριστικά. Κάτι τέτοιο προφανώς και δεν συμβαίνει στη Γερμανία, όπου το κομματικό της σύστημα ακολουθεί άλλη πορεία, με μακρόσυρτες αλλαγές. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Πράσινοι είναι ένα κόμμα εξουσίας εδώ και πολλά χρόνια, με συμμετοχή στην Ομοσπονδιακή κυβέρνηση του 1998 που εφάρμοσε την πολιτική λιτότητας του Καγκελάριου Σρέντερ.

Π.Ι. Κατηγορηματικά όχι. Στην Ελλάδα η οικονομική κρίση γέννησε νέα κόμματα και ανέδειξε άλλα με «συνοπτικές» διαδικασίες. Στην Γερμανία οι διεργασίες και οι αλλαγές στο κομματικό παιχνίδι έχουν συμβεί πολλά χρόνια πριν την πανδημία. Για παράδειγμα, μην ξεχνάμε ότι και στις εκλογές του 2017 το ακροδεξιό κόμμα αναδείχθηκε τρίτο, σε μια περίοδο που το προσφυγικό ήταν κυρίαρχο στην ατζέντα.  Ευτυχώς στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις έχουν πέσει στην 5η θέση. Εκτιμώ ότι τα μεγάλα ποσοστά που συγκεντρώνει αυτή τη στιγμή το κόμμα των Πρασίνων, είναι πιο πολύ αποτέλεσμα της κακής εικόνας των άλλων κομμάτων όπως είπα πριν, κυρίως δε της καθαρής προσπάθειας τους να διεκδικήσουν την εξουσία και όχι τόσο κάποιας έντονης ριζοσπαστικοποίησης των Γερμανών. Όπως άλλωστε είπε και ο Ηλίας, οι Πράσινοι δεν λογίζονται πλέον ένα ριζοσπαστικό κόμμα.

7. Όλοι βίωσαν απώλειες κατά την περίοδο της πανδημίας, σε πολλά επίπεδα. Είναι, όμως, η νέα γενιά εκείνη που έχασε τα περισσότερα;

Η.Τ.  Είναι η γενιά που πλήρωσε ένα ιδιαίτερα βαρύ τίμημα σε αυτή την κρίση. Έχασε πάρα πολλά, ελευθερία, φίλους, κοινωνικότητα, χωρίς μέχρι στιγμής να αισθάνεται καμία ανταπόδοση από πλευράς πολιτείας. Νιώθει φόβο και ανασφάλεια για το μέλλον, δεν βλέπει προοπτική και θεωρεί βέβαιο ότι θα περάσει χειρότερα από ότι οι γονείς της. “Νo future” λοιπόν σε νέα, σκληρή version. Γι’ αυτό και ο βαθμός απαισιοδοξίας στις νεαρότερες ηλικιακές κατηγορίες είναι τόσο υψηλός. Το τέλος της πανδημίας όμως δεν σημαίνει και τέλος στα αδιέξοδα τους. Και εδώ δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές, ούτε εύκολες αναγνώσεις. Οι μεγάλες ματαιώσεις που έχουν υποστεί, όχι μόνο με την πανδημία, αλλά και πρωτύτερα, τους οδηγούν περισσότερο στον πραγματισμό και λιγότερο σε ανέφικτες υποσχέσεις. Δεν χειραγωγούνται εύκολα.

Π.Ι. Νομίζω ότι κανείς δε μπορεί να διαφωνήσει ότι η  πανδημία άλλαξε σημαντικά τον τρόπο ζωής των νέων, σε βαθμό πολύ εντονότερο από ότι στους μεγαλύτερους. Εκεί που οι νέες και οι νέοι πήγαν να «σηκώσουν κεφάλι», η πανδημία εκτόξευσε το φόβο και την ανησυχία τους για την ανεργία και γενικότερα για το επαγγελματικό τους μέλλον. Για ένα χρόνο έζησαν μια ιδιότυπη «απομόνωση», κυρίως για να προστατεύσουν τις μεγαλύτερες ηλικίες. Τους κόστισε οικονομικά, κοινωνικά αλλά και ψυχολογικά. Παράλληλα όμως νιώθω ότι ενίσχυσε στα μάτια τους την αξία και την σημασία της ελευθερίας, ίσως βγει κάτι καλό από αυτό το τελευταίο. Το βέβαιο είναι ότι αυτή τη στιγμή χρειάζονται στήριξη πρακτική, για να πραγματοποιήσουν την επανεκκίνηση που έχουν ανάγκη. Γιατί η χώρα τους έχει ανάγκη.

8. Τι αλλαγές περιμένετε να δούμε όταν τελειώσει αυτή η κατάσταση; Θα είναι διαφορετικές οι προτεραιότητες που θέτουν κοινωνία και πολιτικοί;

Π.Ι. Προφανώς θα αλλάξουν αρκετά, ήδη το βλέπουμε να συμβαίνει. Ωστόσο, όσον αφορά στην κοινωνία και τις ανθρώπινες συμπεριφορές, όταν η πανδημία εξαφανιστεί δεν αποκλείω το ενδεχόμενο να επιστρέψουμε στις εποχές εκείνες που αγκαλιάζαμε και φιλούσαμε ο ένας τον άλλο χωρίς φόβο και ό,τι ζήσαμε αυτούς τους μήνες να το θυμόμαστε ως ένα κακό όνειρο. Να σας πω την αλήθεια αυτό είναι και η ελπίδα μου, αλλά νομίζω κανείς δε γνωρίζει πως ακριβώς θα είναι τα πράγματα. Σε σχέση με τους πολιτικούς όμως, ελπίζω να καταλάβουν ότι τελικά το κράτος, το αποτελεσματικό κράτος, είναι σημαντικός παράγοντας ευημερίας ίσως και επιβίωσης των λαών. Και να κάνουν κάτι για αυτό.

Η.Τ.  Τόσο μεγάλα ιστορικά γεγονότα, όπως αυτό της πανδημίας, αλλάζουν ριζικά πολλά πράγματα. Περισσότερα από όσα νομίζουμε. Ακούγεται υπερβολικό, αλλά τίποτα δεν θα είναι το ίδιο την επόμενη ημέρα. Αυτό σημαίνει μεγάλες αλλαγές παντού. Από τον τρόπο που εργαζόμαστε, μέχρι τον τρόπο που ταξιδεύουμε. Η πολιτική θα έρθει να εκφράσει αυτές τις αλλαγές. Και εκεί οι πολιτικοί θα αναμετρηθούν με νέα διλλήματα, με νέα διακυβεύματα, με νέους ορισμούς για το τι είναι προοδευτικό και τι συντηρητικό. Τα manual της προηγούμενης εποχής έχουν ξεπεραστεί. Όσοι εκφράσουν το καινούργιο που ήρθε, θα κυριαρχήσουν. Οι υπόλοιποι θα δίνουν μάχες οπισθοφυλακής.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις